Ký ức thân thương "Sài Gòn một thuở – Dân Ông Tạ đó"

Nếu "Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó!" tập 1 phác họa toàn cảnh về vùng đất và một số nhân vật đã, đang và từng sống nơi đây, thì với "Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó!" tập 2, bạn đọc sẽ phải sững sờ trước hình ảnh từng cung đường, lối ngõ, hẻm hóc… của một góc nhỏ Sài Gòn – Gia Định xưa, nơi khu vực trung tâm là ngã ba Ông Tạ, chợ Ông Tạ, cầu Ông Tạ…

Ngàn câu chuyện của một thời Ông Tạ

Trong ngõ Con Mắt, ngõ Cổng Bom, hẻm 158, hẻm Bác Sĩ Bảy, trong cư xá Tự Do, cư xá Bắc Hải, cư xá Thoại Ngọc Hầu và dọc các đường phố chính thẳng tắp lẫn bao nhiêu hẻm hóc quanh co, chật chội của vùng đất ấy, tác giả Cù Mai Công – một người con Ông Tạ, sinh ra và lớn lên ở Ông Tạ - đã ghi nhận sống động, cụ thể từng ngôi nhà, cửa tiệm, từ tiệm vàng, nhà sách đến sạp rau, gánh cháo, thúng xôi…

Có thể bạn sẽ khó tin khi chỉ trong tập sách, cả ngàn nhân vật, gia đình, cửa tiệm, hàng quán, sự kiện… nổi bật trong vùng có mặt với từng nét tính cách riêng của mình.

Đó là vô số nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ, ca sĩ, nhà báo, họa sĩ, nhiếp ảnh gia, nhà sử học, nhà nghiên cứu… tài danh nổi tiếng cả nước. Không sao kể hết. Đó là các tác giả những nhạc phẩm hiện nay vẫn được hát vang cả nước mỗi mùa Giáng sinh, Phật đản lẫn Tết.

Đó là vị cựu thứ trưởng khiêm cung được bao nhiêu người Sài Gòn thương mến; là gia đình một doanh nghiệp tầm cỡ cả nước vẫn sống trên một con đường nhỏ hẹp vùng Ông Tạ; là chị Bính bán cháo nhân lành đầu hẻm Tư Lì; là cụ Phương làng Chiền luôn dạy con cháu "Ăn mặn, uống nước đỏ da – Nằm đất nằm cát, Đức Bà lại thương…"; thậm chí là tay trùm du đãng Sơn Đảo khét tiếng Sài Gòn – Gia Định xưa cứ sáng sáng ra trước nhà đánh cầu lông với cô con gái nhỏ… 

Thật "kỳ lạ" khi ở vùng Ông Tạ, bao nhiêu năm nay, bà con Bắc – Trung – Nam, Công giáo – Phật giáo – đạo Mẫu, người giàu kẻ nghèo… vẫn sống bên nhau thuận hòa, kính trên nhường dưới, gọi dạ bảo vâng với nhau. Họ biết từng ngôi nhà, từng ngõ hẻm của nhau. Dù còn ở đây hay đã chuyển nơi khác, định cư nước ngoài mấy chục năm rồi, họ vẫn đau đáu tìm lại nhau, chia sẻ bao nhiêu niềm vui, nỗi buồn…

Vùng đất nhỏ có nhiều người coi là "địa linh nhân kiệt" này không phải ngẫu nhiên: nằm gọn trong khu vực đại đồn Chí Hòa 1861 ba cây số vuông. Không phải ngẫu nhiên vị tướng Nguyễn Tri Phương chọn nơi đây để dựng đại đồn và sau này Ngã ba Ông Tạ ở ngay cổng chính đại đồn.

Gần một nửa văn nghệ sĩ nổi tiếng trước 1975 là "dân Ông Tạ đó"

Vùng Ông Tạ là nơi duy nhất mà đất đai, dân cư bao gồm cả ba khu vực Sài Gòn – Gia Định lẫn Chợ Lớn. Một vùng đất có giao thoa địa kinh tế, địa quân sự, địa chính trị, cực kỳ đặc biệt, "lạ lùng" của Sài Gòn – Gia Định - Chợ Lớn xưa. Vậy nên cũng dễ hiểu khi trước 1975, Ông Tạ được coi là "thủ phủ kinh tế" trù phú nhất trong hơn 300 khu định cư Bắc 54 toàn miền Nam; là nơi dày đặc các tướng tá, chính trị gia trước và sau 1975.

Sự giao thoa ấy cũng tạo ra một vùng địa văn hóa đồ sộ: gần một nửa văn nghệ sĩ nổi tiếng miền Nam trước 1975 là "dân Ông Tạ đó" – trên một vùng đất mà khu trung tâm hiện nay là các phường 3, 5, 6, 7 và một phần phường 1, 2, 4 quận Tân Bình chỉ rộng trên dưới hai cây số vuông. 

Cho đến khi mấy vạn bà con Bắc di cư 54 đến đây, Ông Tạ bùng lên mầm sống mãnh liệt. Những cư dân mới vừa gan góc giãi nắng dầm mưa, đầu trần chân đất khai phá, vừa yêu thương, chia sẻ với nhau đến tận cùng từ những ngày đầu mái lá, lều tranh, nền đất… cho đến tận hôm nay.

Sách do Công ty First news – Trí Việt và Nhà xuất bản Tổng hợp thực hiện, gồm nhiều chương, dày 288 trang với bìa đẹp lộng lẫy, nhiều hình ảnh minh họa.

"Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó!" tập 2 là tập sách thứ hai sau "Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương" của một serie sách mà First News – Trí Việt sẽ phối hợp với tác giả Cù Mai Công để thực hiện, sắp tới sẽ là "Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó!" tập 3…