Vấn đề già hóa dân số trên quy mô toàn cầu cho thấy nhu cầu về việc cung cấp chỗ ở cho những công dân lớn tuổi tại các nước trên thế giới đang ngày một tăng cao.

TỐC ĐỘ GIÀ HOÁ DÂN SỐ VIỆT NAM NHANH NHẤT CHÂU Á

Theo thông tin từ Liên Hợp Quốc, đến năm 2050, cứ 06 người trên thế giới thì lại có 01 người  trên 65 tuổi, tương đương khoảng 1,5 tỷ người. Nhiều thành phố trên thế giới đang dần bị siêu già hoá một cách nhanh chóng - nơi những người trên 65 tuổi chiếm hơn 20% dân số.

Các quốc gia có tỷ lệ già hoá rất cao tập trung tại Nhật, Đức, Ý và Pháp. Sắp tới, các các thành phố ở Nga, Tây Ban Nha, Ba Lan và Mỹ cũng sẽ gia nhập vào những quốc gia siêu già.

Ở nhiều quốc gia châu Á, tốc độ già hoá dân số cũng đang gia tăng, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này khi dân số trở nên siêu già vào năm 2050.

Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, số người cao tuổi sống một mình hoặc cùng với vợ/chồng tăng từ 18,3% năm 2009 lên 27,8% năm 2019.

Ông Tô Đức, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, cho biết Việt Nam là một trong những nước có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất Châu Á. Hiện nay, nước ta có khoảng 10 triệu người già, nhưng 17 - 20 năm tới sẽ có đến 26 - 30 triệu người già.

Cả nước có 102 cơ sở tổng hợp có phân khu chăm sóc người cao tuổi có. Trong đó, chỉ có 32 cơ sở chuyên biệt chăm sóc người già trên cả nước và các viện dưỡng lão này phần lớn thuộc khu vực tư nhân. Tức là không đủ trung bình mỗi tỉnh thành 01 trung tâm.

Theo Savills, thị trường nhà ở dưỡng lão tại Việt Nam vẫn còn rất sơ khai. Mặc dù Chính phủ đặt mục tiêu phải có ít nhất một cơ sở ở mỗi tỉnh vào năm 2025, nhưng điều này không thể theo kịp và đáp ứng được sự gia tăng nhanh chóng của dân số già của Việt Nam.

Do đó, nhu cầu vào viện dưỡng lão, trung tâm chăm sóc người cao tuổi rất lớn trong khi mạng lưới hệ thống dưỡng lão ở Việt Nam rất thiếu và rất yếu. Nhà nước cũng đang tập trung hoàn thiện cơ chế chính sách để khuyến khích doanh nghiệp tư nhân mở rộng mạng lưới viện dưỡng lão.

“Doanh nghiệp hoạt động đầu tư trong lĩnh vực này được hưởng những ưu đãi về thuế, được thuê hoặc mượn đất, cơ sở vật chất. Những dự án đầu tư cho người cao tuổi là những dự án đầu tư ưu tiên, mang tính chất hoạt động công ích vì lợi ích cộng đồng”, ông Tô Đức nói.

Còn theo ông Troy Griffiths, Phó Tổng Giám đốc, Savills Việt, trong tương lai, mô hình gia đình truyền thống chắc chắn sẽ dần thay đổi, và thập kỷ tới sẽ chứng kiến rất nhiều cơ hội hơn cho phân khúc nhà ở dưỡng lão.

5 MÔ HÌNH VIỆN DƯỠNG LÃO PHỔ BIẾN

Ghi nhận của Savills cho thấy tại New Zealand, với gần 771.000 người trên 65 tuổi, là quốc gia dẫn đầu thị trường về dịch vụ dưỡng lão, với nhiều quy định rõ ràng về chất lượng dịch vụ và phí quản lý. 

Úc và New Zealand đang dần thay đổi xu hướng xây dựng các khu dưỡng lão truyền thống với mật độ thấp, lên các mô hình hiện địa hơn tại các khu vực thành thị tập trung đông dân cư.

Ông William Wallace, Tổng Giám đốc Savills New Zealand, cho biết trong 10 năm tới, số người trên 65 tuổi ở New Zealand sẽ tăng gần 40%. Do đó, các dịch vụ cho người cao tuổi sẽ chứng kiến sự đổi mới với nhiều loại hình nhà ở mới mẻ cho người dân.

Hoa Kỳ có hơn 53 triệu người trên 65 tuổi và sẽ có 53 thành phố siêu già vào năm 2035. Quốc gia này đã sớm xây dựng cộng đồng sinh hoạt đa thế hệ, như: làng Lasell Village tại Massachusetts bằng việc xây dựng các phòng dưỡng lão trong khuôn viên trường đại học, và người cao tuổi có thể sử dụng các tiện ích tại đó, như lớp học, bệnh viện…

Còn tại Pháp đang áp dụng mô hình cho thuê cho nhóm người cao tuổi, tương tự như nhà ở sinh viên nhưng có nhiều không gian chung và dịch vụ cao cấp hơn, tập trung ở các khu vực thành thị, với nhiều dự án gần các tuyến giao thông công cộng và cửa hang mua sắm.

Một ví dụ khác là Maartenshof ở Hà Lan - một khu phố với 200 giường chăm sóc và điều dưỡng, khu vực nhà ở tạm và một trường mẫu giáo.

Nhật Bản có một trong những quốc gia có dân số già nhất thế giới. Năm 2000, đất nước này dừng việc để người già phụ thuộc vào sự hỗ trợ của gia đình, thay vào đó là áp dụng gói bảo hiểm chăm sóc dài hạn bắt buộc - “Kaigo hoken”. Điều này đã dẫn đến một thị trường lành mạnh cho sự hình thành và phát triển của các Quỹ tín thác bất động sản liên quan tới chăm sóc sức khoẻ, nhà ở, hay nhóm các đầu tư cá nhân.

Giải pháp chăm sóc người cao tuổi của châu Á chủ yếu dựa vào sự hỗ trợ của gia đình. Trung Quốc dự kiến 90% dịch vụ chăm sóc người cao tuổi được cung cấp tại nhà. Tuy nhiên, với 71 thành phố siêu già hoá vào năm 2035, điều này có thể không khả thi nữa và thị trường nhà ở dưỡng lão sẽ bù đắp cho nhu cầu đang gia tăng này.