Cận cảnh hàng ngàn hiện vật xưa, “tiền hoá thạch” quý hiếm trong quán cà phê ở Sài Gòn
Quán cà phê phong cách Sài Gòn xưa rộng hơn 1.000m2 của ông Huỳnh Minh Hiệp được mở hơn 3 năm nay, nằm trên đường Nguyễn Văn Trỗi, quận Phú Nhuận. Quán trưng bày hơn 2.000 hiện vật được người dân thành phố sử dụng từ thập niên 1930 đến 1970 trong số hơn 5.000 món đồ ông đã sưu tầm trong 30 năm.
Không gian quán mang vẻ hoài cổ bởi phần lớn các đồ vật đều có tuổi đời hơn nửa thế kỷ về trước với những bộ bàn ghế cũ xưa đã ám màu thời gian, sàn nhà gạch bông, trên tường treo những bảng hiệu quảng cáo, poster phim vẽ tay, tranh ảnh… tất cả khắc hoạ nhịp sống của đô thị Sài Gòn xưa.
Những dàn máy nghe nhạc, máy chiếu phim, tivi, đài cassette, máy hát loa kèn cổ điển, điện thoại bàn, máy ảnh… của nhiều hãng được trưng bày. Trong đó dàn máy băng cối Akai phổ biến những năm 60, máy chiếu vẫn còn sử dụng hàng ngày trong quán.
Chiếc chạn gỗ xưa để chén đĩa làm bằng gốm Lái Thiêu, Biên Hoà, nồi chảo đã sử dụng nửa thế kỷ trước… như một góc bếp.
Nằm bên cạnh chạn gỗ là tủ kính cũ cất giữ nhiều vật dụng quen thuộc, hầu như đều có trong gia đình người Sài Gòn xưa như xà bông Cô Ba từ 1920, dầu cù là Mac Phsu, lon sữa Guigoz, cờ domino, ly nước… Nổi bật và giá trị nhất là chiếc hộp đựng xà phòng Cô Ba - thương hiệu nổi tiếng với người Việt những năm đầu thế kỷ 20.
Nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp sở hữu hàng ngàn món đồ tuy bình dân nhưng hiện nay ít người có được chia sẻ với mọi người tại không gian quán như những chai nước ngọt sản xuất trước năm 75, đèn dầu, gạt tàn, lon nhôm, can nhựa, hộp bánh, thùng bia, sách báo cũ… Theo chủ quán, những chai nước ngọt này đơn giản nhưng rất khó sưu tập, đa phần tìm được ở các tỉnh ngoài TP.HCM.
Trên các bức tường ông Hiệp treo nhiều tranh ảnh, poster phim, ca nhạc… từ giữa thế kỷ 20. Nổi bật là tấm poster nguyên bản giới thiệu về bộ phim kinh dị nổi tiếng một thời “Con mà nhà họ Hứa”.
Trong quán có vài chiếc môtô, xe đạp phổ biến trên đường phố “Hòn ngọc Viễn Đông” cách đây hơn nửa thế kỷ. Trong đó chiếc Motobecane Pony là vật dụng có giá trị cao nhất. Theo chủ quán, chiếc xe được sản xuất năm 1936. Cùng chiếc môtô Becane AB1 năm 1938 thời vua Bảo Đại là những hiện vật ông Hiệp thường mang đi trưng bày, diễu hành tại rất nhiều cuộc triển lãm, sự kiện.
Ngay khi vào cửa quán, bên trái là khu trưng bày hàng chục chum, vại, xâu tiền xu nguyên khối với gần 20 loại có niên đại từ thế kỷ 1 đến 19 ông Hiệp tìm kiếm và sưu tầm gần 30 năm qua.
Giá trị nhất trong bộ sưu tập là khối tiền Ngũ Thù, có niên đại khoảng thế kỷ thứ 1, 2 sau Công nguyên, xuất xứ từ triều đại nhà Hán ở Trung Quốc. Các đồng tiền cổ vẫn còn nguyên dây xâu để trong thau đồng, có trọng lượng khoảng 20kg. “Khối tiền này tôi mua lại từ một người chơi đồ cổ ở Bắc Ninh năm 2005. Khó khăn thuyết phục người sở hữu mới nhượng lại cho mình bộ sưu tập giá trị như vậy”, ông Hiệp cho biết.
Theo ông nhà sưu tập, tiền xưa thường được chôn trong chum, vại trong thời gian dài nên các đồng dính chắc vào nhau tạo thành khối lớn cứng như đã, có hình thù lạ, rất khó gỡ ra. Dân chơi đồ cổ thường gọi đây là “tiền hoá thạch” vì rất hiếm. Khi mua về, tìm được ông để nguyên dạng, bởi nếu gỡ rời ra thì dễ hỏng và mất giá trị ngay.
Hầu hết tiền “hoá thạch” của ông Hiệp đều có nguồn gốc ở Việt Nam. Trong đó xưa nhất là chum tiền có từ thế kỷ 15, vào thời nhà Lê được đào ở Thanh Hoá cách đây 26 năm.
Một nhúm tiền dính thành khối trong chum khá độc đáo có niên đại thế kỷ 16, được tìm thấy ở Bắc Ninh. Đây là bộ sưu tập tiền xu mang nhiều giá trị lịch sử và dấu ấn văn hoá Việt Nam qua các thời kỳ.
Những xâu tiền lớn dính lại với nhau của thời vua Minh Mạng được tìm thấy ở Tiền Giang ông mua lại một khối của người sưu tập tại đây.
Nhà sưu tập còn sở hữu nhiều tiền xu lẻ của Việt Nam và nước ngoài.
Ngoài ra, ông Hiệp còn sở hữu hơn 10.000 đồng tiền xu cổ, tiền giấy trong nước và quốc tế với nhiều mệnh giá, niên đại khác nhau. Trong đó có các loại tiền xu của 218 quốc gia, tiền giấy của 222 nước trên thế giới.
Năm 2020, quán cà phê Lúa nhận được kỷ lục “Nơi trưng bày các hiện vật tái hiện Sài Gòn xưa (trước 1975) với số lượng nhiều nhất” của Tổ chức Kỷ lục người Việt toàn cầu (VietWorld), Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác nhận. Bộ sưu tập tiền các nước trên thế giới nhiều nhất Việt Nam được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập năm 2005.
