Sơ cứu người bị động kinh: Nhét tay vào miệng có đúng cách?

Lưu ý khi sơ cứu người bị động kinh, TS Lê Văn Tuấn, chuyên gia Nội thần kinh (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh) nhấn mạnh, việc nhét đồ vật vào bệnh nhân để không cắn lưỡi, kìm kẹp cơ thể bệnh nhân để khống chế cơn co giật có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Động kinh là gì?

Theo TS Tuấn, động kinh là dạng rối loạn của hệ thống thần kinh trung ương, xảy ra khi có sự kích thích đồng thời một nhóm các tế bào thần kinh của vỏ não dẫn đến sự phóng điện đột ngột và không thể kiểm soát.

Biểu hiện của bệnh động kinh là các cơn động kinh, có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, phụ thuộc vào vị trí ổ động kinh trong não, mức độ lan truyền của nó.

Trong đó, các cơn động kinh co giật toàn thể thường là biểu hiện nặng nhất. Bệnh nhân có thể ngã xuống đất, trợn mắt, gồng cứng người, co giật, thở yếu, đôi khi kèm theo tiểu mất kiểm soát, cắn lưỡi và sùi bọt mép xảy ra trong vòng vài phút.

Ngoài ra, cơn động kinh có thể biểu hiện bằng những cơn co giật cục bộ, thay đổi ý thức (bệnh nhân có thể đứng sững sờ), thay đổi về cảm giác hoặc giác quan…

Người bệnh động kinh có thể xảy ra cơn động kinh ở bất cứ đâu, tại nhà, trong văn phòng, trên đường, trên xe bus, tại bể bơi…

TS.BS Cao Vũ Hùng – Giám đốc Trung tâm Thần kinh, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết thêm, động kinh là một nhóm bệnh phức tạp do nhiều nguyên nhân gây nên, tuy nhiên có một vài nguyên nhân chính như:

Dị tật từ trong thời kì người mẹ mang thai như dị tật bẩm sinh của hệ thống thần kinh trung ương.

Trẻ gặp những biến cố trong quá trình sinh nở, bị đẻ ngạt gây nên tình trạng thiếu oxy và suy hô hấp, phải thở máy.

Các vấn đề về nhiễm trùng thần kinh như viêm màng não nhiễm khuẩn, viêm não, nhiễm kí sinh trùng ở não…

Động kinh cũng có thể xuất hiện ở trẻ bị sốt nhiều lần với một tỉ lệ nhất định.

Động kinh sau chấn thương thần kinh hay ở các bệnh lý như xuất huyết não, u não, các vấn đề về chuyển hóa – di truyền…

Sai lầm khi sơ cứu người bị động kinh

Theo TS Tuấn Anh, khi sơ cứu người bị động kinh, nhiều người đã mắc sai lầm.

Nhét đồ vật vào miệng để ngăn cắn lưỡi

Khi phát hiện bệnh nhân lên cơn động kinh, nhiều người nghĩ rằng nhét vật gì đó vào miệng (như ngón tay, thìa, đũa, bút…) sẽ giúp người bệnh tránh cắn vào lưỡi của họ.

Tuy nhiên, đây là hành động không cần thiết, thậm chí nó còn có thể gây nguy hiểm đến người bệnh.

"Trong tình trạng co giật, lưỡi không thè ra mà thường tụt nhẹ vào trong nên nguy cơ bệnh nhân cắn phải lưỡi là rất ít, thường là bệnh nhân cắn ở phần bên của lưỡi.

Ngoài ra, trong cơn động kinh, răng bệnh nhân sẽ cắn chặt lại, do vậy không được nạy răng của bệnh nhân để chèn vật lạ vào miệng bệnh nhân. Việc này có thể gây sai khớp thái dương hàm, gãy răng, tổn thương nướu.

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cắn vỡ vật, nuốt mảnh vụn vào họng, gây nghẹt thở, dẫn đến tử vong".

Tụ tập đông xung quanh người bệnh

Trong khi người bị động kinh cần môi trường thoáng để hít thở, tăng cường tuần hoàn máu và oxy lên não. Việc tụ tập sẽ khiến người bị động kinh mất oxy, thêm ngột ngạt.

Di chuyển người bệnh không đúng cách

Kéo, lôi, giật mạnh người đang lên cơn động kinh có thể khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn. Do đó, cần hạn chế di chuyển người bệnh trừ khi họ đang ở các khu vực nguy hiểm như đang bơi, di chuyển trên đường, trên cầu thang, gần các vật sắc nhọn…

Kìm kẹp cơ thể bệnh nhân để khống chế cơn co giật

Một trong những sai lầm hay gặp phải khi sơ cứu người lên cơn động kinh là cố gắng giữ chặt tay chân người bệnh để khống chế cơn co giật.

Điều này không những không có tác dụng mà còn có thể khiến người bệnh bị trật khớp, gãy xương, thậm chí khiến cơn động kinh diễn ra nghiêm trọng hơn.

Hô hấp nhân tạo cho người bệnh

Người đang co giật vẫn có thể tự thở được nên việc hô hấp nhân tạo cho họ là không cần thiết.

Vắt chanh vào miệng bệnh nhân để ngăn cơn co giật

Quan niệm vắt chanh vào miệng bệnh nhân để ngăn cơn co giật hoàn toàn không có cơ sở khoa học. Nhiều người nghĩ rằng do họ vắt chanh vào miệng thì bệnh nhân mới hết co giật, nhưng thực tế là cơn động kinh tự ngưng cho dù có vắt chanh hay không.

Việc vắt chanh có thể gây nguy hiểm vì người bệnh đang mất ý thức, không nuốt được, gây sặc vào phổi và suy hô hấp.

Tương tự, cũng không nên cho bệnh nhân uống nước hay uống thuốc cho đến khi họ tỉnh táo hoàn toàn.

Sơ cứu người bị động kinh đúng cách

Theo bác sĩ Đỗ Quốc Hùng, khoa Khám và điều trị theo yêu cầu, Bệnh viện Nhân dân 115, để cơ cứu người bị động kinh đúng cách cần:

- Giữ bình tĩnh

- Giúp bệnh nhân không bị chấn thương trong lúc đang co giật bằng cách di dời những đồ vật có thể gây sang chấn cho bệnh nhân ra xa.

- Đặt một chiếc gối mỏng, mềm dưới đầu bệnh nhân; nới lỏng cổ áo, cà-vạt, thắt lưng …

- Nên cho bệnh nhân nằm nghiêng sang một bên, chùi sạch nước bọt hoặc các chất nôn ói (nếu có).

- Ghi nhận thời gian cơn co giật (co giật kéo dài trong bao lâu).Nếu cơn co giật kéo dài hơn 5 phút thì gọi cấp cứu hoặc đưa bệnh nhân nhập viện ngay

- Sau cơn co giật bệnh nhân thường lú lẫn, nên ở bên cạnh bệnh nhân cho đến khi bệnh nhân tỉnh hẵn

- Tất cả bệnh nhân bị động kinh cần được khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa. Kết quả điều trị phụ thuộc vào sự tuân thủ tái khám và tuân thủ điều trị của bệnh nhân.