Vì sao trẻ em cần được bảo vệ khỏi ánh nắng và côn trùng?

Làn da của trẻ mỏng và nhạy cảm hơn người lớn rất nhiều, vì vậy dễ bị tác động bởi tia cực tím (UVA và UVB) từ ánh nắng mặt trời. Nếu tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mà không có biện pháp bảo vệ, trẻ có thể bị cháy nắng, tổn thương tế bào da, thậm chí tăng nguy cơ mắc các bệnh da liễu và ung thư da khi trưởng thành.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) đều khuyến cáo cần áp dụng các biện pháp chống nắng cho trẻ khi tiếp xúc ngoài trời, đặc biệt vào khung giờ từ 10h sáng đến 4h chiều.

Bên cạnh đó, các loại côn trùng như muỗi, bọ chét, ve chó… không chỉ gây phiền toái mà còn là nguyên nhân lây truyền các bệnh nguy hiểm như sốt xuất huyết, viêm não Nhật Bản, sốt rét... Xịt chống côn trùng là một giải pháp hữu hiệu, nhưng cần sử dụng đúng loại và đúng cách để đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ.

Theo khuyến nghị từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), trẻ dưới 6 tháng tuổi không nên dùng kem chống nắng. Thay vào đó, phụ huynh nên bảo vệ bé bằng cách đội mũ rộng vành, mặc quần áo dài tay, ở nơi râm mát hoặc sử dụng ô che khi đi ra ngoài. Với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, việc sử dụng kem chống nắng là cần thiết nếu trẻ thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng.

Loại kem chống nắng an toàn nhất cho trẻ em là sản phẩm có chỉ số SPF từ 30 trở lên, được gắn nhãn “phổ rộng” (broad spectrum), tức là bảo vệ cả tia UVA và UVB. Ưu tiên sử dụng các sản phẩm có thành phần oxit kẽm (zinc oxide) hoặc titanium dioxide, là những chất chống nắng vật lý đã được FDA xếp vào nhóm “an toàn và hiệu quả” (GRASE). Phụ huynh nên tránh các loại kem có chứa oxybenzone hay hương liệu tổng hợp vì dễ gây kích ứng cho trẻ nhỏ.

Để kem phát huy tác dụng bảo vệ, cần thoa lên da trẻ ít nhất 15-30 phút trước khi ra nắng, và lặp lại sau mỗi 2 giờ, hoặc ngay sau khi trẻ bơi lội hay đổ mồ hôi nhiều. Nên dùng một lượng vừa đủ, phủ đều lên vùng da hở như mặt, cổ, tay, chân. Lưu ý, không nên bôi vào vùng quanh mắt, miệng và tránh để kem dính vào mắt trẻ.

Phụ huynh cũng nên thử phản ứng trên một vùng da nhỏ của trẻ (ví dụ cổ tay) trong 24 giờ trước khi dùng toàn thân, để tránh tình trạng dị ứng. Ngoài kem chống nắng, hãy kết hợp thêm biện pháp vật lý như mặc áo chống nắng, đội mũ rộng vành, đeo kính râm để đạt hiệu quả tối đa.

Xịt chống côn trùng, dùng cho trẻ nhỏ có an toàn?

Không giống như kem chống nắng, chủ yếu bảo vệ da, thuốc xịt chống côn trùng (insect repellent) bảo vệ trẻ khỏi các loài muỗi và côn trùng mang mầm bệnh. Theo EPA (Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ), trẻ em từ 2 tháng tuổi trở lên có thể dùng các sản phẩm chứa hoạt chất DEET hoặc Picaridin, miễn là tuân thủ đúng liều lượng và cách sử dụng.

Trong đó, DEET nồng độ từ 10% đến 30% được xem là mức an toàn, hiệu quả kéo dài từ 2 đến 8 tiếng. Picaridin là lựa chọn thay thế DEET, nhẹ mùi hơn và ít gây kích ứng, với nồng độ lý tưởng từ 5% đến 20%. Ngoài ra, một số sản phẩm chứa dầu khuynh diệp chanh (OLE) cũng được EPA công nhận, nhưng không phù hợp với trẻ dưới 3 tuổi.

Cha mẹ không nên xịt trực tiếp vào mặt trẻ. Thay vào đó, hãy xịt vào tay người lớn rồi mới thoa lên da trẻ, tránh vùng mắt, miệng, vết thương hở hoặc da bị kích ứng. Chỉ dùng lượng vừa đủ và không xịt dưới lớp quần áo. Sau khi trẻ chơi ngoài trời về, cần rửa sạch vùng da được xịt thuốc và thay quần áo mới.

Đặc biệt, không dùng các sản phẩm chống côn trùng kết hợp sẵn với kem chống nắng, vì hai loại này có thời gian hiệu quả khác nhau, kem chống nắng cần thoa lại thường xuyên, trong khi thuốc chống muỗi chỉ nên dùng tối thiểu cần thiết.

Đối với kem chống nắng, ưu tiên sản phẩm của thương hiệu uy tín, có ghi rõ “for baby” hoặc “for sensitive skin”, không chứa cồn, hương liệu hay parabens. Với xịt chống côn trùng, sản phẩm nên có tem EPA, nồng độ hoạt chất phù hợp, tránh các sản phẩm không rõ nguồn gốc, ghi thành phần “tự nhiên” nhưng không được kiểm chứng.

Ngoài ra, hãy lưu ý đến điều kiện sử dụng, nếu chỉ cho trẻ đi dạo khoảng 30-60 phút, có thể chọn sản phẩm nhẹ, nồng độ thấp. Nếu đi rừng, cắm trại dài ngày thì cần chọn loại có thời gian bảo vệ dài và khả năng kháng nước.

Dù sử dụng kem chống nắng hay thuốc chống muỗi, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp vật lý: đội mũ rộng vành, mặc áo tay dài, quần dài, sử dụng màn, lưới chống muỗi, giữ nhà cửa thông thoáng và sạch sẽ. Đây là cách bảo vệ lâu dài và không gây ảnh hưởng đến da trẻ.

Nếu trong quá trình sử dụng, trẻ xuất hiện dấu hiệu lạ như phát ban, mẩn đỏ, ngứa, sưng tấy, cha mẹ nên ngừng dùng ngay và đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Sử dụng kem chống nắng và xịt chống côn trùng cho trẻ em là hoàn toàn an toàn và cần thiết, miễn là được chọn lựa và sử dụng đúng cách. Hãy đọc kỹ nhãn sản phẩm, tham khảo khuyến cáo của các tổ chức y tế uy tín và luôn theo dõi phản ứng của trẻ sau khi sử dụng. Với sự chuẩn bị kỹ càng và hiểu biết đúng đắn, cha mẹ hoàn toàn có thể giúp trẻ thoải mái khám phá thế giới trong mùa hè, mà vẫn an toàn trước nắng và côn trùng.