Phụ huynh tranh nhau suất vào lớp 10: Không thiếu trường, thiếu đất chỉ thiếu trường phù hợp

Không thiếu trường lớp và không thiếu đất xây trường

Tối 1/7, phụ huynh nhận Hà Nội thông báo điểm chuẩn vào lớp 10 của Sở GDĐT, nhiều người hụt hẫng con trượt lần 1. Tiếp tục đêm 2/7 - rạng sáng 3/7, hàng trăm phụ huynh có con không trúng tuyển công lập vắt chân lên cổ chạy ra trước cổng các trường tư thục THPT Phan Huy Chú, THPT Tạ Quang Bửu, THPT Hoàng Cầu chờ xuyên đêm nhưng chỉ tiêu có hạn, con tiếp tục trượt lần 2, lần 3…

Ai cũng biết kỳ thi vào lớp 10 luôn được so sánh còn căng hơn thi đại học nhưng năm này còn kinh khủng hơn nhiều lần. 

Tại buổi chất vấn HĐND TP Hà Nội chiều 5/7, ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GDĐT, nhận được nhiều câu hỏi liên quan đến quy hoạch mạng lưới trường học và việc phụ huynh phải xếp hàng nộp hồ sơ từ sáng sớm những ngày qua. Trả lời câu hỏi, ông Cương cho hay đọc được phản ánh qua báo chí và khẳng định Hà Nội không thiếu chỗ học: "Chắc là một số trường có uy tín nên phụ huynh tin tưởng. Vì vậy, họ xếp hàng từ sáng sớm mong con có suất vào trường”.

Theo chia sẻ từ Sở GDĐT Hà Nội, năm 2023, số lượng học sinh Hà Nội đăng ký thi vào lớp 10 các trường THPT công lập năm học 2023-2024 là gần 105.000 em. Trong đó, số chỉ tiêu tuyển vào các trường THPT công lập khoảng 72.000, chiếm 55,7%. Câu trả lời của người đứng đầu ngành Giáo dục ở Hà Nội khiến dư luận đặt câu hỏi, đến nông nỗi phụ huynh phải lao tâm khổ tứ để giành suất học cho con là do thiếu trường lớp hay thiếu trường chất lượng?

PGS. TS Chu Cẩm Thơ, Trưởng ban Nghiên cứu đánh giá giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam cho biết: "Không phải thiếu chỗ học, không phải là "hết trường công phải chọn trường tư" mà bây giờ ai ai cũng thấy "chất lượng" mới là vấn đề. Hãy xem bảng xếp hạng các trường top trên 41 điểm và các trường top dưới để thấy sự chênh lệch (đây chỉ có xét trên một tiêu chí là "điểm đầu vào lớp 10", còn thực tế, xét trên những tiêu chí khác như vị trí từng trường). 

Vì sao phụ huynh xếp hàng từ tờ mờ sáng? Vì sao phụ huynh òa khóc, hoang mang? Là vì sự chênh lệch chất lượng quá xa, mà ai ai cũng biết. Phụ huynh giờ đánh giá chất lượng nhà trường dựa vào môi trường giáo dục, là chương trình tốt với nhiều hoạt động để con họ được rèn luyện,... Và để lấp đầy khoảng trống này, không hề dễ bằng cách chỉ dồn sức vào dạy và học để thi. Nó cần sự cải tổ cả trường THCS và THPT. Và tất nhiên là sự quản trị chất lượng toàn diện, minh bạch, không thể chỉ dựa vào thành tích thi cử".

Trước đó, TS Lương Hoài Nam cũng đã chia sẻ: "Thiếu trường không phải vì thiếu đất. Từng làm việc ở một doanh nghiệp bất động sản lớn, tôi biết đất giáo dục được quy hoạch ở các dự án bất động sản vẫn còn rất nhiều. Theo các quy định của pháp luật, dự án phát triển đô thị nào cũng phải quy hoạch đất giáo dục... Nhu cầu thuê đất giáo dục xây trường tư rất lớn, nhưng các cơ quan quản lý không hướng dẫn nổi nhà đầu tư lập hồ sơ xin xã hội hóa dự án trường học thế nào, cũng không ai dám ký duyệt giá cho thuê đất, vì theo luật, đất giáo dục được miễn tiền sử dụng đất".

Cũng theo TS Nam, ở những nơi không thiếu trường công, xã hội hóa một số khu đất giáo dục để phát triển trường tư cần được khuyến khích và tạo điều kiện. Các thủ tục pháp lý và chính sách về đất cần rõ ràng, chi tiết để các cơ quan quản lý và các nhà đầu tư giáo dục dễ dàng thực hiện một cách minh bạch.

"Những giải pháp Sở GDĐT Hà Nội hoàn toàn làm được trong tầm tay"

Thầy Đinh Đức Hiền, giáo viên tại Hà Nội nêu ý kiến: "Tính trên mặt bằng chung thì Hà Nội không quá thiếu trường học, nhưng vấn đề lại chênh lệch lớn giữa các vùng dân cư. Nếu như tại các huyện xa trung tâm như Ba Vì, Mỹ Đức… thì không phải nỗi lo, nhưng lại hoàn toàn ngược lại ở các quận nội thành khi dân số ngày một tăng cao, quỹ đất trường học không có, ưu tiên xây dựng chung cư hơn trường học, số trường công lập gần như không tăng hoặc rất ít trong 10 năm trở lại đây. 

Về mặt tâm lý không ai muốn con mình đi xa để học, nhất là trong điều kiện giao thông kém thuận tiện hiện nay tại vùng lõi của thủ đô, cùng với chính sách phân vùng tuyển sinh 10 khiến áp lực về trường lớp, điểm chuẩn tăng cao. 

Mặt bằng chất lượng giáo dục hiện nay khá chênh lệch kể cả giữa các trường công với nhau, hay trong hệ thống các trường tư, chúng ta chỉ có thể rút ngắn dần khoảng cách, gia tăng chất lượng các trường chứ không thể xóa bỏ sự chênh lệch dù là trong giai đoạn nào của xã hội. Sự chênh lệch mới đảm bảo sự cạnh tranh chất lượng, thúc đẩy phát triển giáo dục. Giáo dục hiện nay không chỉ đa dạng về chất lượng còn đa dạng về triết lý, phương pháp. 

Câu hỏi trường nào tốt không còn đúng, mà chính xác ra là trường nào phù hợp từ kinh tế đến định hướng phát triển bản thân, định hướng nghề nghiệp sau này".

Để giải quyết tình trạng phụ huynh ngồi chờ xuyên đêm tranh nhau suất vào lớp 10 cho con, theo thầy Hiền, Sở GDĐT Hà Nội cần công bố phổ điểm sau thi để làm căn cứ cho thí sinh và cho phép thí sinh được điều chỉnh nguyện vọng. 

Thứ hai, nghiêm khắc triệt để tuyển sinh trực tuyến chứ không trực tiếp. Bên cạnh đó là định hướng nghề nghiệp phải làm thật tốt, ít nhất từ lớp 8. Đây đều là những giải pháp Sở hoàn toàn làm được trong tầm tay.

Còn vĩ mô hơn là mở trường lớp, tăng cường xã hội hoá giáo dục, tăng cường cơ chế thúc đẩy xã hội hoá, tăng cường chất lượng giáo dục dục nghề nghiệp và có cơ chế đầu ra thì sẽ phân luồng tốt hơn.