Bộ Tài chính lý giải vì sao không lấy một đồng nào ở vụ Thuduc House, 18 cán bộ thuế vẫn đi tù?

Trước thắc về hiện tượng chậm hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp, người dân. Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định thủ tục hoàn thuế có nhiều quy định, nhiều hồ sơ mà cơ quan thuế nước ngoài báo doanh nghiệp không tồn tại, nên cơ quan thuế không thể hoàn thuế, yêu cầu xác minh lại.

Vướng hoàn thuế VAT do đâu?

Trả lời các vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại hội trường Quốc hội sáng nay 2/11, Bộ trưởng Phước cho biết 9 tháng đầu năm kinh tế nước ta vẫn tiếp tục có tín hiệu tốt, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, nợ nước ngoài, bội chi ngân sách được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được giữ vững.

Về chính sách tài khoá, Bộ trưởng Tài chính nhấn mạnh, thời gian qua Chính phủ thực hiện chính sách mở rộng bên cạnh giảm thuế mà vẫn tăng thu ngân sách. Ba năm qua, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội Chính phủ giảm, giãn thuế, tiền thuế đất, kết quả năm 2021 đã giảm giãn hoãn được 132.400 tỷ đồng, năm 2022 là 233.000 tỷ đồng, năm 2023 dự kiến giảm giãn khoảng 200.000 tỷ đồng.

Theo ông Phớc, nhiều đại biểu cho rằng thu tăng từ tiền đất cho ngân sách, nhưng Bộ trưởng Phớc khẳng định tiền thu từ đất chỉ 57,8% tổng thu (khoảng 86.482 tỷ đồng); khoản thu dầu thô rất nhỏ bé, chỉ 46.000 tỷ đồng, tức 2,6% tổng thu ngân sách. Thu ngân sách chủ yếu là thu từ sản xuất, kinh doanh, từ doanh nghiệp.

Về ý kiến cho rằng nền kinh tế hiện nay không có rào cản pháp luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính phản biện: "Nếu chúng ta hoàn thiện pháp luật tốt, tăng trưởng mạnh hơn nhiều, nền kinh tế bền vững, doanh nghiệp mạnh hơn".

Ông Phớc nêu: "Tại sao khi định giá đất, ai vào cũng tính sai? Hay như thực hiện Luật Quy hoạch, đến nay hơn nửa nhiệm kỳ vẫn chưa phê duyệt quy hoạch cấp tỉnh, thì sao phê duyệt quy hoạch phân khu được. Vấn đề đặt ra rất lớn".

Về giải ngân đầu tư công, ông Phớc cho biết hiện mới giải ngân được 52% dự toán, vậy tại sao giải ngân thấp thế? Đấy có phải là những vướng mắc từ đầu tư công từ Luật đầu tư công không? "Nếu không sửa Luật đầu tư công chúng ta vẫn cứ tiếp tục bàn mãi về vấn đề giải ngân đầu tư công thì vẫn thế", ông Phớc nêu.

Theo Bộ trưởng Phớc, ngay cả như muốn điều chỉnh danh mục công trình trong giải ngân vốn đầu tư công, cũng phải ra Quốc hội. Muốn điều chỉnh vốn từ dự án này sang dự án khác cũng phải ra Quốc hội. Muốn lập dự án thì phải có tiền, tiền phải đưa vào kế hoạch đầu tư công mà muốn có dự án thì phải được bố trí tiền…

Vướng Luật, Sân bay Long Thành còn chưa giao được vốn

Ông Phước khẳng định, những dự án trong gói phục hồi nền kinh tế không giao vốn chứ đừng nói chuyện giải ngân. Chẳng hạn như gói 14.000 tỷ đồng để xây dựng trạm y tế phường, xã thì đến nay chưa giao được vốn.

"Kể cả dự án Sân bay Quốc tế Long Thành, là công trình trọng điểm quốc gia, đến nay cũng chưa giao được vốn do vướng phê duyệt dự án", ông Phớc dẫn dự.

Thẹo Bộ trưởng Tài chính, nếu muốn có dự án phải có tiền, nếu lấy tiền chi thường xuyên lại sai quy định của Luật Đầu tư công, mà Luật Đầu tư công phải mở rộng, đa dạng hoá nguồn vốn, quy định chủ yếu trình tự, thủ tục thôi, sắp tới phải sửa thôi.

"Tôi nghĩ phải sửa , tới đây sửa Luật Ngân sách thì đưa nội dung này vào Luật Ngân sách. Ngay cả chi thường xuyên và chi đầu tư bây giờ vẫn còn cãi nhau", ông Phớc nói.

Về Dự toán ngân sách năm 2024, Bộ trưởng Phớc cho rằng đây là nỗ lực lớn của Chính phủ và Quốc hội, Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương lần thứ VIII đưa ra dự toán thu ngân sách phả tăng 5,5 %. Vậy Bộ Tài chính đề xuất giảm 2 loại thuế Thuế Bảo vệ môi trường trong xăng dầu và thuế VAT từ 10% xuống 8%, cả hai khoản thuế này giảm 1 triệu, 157,9 nghìn tỷ đồng, chứ không phải là 1 triệu 700 nghìn tỷ đồng nữa, tương đương tăng được 8,46% so với theo hướng thực hiện và dự toán của năm 2023.

Đặc biệt trong bố trí chi, ông Phớc cho rằng Bộ Tài chính bố trí chi xây dựng cơ bản và đầu tư công đến 677,3 nghìn tỷ đồng, chiếm 32% trong tổng chi ngân sách, như vậy thực hiện đúng chủ trương của Trung ương, Bộ  cũng bố trí đủ để nâng lương cơ sở từ ngày 1/7.

Về quan điểm của một số đại biểu là giảm chi thường xuyên, Bộ trưởng Phớc phản biện nên giữ nguyên như hiện nay, thậm chí nên tiết kiệm chi đầu tư, bởi theo ông Phớc: "Đầu tư phải hiệu quả, không lãng phí, không để thất thoát". Còn "chi thường xuyên, hiện nay có gì đâu! Có bộ ngành, chi tiền lương chiến 60-66%, tiếp khác và đi công tác hiện rất ít, chi thường xuyên chủ yếu là phục vụ cho con người lương và phụ cấp lương là chính", Bộ trưởng nêu.

Liên quan đến hoàn thuế VAT, Bộ trưởng Phớc cho rằng, hoàn thuế hiện nay ngành thuế có 14.857 hồ sơ, đang giải quyết 534 hồ sơ/ 9154 tỷ nợ thuế. Hoàn thuế VAT thì quy định đặt ra là điều kiện doanh nghiệp được hoàn thuế là phải có hoá đơn giá trị gia tăng, chứng từ chuyển tiền, hợp đồng; đối với các công ty xuất, nhập khẩu sẽ phải có thêm hợp đồng, chứng từ chuyển tiền và tờ khai hải quan…

Ông Phớc nêu, thời gian qua có vướng mắc mà cơ quan thuế đã xác minh ở nước ngoài được là khi đối chiếu tờ khai, hợp đồng và chứng từ, cơ quan thuế của nước ngoài bảo doanh nghiệp đứng tên có mối quan hệ làm ăn với doanh nghiệp Việt Nam không tồn tại. Điều đó có nghĩa là hợp đồng và các giấy tờ kia vô hiệu, không hoàn được và đang xác minh, điều tra chứ không thể làm tuỳ tiện.

Theo ông Phớc: "Bài học rất đau xót, riêng vụ hoàn thuế VAT sai ở Công ty Cổ phần Phát triển nhà Thủ Đức (Thuduc House) tại TP.HCM, Cục Thuế TP.HCM có 18 người đi tù, kể cả Cục Phó, dù họ không lấy đồng nào hết".