Nghịch lý trong chính sách hỗ trợ cho khởi nghiệp sáng tạo

Đối tượng tiềm năng chưa được hưởng ưu đãi

UBND TP.HCM cho biết, theo các quy định hiện nay, đối tượng được hỗ trợ chủ yếu là các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo.

Trong khi đó, các cá nhân và nhóm cá nhân có dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo tại các cơ sở ươm tạo, tại các trường đại học đang trong giai đoạn ươm tạo và chưa thành lập doanh nghiệp thì không được xem xét hưởng ưu đãi từ các chính sách này. Mặc dù, đây là nhóm đối tượng tiềm năng để phát triển thành doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Thực tế cho thấy, để có được 1 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, phải ươm từ 7 - 10 dự án khởi nghiệp sáng tạo.

Chưa kể, để được hỗ trợ, các doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo phải đáp ứng một trong số các điều kiện quy định tại Điều 14, 15 của Thông tư số 06/2022/TT-BKHĐT ngày 10/5/2022 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Điều này khiến lượng doanh nghiệp đạt các yêu cầu trên rất ít và các doanh nghiệp đã có quỹ đầu tư tham gia, thường không cần sự hỗ trợ của nhà nước. Ngoài ra, doanh nghiệp khoa học và công nghệ hoặc doanh nghiệp công nghệ cao đã có các chính sách ưu đãi hiện hành và không cần đến chính sách hỗ trợ này.

Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (startup) cần trải qua rất nhiều giai đoạn, gồm ý tưởng – giai đoạn nghiên cứu và phát triển - tiền ươm tạo - ươm tạo - tăng tốc - phát triển và tăng trưởng, nhân rộng mô hình.

Trong đó, các giai đoạn nghiên cứu và phát triển - tiền ươm tạo - ươm tạo hầu hết đều là các dự án đổi mới sáng tạo hoặc khởi nghiệp sáng tạo và chưa thành lập doanh nghiệp. Chính vì vậy, hầu như các nguồn lực tư nhân không tham gia vào do rủi ro lớn.

Tuy nhiên, giai đoạn này lại vô cùng quan trọng để tạo ra nguồn dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo là đầu vào cho các chương trình của các tổ chức hỗ trợ tư nhân.

Thực tiễn cho thấy, 99% doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có thành tích xuất sắc, đạt thứ hạng cao tại cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thông thường không cần sự hỗ trợ của nhà nước. Vì hầu hết các doanh nghiệp này đã có sản phẩm hoàn thiện, mô hình kinh doanh phù hợp và được thị trường chấp nhận và nhà đầu tư tư nhân sẵn sàng đầu tư.

TP.HCM đẩy mạnh khởi nghiệp sáng tạo

Mới đây UBND TP.HCM đã có tờ trình đề nghị HĐND TP xây dựng Nghị quyết quy định mức hỗ trợ không hoàn lại từ nguồn chi thường xuyên của ngân sách cho chi phí ươm tạo dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn.

Theo tờ trình, UBND TP.HCM đề xuất HĐND chấp thuận hỗ trợ không hoàn lại từ nguồn chi thường xuyên của ngân sách TP cho chi phí ươm tạo dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo ở giai đoạn tiền ươm tạo, ươm tạo, tăng tốc.

Mức hỗ trợ không quá 40 triệu đồng/dự án và thời gian hỗ trợ không quá 6 tháng/dự án đối với dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo ở giai đoạn tiền ươm tạo; không quá 80 triệu đồng/dự án và thời gian hỗ trợ không quá 12 tháng/dự án ở giai đoạn ươm tạo; không quá 400 triệu đồng/dự án và thời gian hỗ trợ không quá 12 tháng/dự án ở giai đoạn tăng tốc.

Đối tượng được hỗ trợ là cá nhân, nhóm cá nhân, doanh nghiệp có dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo thuộc các lĩnh vực ưu tiên của TP hoặc các Tổ chức Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn TP.HCM.

Các lĩnh vực sẽ được ưu tiên hỗ trợ gồm thương mại điện tử, công nghệ tài chính, logistic, công nghệ giáo dục, y tế và chăm sóc sức khỏe, nông nghiệp công nghệ cao, phát triển bền vững, chuyển đổi số, an ninh mạng.

Đặc biệt, dự án đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo được chọn lựa phải theo các tiêu chí như tính sáng tạo, năng lực tổ chức thực hiện, hiệu quả kinh tế hoặc tác động xã hội, thị trường tiềm năng, ứng dụng công nghệ.