Ngành bảo hiểm rơi vào khủng hoảng niềm tin lớn chưa từng thấy

Tại buổi họp báo trao đổi về thị trường bảo hiểm nhân thọ được tổ chức tại TP.HCM mới đây, ông Ngô Trung Dũng - Phó tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, cho biết đây là giai đoạn khủng hoảng lớn nhất ngành bảo hiểm nhân thọ về mặt niềm tin, kể từ khi thị trường được hình thành năm 1996.

Ngành bảo hiểm rơi vào khủng hoảng niềm tin chưa từng thấy

Theo ông Dũng, chưa bao giờ thị trường bảo hiểm nhân thọ bị giảm niềm tin như hiện nay bởi những lùm xùm vừa qua. Điều này khiến ít người mua bảo hiểm hơn, những khách hàng mua qua kênh ngân hàng (bancassurance) quyết định dừng đóng tiếp.

Sau những lùm xùm và khủng hoảng vừa qua, ông Dũng cho biết các doanh nghiệp bảo hiểm chịu ảnh hưởng nặng nề.

Theo thống kê của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, lũy kế đến hết tháng 3, có gần 13,69 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, tăng 3,5% so với cùng thời điểm năm ngoái, tuy nhiên giảm hơn 235.000 hợp đồng so với cuối năm 2022.

Ông Dũng cho hay kể cả khi thị trường tăng trưởng tốt, số lượng hợp đồng vẫn có thể giảm vì đến hạn. Tuy nhiên, khi niềm tin của thị trường giảm thì sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến số lượng hợp đồng bảo hiểm trên thị trường.

Hiện cả thị trường có 730.000 đại lý bảo hiểm chính thức, gồm cá nhân lẫn tổ chức. Trong đó, kênh bancassurance đang mang về nguồn thu lớn. Số liệu từ hiệp hội cho thấy trong năm 2022 có 995.400 hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được phân phối qua kênh bancassurance, chiếm 46% doanh số khai thác mới.

Lũy kế đến hết năm 2022, có hơn 2,92 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được bán theo hình thức này, với tổng phí 44.959 tỷ đồng, chiếm khoảng 25% tổng doanh số.

Theo ông Dũng, tốc độ tăng trưởng của bảo hiểm liên kết những năm gần đây khá cao. Như năm 2021, tăng trưởng xấp xỉ tới 40%. Sự tăng trưởng nóng của những sản phẩm phức tạp này là một phần nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng bảo hiểm thời gian qua.

Khách nên ghi âm khi được tư vấn

Phó tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho biết có nhiều vụ khách hàng khiếu nại về bảo hiểm gần đây.

Theo thống kê, riêng năm 2022 đã có hơn 3.100 đại lý vào danh sách vi phạm 14 hành vi. Ngoài các vi phạm như cùng lúc làm đại lý cho nhiều hãng hay liên quan đến tài chính, có trường hợp đại lý tuyên truyền, quảng cáo sai về sản phẩm, dịch vụ. Những đại lý vi phạm không được hành nghề trong vòng ít nhất 3 năm.

Ông Ngô Trung Dũng cũng nhấn mạnh sản phẩm bảo hiểm không sai, lỗi ở nhân viên tư vấn. Sau khi các doanh nghiệp rà soát, xác định rõ do nhân viên tư vấn sai, có bằng chứng thì phía bảo hiểm sẽ hủy hợp đồng, hoàn lại phí.

Tuy nhiên, theo ông Dũng, nhiều trường hợp không có bằng chứng chứng minh bởi phía doanh nghiệp bảo hiểm thường lưu trữ ghi âm cuộc gọi sau khi hợp đồng được ký kết, xác nhận khách hàng không có khiếu nại, thắc mắc. Đại diện Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam cho rằng trên thực tế có câu chuyện chính nhân viên ngân hàng xúi khách hàng trả lời như vậy.

Ông cho rằng để bảo vệ quyền lợi của chính mình, khách hàng nên nghiên cứu kỹ trước khi ký hợp đồng, đồng thời ghi âm lại quá trình được đại lý tư vấn để làm bằng chứng sau này khi có khiếu nại phát sinh.

Về phía cơ quan quản lý, ông cho biết Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực trong năm nay, đang chờ nghị định hướng dẫn. Trong đó, một số điểm mới bảo vệ quyền lợi khách hàng như quy định điều khoản loại trừ phải giải thích rõ ràng cho khách hàng, có bằng chứng ghi lại, đặc biệt quá trình tư vấn về sản phẩm bảo hiểm liên kết phải được ghi âm lại và lưu trữ trong vòng 5 năm.

Đối với đại lý, luật đã quy định rõ ràng về tiêu chuẩn, trong đó các tổ chức tín dụng muốn bán bảo hiểm cần đáp ứng số lượng nhân viên được cấp chứng chỉ, đồng thời có quầy riêng, tránh gây nhầm lẫn với các sản phẩm khác của ngân hàng.