Căng thẳng cuộc chiến giá phân bón trong nước

LTS.Chiến sự Nga - Ukraine đã khiến giá phân bón trên thế giới lập đỉnh cao nhất trong vòng 50 năm. Theo Rabobank (ngân hàng hàng đầu thế giới về lĩnh vực tài chính nông nghiệp và thực phẩm), giá phân bón sẽ tiếp tục tăng 20 - 40% trong quý 2/2022.

Đối diện với giá phân bón đang tăng phi mã, không chỉ nông dân mà doanh nghiệp cũng đau đầu. Cách nào để điều chỉnh giá phân bón phù hợp, doanh nghiệp phân phối thuận tiện, nông dân duy trì sản xuất? Biện pháp kỹ thuật canh tác nào phù hợp nhằm giảm chi phí giá phân bón, đặc biệt là giảm lượng phân bón trên cây trồng?

 Câu trả lời sẽ có trong loạt bài: "Căng thẳng cuộc chiến giá phân bón trong nước" sẽ được đăng tải trên Dân Việt từ hôm nay, 20/3.

Giá phân bón tăng chóng mặt

Khối lượng phân bón do Nga sản xuất chiếm khoảng 30% tổng nguồn cung phân bón trên toàn thế giới. Đặc biệt, Nga cung cấp đến 70% nguyên liệu đầu vào để sản xuất phân bón tại châu Âu. Vì vậy, tác động từ chiến sự Nga - Ukraine đang khiến giá phân bón thế giới biến động mạnh.

Mặt khác, các lệnh hạn chế, cấm xuất khẩu một số mặt hàng phân bón chủ lực của Nga và Trung Quốc vẫn chưa có dấu hiệu được dỡ bỏ. Điều này, khiến nguồn cung các loại phân bón, đặc biệt là kali và DAP sẽ giảm nghiêm trọng trong thời gian tới.

Thời điểm này, các nhà cung cấp ở Trung Đông đã hủy bỏ các bảng chào giá phân urê mức 540 - 560 USD/tấn (FOB), để chờ tăng giá.

Dự báo trong ngắn hạn, giá urê sẽ sớm lên mức 950 USD/tấn trong tháng 4/2022. Thậm chí, có thể lên đến 1.000 USD/tấn nếu giá dầu vượt qua 150 USD/thùng và urê sẽ lên 1.500 USD/tấn nếu giá dầu chạm mốc 200 USD/thùng.

Tại thị trường Việt Nam, hiện một số loại urê sản xuất trong nước cũng đang tăng giá mạnh. 

Cụ thể, giá urê Cà Mau, urê Phú Mỹ hiện đang ở mức khoảng 18.000 đồng/kg. Phân DAP Đình Vũ đang được các đại lý bán với giá 18.800 đồng/kg, DAP Lào Cai 18.500 đồng/kg, phân NPK Phú Mỹ 16.000 đồng/kg, NPK Russian 16-16-16 giá 16.500 đồng/kg…

Đối với phân bón kali, hiện 100% phân kali ở Việt Nam là dựa vào nguồn hàng nhập khẩu. Trong đó, Belarus và Nga là hai nhà cung cấp lớn nhất thế giới, chiếm đến 40% nguồn cung toàn cầu.

Với bức tranh toàn cảnh hiện nay, giá kali sẽ có sự tăng giá phi mã trong thời gian sắp tới, đặc biệt là kali miểng.

Các nhà cung cấp khẳng định kali nhập khẩu về Việt Nam thời gian tới sẽ vắng bóng hàng từ Nga, Belarus.

Israel, Canada... cảnh báo sẽ sớm đưa ra mức giá 800 - 850 USD/tấn cho hạt bột và 1.000 USD/tấn cho hạt miểng từ nửa sau tháng 6/2022. Thậm chí, sẽ lên tới 1.200 - 1.300 USD/tấn vào thời điểm cuối năm 2022 đầu năm 2023.

Theo Trung tâm phân tích dự báo thị trường nông sản Agromonitor, giá kali ở Việt Nam đang tăng mạnh trong những ngày qua do lo ngại nguồn cung kali bị thắt chặt trên thị trường thế giới bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây nhắm vào Nga và Belarus.

Agromonitor dự báo, tại Việt Nam trong thời gian tới, giá kali sẽ sớm cán mức 15 - 16 triệu đồng/tấn cho hạt bột và 18 - 20 triệu đồng/tấn cho hạt miểng.

Thậm chí, nếu giá kali nhập khẩu cán mức 1.000 - 1.200 USD/tấn thì kali miểng sẽ lập đỉnh mới 24 - 25 triệu đồng/tấn. Khi kali, DAP, urê tăng giá, sẽ kéo theo giá NPK lên theo.

Với loại phân bón DAP, dự tính Việt Nam sẽ thiếu hụt 64% trong quý II năm 2022. Khả năng giá phân bón DAP trong nước sẽ lên 25 triệu đồng/tấn.

Giải pháp nào để kìm giá phân bón?

Ông Phùng Hà, Phó Chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Phân bón Việt Nam (VFA) dự báo, trong thời gian tới, nguồn nhập khẩu phân bón sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng lớn từ những tác động tiêu cực của chiến sự Nga - Ukraine.

Trong bối cảnh này, các nhà sản xuất phân bón trong nước vừa có cơ hội, vừa có trách nhiệm phát huy hết công suất sản xuất, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước, giúp giảm giá thành.

"Chi phí phân bón chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản xuất, tới 50% và giá dự báo còn tiếp tục tăng. Do đó, cơ quan chức năng nên sớm có những chính sách điều tiết, kìm giá phân bón để hỗ trợ nông dân", ông Hà nói.

Cũng theo ông Hà, về phía các doanh nghiệp, cần chủ động tìm kiếm nguồn cung thay thế nguồn cung từ thị trường Nga và Belarus, đặc biệt là phân kali. Cùng với đó, nông dân cần tăng cường ứng dụng các giải pháp sử dụng phân bón một cách tiết kiệm, hợp lý hơn…

Ông Vũ Thắng, Phó Trưởng phòng Phòng Quản lý phân bón (Cục BVTV) cũng cho hay, nông dân đang phải oằn mình vì giá phân bón cùng hàng loạt chi phí tăng cao từ năm 2021 đến nay.

Vì vậy, để tiết giảm chi phí, nông dân nên sử dụng phân bón hữu cơ thay thế một phần phân bón vô cơ, nên tự sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ từ nguồn nguyên liệu sẵn có như phụ phẩm trồng trọt, chất thải chăn nuôi, rác thải sinh hoạt.

"Đây là mục tiêu mà ngành nông nghiệp Việt Nam hướng tới", ông Thắng khẳng định.

Ngoài ra, ông Thắng cũng đề nghị ngành nông nghiệp các tỉnh, thành đẩy mạnh việc hướng dẫn người dân sử dụng phân bón cân đối và hiệu quả, tăng cường sản xuất, sử dụng phân bón hữu cơ.

Lãnh đạo một doanh nghiệp phân bón khu vực phía Nam thẳng thắn, bên cạnh nỗ lực của các doanh nghiệp để kìm giữ giá, Chính phủ cần áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời ngừng xuất khẩu.

"Trong bối cảnh giá phân bón tăng mạnh như hiện nay, giải pháp tạm thời ngừng xuất khẩu là khả thi khi hiện nay, gần 100% thị phần phân bón xuất khẩu nằm trong tay các doanh nghiệp nhà nước nên việc này là hoàn toàn có thể thực hiện được", đại diện doanh nghiệp này nói.