Rau tập tàng tung tung nhà nghèo xưa ăn "chung tình", nay nhắc tên nhà giàu còn thèm

  Đã là những ngày cuối đông, năm mới đang ngấp nghé đâu đây rồi, buổi sáng se se lạnh, trên đường xuống trường, nhìn mấy đám ruộng bỏ hoang, cỏ dại mọc um tùm, trong lòng chợt dâng lên nỗi thương nhớ đồng quê và món rau tập tàng bà ngoại nấu canh xưa.

Tập tàng không phải tên gọi một loại rau cụ thể nào. Nó là tổng hợp các loại rau dại như dền cơm, rau sam, rau rệu, rau muối, tàu bay,...

Một rổ rau tập tàng gồm lộn xộn các loại rau lung tung như rau sam, rau dền, rau mồng tơi....

Ngày trước, khi người dân chưa biết làm vụ đông xuân, tháng 9, tháng 10, sau khi thu hoạch xong vụ mùa, đất được cày để phơi ải chờ vụ chiêm. Đây là thời điểm lý tưởng để các loại rau dại mọc lan khắp những bờ kênh, mương và trên những thửa ruộng khô trắng.

Chúng tôi, những đứa trẻ đi kiếm rau nuôi lợn, sau khi đã kiếm được đầy rổ, thường tranh thủ đi hái những loại rau dại nói trên về nấu canh. 

Chỉ một lát thôi đã hái được nắm tướng rau, dùng rơm rạ bó mang về. Nếu bắt được cua nữa thì hôm ấy cả nhà sẽ được nồi riêu cua nấu rau tập tàng tuyệt vời. Tuy nhiên, cua tháng 10 khó bắt bởi bờ ruộng giờ đã hanh khô, không thể thọc tay vào hang. 

Phải dùng móc và rất khó khăn để móc được con cua đồng ra khỏi hang. Cua tháng 10 béo ngậy bởi đây là thời kỳ chúng tích gạch để ngủ đông, bởi vậy nồi riêu cua cũng sánh đậm hơn bao giờ hết.

Canh rau tập tàng nếu có cua nấu thì ngon tuyệt, nhưng nếu không có cua, chỉ cần một ít tương cũng được bát canh ngọt lừ trong cái nắng hanh hao những ngày đầu đông. 

Bát canh rau tập tàng nấu tôm.

Vị chua của rau sam, hòa với vị bùi của rau rệu, rau rền cơm, rau muối, cái hăng hắc nồng nàn của rau tàu bay... tạo nên một hương vị tổng hợp đủ nhắc nhở ta nhớ về một thuở đói nghèo mà giờ đây.

Dù đã nếm trải qua bao món ăn, dù có thưởng thức sơn hào hải vị, ta cũng chẳng bao giờ quên cái món ăn thanh đạm dân dã thuở nào.

Đọc ca dao, thấy người dân ở vùng quê nào đó cũng nấu canh rau tập tafng, nhưng là nấu với cá bống:

"Cái bống còn ở trong hang

Cái rau tập tàng còn ở ruộng dâu

Ta về sắm cái cần câu

Câu con cá bống nấu rau tập tàng

Mặc ai giàu có, cao sang

Mình rau tập tàng sớm tối có nhau

Mai sau dù đã bạc đầu

Chàng ơi, hãy nhớ món rau nghĩa tình”

Tôi chưa ăn món rau tập tàng nấu cá bống bao giờ nên không biết hương vị nó ra sao. Nhưng chắc là ngon. Chả thế mà nó đã đi vào thơ ca dân gian với biết bao nâng niu, trân trọng.

Tôi biết, giờ rất nhiều người no thừa, cuộc sống vương giả. Khi đã chán chê hương vị phồn hoa, họ lại thích tìm về quê với những thú vui, những món ăn quê kiểng dân dã và coi đó như một cái mốt. Và những thứ rau dại giờ đã thành đặc sản trong các nhà hàng, quán nhậu nơi phố xá phồn hoa.

Với riêng tôi, chưa bao giờ tôi lãng quên những món ăn bình dị gắn với một thời đói khổ. Thỉnh thoảng, nó lại hiện về cái hương vị ngan ngát, nồng nàn trong rưng rưng nhớ thương.