Thế giới sắp bước vào "cuộc chiến" giành giật phân bón?

Đình Khôi - Quốc Hải Thứ tư, ngày 06/10/2021 14:23 PM (GMT+7)
Thiếu nghiêm trọng nguyên liệu đầu vào, đứt gãy chuỗi logistic, nguồn cung khan hiếm, tăng giá kỷ lục... không chỉ xảy ra với phân urea, mà còn là tình trạng chung của các loại phân bón khác như DAP, Kali, NPK.
Bình luận 0

Nguồn cung khan hiếm, các nước đẩy mạnh tích trữ

Theo các bản tin của Argus và Fertecon, thị trường NPK thế giới đang dồn sự chú ý vào châu Âu khi mà hàng loạt Nhà máy tại lục địa này tuyên bố tạm dừng sản xuất do các nguyên liệu chính là ammonia, phosphate, khí đốt khan hiếm và tăng giá cao. Bởi, khu vực châu Âu chiếm phần lớn sản lượng sản xuất, xuất khẩu NPK của thế giới, nên việc dừng sản xuất này đã lập tức làm nguồn cung giảm sút nghiêm trọng.

Trong khi đó, nhu cầu NPK đang tăng lên ở khu vực châu Phi, Đông Nam Á, Ấn Độ và nhiều nơi khác trên thế giới do bước vào vụ sản xuất mới khiến giá mặt hàng này dự đoán còn tiếp tục tăng cao.

Thế giới sắp bước vào "cuộc chiến" giành giật phân bón? - Ảnh 1.

Sản xuất phân bón tại một doanh nghiệp -Ảnh: Quốc Hải

Tại châu Á, việc Trung Quốc dự kiến dừng xuất khẩu NP/NPK cho đến giữa năm 2022 đã dấy lên làn sóng lo ngại thiếu hụt NPK, nhất là tại các quốc gia Đông Nam Á. Trong sản lượng xuất khẩu 1,1 triệu tấn NPK hàng năm của Trung Quốc thì Thái Lan và Philipines là 2 nước nhập khẩu nhiều nhất, chiếm gần 70%.

Sau động thái dừng xuất khẩu của Trung Quốc, giá NPK 15-15-15/16-16-16 sản xuất tại Nga chào bán về Đông Nam Á đã tăng thêm 40$/tấn, đạt mức giá 600$/tấn CFR. Nguồn cung giảm trong khi cầu tăng nên mặc dù giá tăng, các nước sản xuất nông nghiệp lớn buộc phải tích trữ NPK. 

Thế giới sắp bước vào "cuộc chiến" giành giật phân bón? - Ảnh 2.

Nhu cầu phân bón cho nông nghiệp đang tăng cao khi mùa vụ đang tới rất gần - Ảnh: Quốc Hải

Kali cũng là mặt hàng tăng giá mạnh tại tất cả các khu vực do nguồn cung thắt chặt. Giá MOP tăng mạnh nhất tại Đông Nam Á khi đã tăng 50 USD/tấn so với tuần trước lên mức 550-570 USD/tấn CFR – tăng gần gấp đôi chỉ trong vòng 4 tháng khi mà hồi tháng 5 giá mặt hàng này là 285 USD/tấn CFR. Tại Hoa Kỳ giá tăng 28 USD/tấn so với tuần trước lên mức 602-620 USD/tấn FOB Nola. Brazil là nước mua nhiều Kali miểng nhất, với giá cao nhất thế giới hiện nay, xung quanh mức 750-760$/tấn CFR và dự báo sẽ đạt 800$/tấn vào cuối tháng 10/2021.

Việc không chắn chắn về các lệnh trừng phạt với Belarus, nguồn cung khí đốt eo hẹp tiếp tục chi phối các giao dịch và giá trên thị trường. Giá Kali được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong quý 4/2021 trong bối cảnh nhu cầu tăng mạnh tại tất cả các thị trường do chuẩn bị bước vào vụ chính.

Giá DAP thế giới cũng liên tục tăng lên mức cao. Tại Hoa Kỳ và Brazil giá mặt hàng này neo ở mức 665-675 USD/tấn FOB Nola khi nguồn cung giao ngay ngày càng giảm. Giá tại Ấn Độ tuần này cũng tăng lên mức 677 USD/tấn CFR. Nhiều nhà máy đóng cửa sản xuất khi giá khí đốt tăng cao hoặc do ảnh hưởng của thiên tai, chính sách hạn chế xuất khẩu Phosphate của Trung Quốc được đưa ra đã kéo tụt nguồn cung trong Quý 4 và đẩy giá DAP tăng lên tại nhiều khu vực do chuẩn bị bước vào vụ sản xuất chính.

Nguồn cung các mặt hàng phân bón hạn chế và giá còn được cộng hưởng bởi cước vận chuyển vẫn tiếp tục xác lập các mặt bằng giá mới do sự gián đoạn chuỗi cung ứng, logistics, giá xăng dầu tăng cao vì đại dịch Covid-19 gây ra làm tình hình càng "trầm trọng" thêm.

Thế giới sắp bước vào "cuộc chiến" giành giật phân bón? - Ảnh 3.

Bốc dỡ hàng hóa tại Công ty CP Phân bón Bình Điền - Ảnh: Quốc Hải

Hiện các hãng tàu hiện khuyến nghị đặt chỗ trước từ 4-5 tuần khi tàu và container đều khan hiếm. Việc vận chuyển dự kiến sẽ chịu thêm áp lực khi thị trường bước vào mùa thu và mùa đông, sự tắc nghẽn tại các cảng biển sẽ làm ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu trong ít nhất hai năm tới – trong đó việc giao thương phân bón không phải là ngoại lệ.

"Trong những tháng cuối năm và thậm chí cả năm 2022, thế giới có thể sẽ bước vào một "cuộc chiến giành giật phân bón" và đẩy giá mặt hàng lên những mốc kỷ lục mới. Việt Nam nằm trong dòng chảy chung của kinh tế thế giới và giá mặt hàng này cũng không ngoại lệ nên chắc chắn sẽ có những tác động tăng giá mạnh trong thời gian tới", chuyên gia phân tích thị trường của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (HoSE: DPM), dự báo.

Phân bón rục rịch tăng nóng trở lại

Sau khi hạ nhiệt hồi đầu tháng 9, giá các loại phân Urea, DAP, Kali, NPK… ở các tỉnh, thành phía Nam lại đang tăng nóng trở lại.

Cụ thể, ở khu vực Đông Nam Bộ và Tây Nguyên, giá Urea trên thị trường đã ở mức từ 630.000-650.000 đồng/bao (12.600-13.000 đồng/kg), Kali miểng từ 590.000-640.000 đồng/bao (11.800-12.800 đồng/kg).

Trong khi đó, ở khu vực ĐBSCL, giá phân Urea từ 630.000-670.000 đồng/bao (12.600-13.400 đồng/kg); DAP Trung Quốc 930.000-950.000 đồng/bao (18.600-19.000 đồng/kg); DAP nội địa 800.000-820.000 đồng/bao (16.000-16.400 đồng/kg); Kali miểng từ 670.000-690.000 đồng/bao (13.400-13.800 đồng/kg). 

So với cách đây 1 tuần, giá Urea ở ĐBSCL đã tăng thêm 800-1.000 đồng/kg, Kali tăng 600-1.000 đồng/kg.

Trước đà tăng của phân bón, theo chia sẻ của một số DN phân phối phân bón, giá FOB nếu muốn nhập về bán ở Việt Nam thành giá CIF cần cộng thêm 45 - 50 USD, chưa kể lợi nhuận của nhà nhập khẩu. Do đó, nếu không có doanh nghiệp sản xuất trong nước đối trọng, nông dân sẽ phải mua giá phân bón tối thiểu bằng giá FOB + 50 USD + lợi nhuận nhà nhập khẩu.

Thế giới sắp bước vào "cuộc chiến" giành giật phân bón? - Ảnh 5.

Lao động làm việc trong trại nghiên cứu giống cây trồng của Công ty CP Giống Cây trồng miền Nam - Ảnh: Quốc Hải

Việc giá phân bón tăng cao tác động lớn đến sản xuất của nông dân và ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, doanh nghiệp sản xuất phân bón cho biết họ rất khó bán thấp hơn giá FOB bình quân của thị trường khu vực. Bởi vậy, giá phân bón thế giới tiếp tục tăng đồng nghĩa với các doanh nghiệp buộc phải tăng theo. 

Song, biên độ tăng cao hay thấp còn phụ thuộc vào khả năng co kéo của các DN cũng như tác động của các chính sách vĩ mô.

Một trong các giải pháp cấp thiết để kéo giá phân bón hiện nay xuống, theo các chuyên gia về phân bón, ngoài các biện pháp đẩy mạnh sản xuất thì cần thực hiện tăng thuế xuất khẩu hoặc tạm dừng xuất khẩu. 

Đồng thời, cũng cần bỏ hoặc tạm dừng việc áp thuế tự vệ với phân DAP nhập khẩu để tăng lượng cung cho thị trường trong nước.

Về lâu dài, cần áp dụng cơ chế thuế xuất khẩu tự động. Theo đó, cơ quan quản lý Nhà nước cần đặt ra một mức giá cụ thể và khi giá phân bón thế giới tăng đến mức này và gây nguy cơ cho kiểm soát giá trong nước thì cơ chế này sẽ tự động kích hoạt. Đây sẽ là giải pháp nhằm nâng cao tính minh bạch, loại bỏ được cơ chế xin cho trong xuất và nhập khẩu phân bón như hiện nay…

Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày Xem