"Yêu nhau trong lo âu" - Trăn trở nhói lòng về thân phận và tình yêu

Mượn nam giới để đề cao nữ quyền

Trên âm hưởng da diết của ca từ Dạ khúc cho tình nhân, trong bối cảnh chính là một công ty sản xuất phim ảnh, Yêu nhau trong lo âu của nhà văn Nguyễn Đông Thức viết về những mối quan hệ xoay quanh các thành viên công ty. Trong đó, nổi bật nhất là tình yêu giữa hai nhân vật chính: Miên và Yến. Mỗi con người một tính cách, một số phận cùng nhiều khao khát... đã gặp nhau, làm việc cùng nhau, yêu nhau, kết đôi và tan rã... trong những dự cảm âu lo khác nhau. 

Kết truyện, các nhân vật đều tự mình mở lối cuộc đời, chỉ riêng nam chính vẫn mắc kẹt trong dằn vặt, ân hận và thương nhớ... người vợ tri kỷ đã không còn hiện hữu mỗi ngày trong đời sống của anh.

Tác giả dành phần lớn thời lượng của tiểu thuyết để miêu tả nhân vật chính như một người đàn ông đẹp, hào hoa, có tài, có khí chất, có cả sự quyến rũ tự thân khiến phụ nữ lao vào anh như con thiêu thân. 

Sự xuất hiện của Miên trong vai trò đạo diễn đã khiến thay đổi hoặc chao đảo cuộc đời những phụ nữ mà anh có cơ hội gặp gỡ và làm việc. Đó là Hảo, một phụ nữ trung niên đẹp, giỏi và giàu - giám đốc hãng phim Cầu Vồng, nơi Miên ký hợp đồng độc quyền. Là Hương, con gái Hảo, một cô gái trẻ xinh đẹp, cá tính. Là Hoàng Lan, người yêu cũ của Miên, một phụ nữ đẹp, yếu đuối và truân chuyên. Là Phụng, một diễn viên có hình thể "quyến rũ chết người", từng trải đời với biết bao người đàn ông, nhưng chỉ dành tình yêu mãnh liệt và thuần khiết cho Miên.

Là Yến, vợ Miên – một phụ nữ "chỉ nhìn lâu mới thấy đẹp", nhưng hấp dẫn đàn ông bởi sự bí ẩn, từng trải, có chút hơi hoang tàn, bất cần nhưng thực ra lại rất nguyên tắc, thậm chí... khắc nghiệt trong công việc và đời sống.

Thực ra, tác giả chỉ mượn một Miên đẹp trai, hào hoa, có tài, như một cái cớ, một tấm gương phản chiếu những số phận phụ nữ khác nhau trong xã hội hiện đại. 

Phụ nữ trong Yêu nhau trong lo âu, qua ngòi bút của Nguyễn Đông Thức, ai cũng đẹp, đẹp cả hình thể lẫn tính cách. Qua những cuộc chuyện trò, những đụng chạm, ôm ấp... với Miên, mỗi người đều hé lộ thân phận và góc khuất cuộc đời mình. 

Và cũng theo cách nói của Nguyễn Đông Thức, thì phụ nữ càng đẹp, càng giỏi, càng thông minh... lại càng nhạy cảm và bất hạnh. Đó chính là Yến - vợ Miên. Yến được miêu tả như một cô gái trưởng thành, có tố chất quản lý và nguyên tắc làm việc được sếp và đồng nghiệp kính nể. Vẻ đẹp cũng như tâm hồn cô không dễ nhìn ra nếu đó không phải là một người đàn ông trải đời và tinh tế như Miên. 

Chính vì thế, chỉ ngay sau lần đầu gặp gỡ, Miên và Yến đã lao vào nhau như thể định mệnh sinh họ ra để dành cho nhau, dù khi đó, cả hai còn chưa nguôi ngoai nỗi đau bị người tình cũ phản bội.

Nhưng nếu như Hảo, Hương, Hoàng Lan, hay Phụng... trải qua dâu bể, đều đã buông bỏ được tình cảm của mình dành cho Miên, thì Yến lại cố chấp ôm lấy những nguyên tắc cực đoan để rồi cả cô và Miên đều lỡ dở một đời người, dù họ còn yêu nhau tha thiết. 

Trong một cơn chếnh choáng say, đưa Hoàng Lan về nhà, Miên đã không giữ được mình. Nhưng chính việc anh không thành thật nhận lỗi với Yến khi cô đã biết sự thật đã khiến Yến thêm một lần nữa tuyệt vọng về việc đặt niềm tin nơi người đàn ông cô yêu. Yến chọn không tha thứ, bỏ Miên, bỏ công việc, sự nghiệp và đi thật xa dù Miên nỗ lực đi tìm. Thời gian ngắn sau đó, Yến ra đi mãi mãi vì bạo bệnh, lúc đó, cô mới buông bỏ được nỗi sân hận vì bị phản bội. 

Bản thân Yến, khi còn sống, từng khẳng định: "Có ai không yêu trong lo âu? Cuộc tình nào chẳng đầy bất trắc?". Nhưng rốt cuộc, cô mới chính là người không vượt qua được sự hữu hạn của cả thân phận và tình yêu, để cả bản thân và người mình yêu đều đau khổ.

Khiến phụ nữ đau khổ, đàn ông cũng phải trả giá

Trong Yêu nhau trong lo âu, ngoài nhân vật chính Miên và cha anh, thế giới đàn ông hiện lên khá nhạt nhòa. Họ được mô tả như là nguyên nhân của "những niềm đau" ở mỗi người đàn bà đẹp. Chồng của Hảo "ông chồng hàng ngày luôn có tác phong đàng hoàng, chuẩn mực, lại hiện nguyên hình là gã đàn ông bạo dâm vô độ", để lại trên cơ thể vợ chằng chịt những vết sẹo. 

Chồng của cô diễn viên đẹp Hoàng Lan là một người đàn ông nhiều tiền nhưng "phàm phu", chỉ cưới thêm vợ bé và bồ bịch chứ không chịu chia tay vợ chính thức. Anh ta vung tiền mua phụ nữ đẹp để tiêu khiển, Lan vì phải trả nợ cho thói cờ bạc của mẹ ruột mà phản bội Miên, chịu đắng cay tủi nhục nhiều năm bên người đàn ông không trân trọng cô. 

Trong khi đó, chồng Phụng, gã đàn ông mang mác doanh nhân nhưng nhỏ nhen, ích kỷ và gia trưởng. Đồng tiền của anh ta có thể khiến một cô gái ngang ngược, lầm lỳ như Phụng phải từ bỏ sự nghiệp điện ảnh đang sáng chói để an phận làm người phụ nữ của gia đình.

Nổi bật trong tuyến nhân vật nam, ngoài Miên, chỉ có cha anh được mô tả như một người đàn ông góa vợ, trầm tính, từng trải và có đời sống nội tâm phong phú. Miên, qua ngòi bút của nhà văn, hiện ra như thể là phiên bản tuổi trẻ của cha anh, người đàn ông hào hoa nhưng cuối đời vẫn cô độc. Miên không ngoại lệ, Nguyễn Đông Thức để một cái kết mở cho tiểu thuyết, khi hành trình đi tìm tình yêu, tìm tri kỷ của Miên, kết thúc bằng cái chết của Yến. 

Gây biết bao thương nhớ, thổn thức, mang bao hạnh phúc, đau khổ... cho phụ nữ, rốt cuộc Miên trơ trọi giữa đời như một con sói đơn độc, hoang mang tự liếm vết thương do chính mình gây ra. Liệu Miên cả đời có còn bị Yến ám ảnh, hay thời gian sẽ xóa nhòa tất cả để Miên lại chìm đắm với một trong số những phụ nữ từng si mê mình, là Hương, Hảo, Lan, hay Phụng...?

"Luôn ý thức đến chất liệu đời sống trong từng chi tiết" (nhà báo Lê Minh Quốc), Yêu nhau trong lo âu cho thấy tác giả có nhiều kiến thức về điện ảnh, văn hóa, du lịch... Với lối viết điềm tĩnh, mộc mạc và không sa đà vào triết lý dù nhấn mạnh chủ đề của cuốn sách nói về tình yêu, lỗi lầm và sự tha thứ, Nguyễn Đông Thức đã khiến người đọc không khỏi khắc khoải, suy ngẫm về đời người, khi trang sách khép lại.