Đến năm 2050, Việt Nam trở thành quốc gia có nghề cá phát triển bền vững, hiện đại

Nâng tầm nghề cá ngang tầm khu vực và thế giới

Theo Bộ NNPTNT, sau 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển thủy sản (Quyết định 1690/QĐ-TTg ngày 16/9/2020) và Quy hoạch tổng thể phát triển ngành thủy sản (Quyết định 1445/QĐ-TTg ngày 16/8/2013), đến năm 2020, ngành thủy sản đã đạt được nhiều thành tựu.

Cụ thể, tổng sản lượng thủy sản đạt 8,4 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 8,38 tỷ USD. Tổng số tàu cá giảm xuống còn 94.572 chiếc. 

Kết quả đó đã góp phần bảo đảm an ninh lương thực, bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia và giải quyết việc làm cho khoảng 800.000 lao động trực tiếp trên biển và gần 4 triệu lao động dịch vụ hậu cần kèm theo. Đời sống vật chất tinh thần của cộng đồng ngư dân được nâng cao góp phần quan trọng trong xóa đói giảm nghèo, an ninh dinh dưỡng và phát triển kinh tế.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản đang phải đối mặt với nhiều thách thức như: Khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Sự suy giảm nguồn lợi thủy sản cả vùng biển và vùng nội địa do tình trạng khai thác quá mức cho phép. Cơ cấu nghề khai thác chưa phù hợp. 

Số lượng tàu khai thác thủy sản lớn, đặc biệt tàu khai thác ở vùng biển ven bờ với ngư cụ gây hủy diệt nguồn lợi, khai thác không theo mùa vụ, tổn thất sau thu hoạch trong khai thác cao. Trang thiết bị an toàn tàu cá cũng chưa bảo đảm; cơ sở hạ tầng, dịch vụ hậu cần nghề cá chưa đồng bộ.

Công tác bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản giai đoạn 2010-2020 đã được quan tâm thực hiện, tuy nhiên kết quả chưa đạt được như mục tiêu đề ra. Cùng với đó, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế khu vực đang đặt ra những cơ hội và thách thức mới đối với nghề cá trên biển của nước ta. Phát triển thủy sản bền vững, có trách nhiệm là xu hướng tất yếu của quá trình hội nhập.

Chính vì thế, mục tiêu của dự thảo đến năm 2030 là bảo đảm hoạt động khai thác hiệu quả gắn với bảo vệ, phục hồi, tái tạo nguồn lợi thủy sản và bảo tồn đa dạng sinh học; phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm, phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế; có cơ cấu, hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, tăng chất lượng, hiệu quả; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân; góp phần bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ quốc phòng an ninh trên các vùng biển, hải đảo thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia của Việt Nam.

Tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam trở thành quốc gia có nghề cá phát triển bền vững, hiện đại, tương đương với các nước có nghề cá phát triển trong khu vực và trên thế giới; đa dạng sinh học biển được bảo tồn và phát triển; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng cao; góp phần bảo đảm an sinh xã hội; giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Phát triển nghề cá bền vững lâu dài

Trước dự thảo này, 28 tỉnh địa phương có biển cũng đã quyết tâm thực hiện phát triển một nghề cá bền vững. Mới đây, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã ban hành Công văn số 413/UBND-VP về việc chấm dứt tàu cá địa phương vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài. Theo đó, tất cả hệ thống chính trị, các lực lượng phải vào cuộc để chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm trong khai thác thủy sản.

UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu yêu cầu các sở, ngành liên quan, Chủ tịch UBND các huyện, thành phố ven biển tập trung triển khai quyết liệt hơn nữa, huy động cả hệ thống chính trị, các lực lượng thực hiện đồng bộ các giải pháp chống khai thác, đánh bắt bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định, tháo gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu, đặc biệt phải chấm dứt tình trạng tàu cá tỉnh vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài.

Sở NNPTNT Bà Rịa – Vũng Tàu phải khẩn trương hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá VMS, đánh dấu tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản. Đây là điều kiện hàng đầu để kiểm soát hoạt động của tàu cá trên biển, kiểm soát chặt chẽ tàu cá ra vào cảng, lao động trên tàu cá, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng, đáp ứng nhiệm vụ chống khai thác bất hợp pháp, hướng tới phát triển một nghề cá bền vững.

Tương tự tại tỉnh Kiên Giang, theo Sở NNPTNT tỉnh này, thời gian tới, tỉnh sẽ khẩn trương xây dựng Dự án điều tra, đánh giá nguồn lợi thủy sản và môi trường sống của các loài thủy sản trên địa bàn tỉnh để làm cơ sở cấp phép khai thác căn cứ vào nguồn lợi và đảm bảo rà soát, bổ sung tăng diện tích các khu bảo tồn biển, bảo vệ nguồn lợi thủy sản lên 6% vào năm 2030 theo Nghị quyết số 36-NQ/TW về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Tỉnh cũng xây dựng Đề án khôi phục ngành khai thác thủy sản tỉnh, đẩy nhanh sắp xếp lại cơ cấu nghề khai thác thủy sản, tăng cường cải thiện năng lực sản xuất trong chuỗi hoạt động khai thác.

Bằng những hoạt động thiết thực trong thực thi Luật Thủy sản 2017, cũng như sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị tại các địa phương có biển, nghề cá Việt Nam đang thể hiện quyết tâm lớn phát triển nghề cá bền vững lâu dài.