Nước mắm Khúc Phụ ngon nức tiếng

Vì đâu nước mắm trở nên nhạt nhòa?

Trong tiết trời giá rét của những ngày đông, đi dọc con đường nhỏ quanh co trong khu dân cư thôn Bắc Sơn, Hợp Tân hay Hồng Kỳ, xã Hoằng Phụ, nhà nào cũng tỏa hương nước mắm thơm nức đặc trưng mang tên “Khúc Phụ”.

Nhưng phía sau hương vị nước mắm nổi tiếng này có lắm thăng trầm và sóng gió.

Tên Khúc Phụ từ đâu mà có, giờ không ai nhớ rõ, chỉ nghe những bậc cao niên kể lại nghề làm nước mắm Khúc Phụ ra đời từ cuối thế kỷ XVII do cụ Cao Văn Điển mang tới.

Là một thương nhân buôn bán nước mắm, nhận thấy vùng biển này có nguồn cá dồi dào, làm ra nước mắm ngon, ông liền đưa cả gia đình đến đây để muối cá, làm nước mắm, rồi từ đó mà hình thành nên cả một làng nghề mấy trăm năm tuổi.

Trải qua thời gian, làng nghề nước mắm âm thầm phát triển. Tuy nhiên, nước mắm công nghiệp ra đời và nổi lên, khiến những người làm nghề chế biến mắm truyền thống lâm cảnh khốn khó, sản phẩm làm ra không tiêu thụ được. Người dân phải đi bán rong khắp trong ngoài tỉnh.

Ngày ấy, nước mắm đựng trong chai thủy tinh, đậy nút bằng cùi bắp hoặc lá chuối khô quấn lại. Người mua đâu có biết chai nước mắm mình mua có độ đạm nhiều hay ít, họ chỉ cần biết khi ăn nước mắm cái vị mặn mòi của cá và muối cứ tê cứng cả đầu lưỡi rồi nghiện từ lúc nào không biết. Nhưng do việc sản xuất và tiêu thụ lúc bấy giờ nhỏ lẻ, chính quyền địa phương cũng chưa đặt ra mục tiêu cụ thể cho nghề chế biến nước mắm truyền thống phát triển, và do một số hộ sản xuất vì lợi nhuận đã không giữ được đúng quy trình, kỹ thuật, làm ảnh hưởng đến chất lượng nước mắm truyền thống của quê hương nên làng nghề cứ mai một dần.

Phát huy truyền thống trăm năm

10 năm trở lại đây, cùng với mối quan tâm của chính quyền địa phương, nhận thức của người dân đối với nghề chế biến nước mắm truyền thống nâng cao hơn. Vì vậy, sản phẩm nước mắm Khúc Phụ đã lấy lại được lòng tin của người tiêu dùng, có chỗ đứng trên thị trường. Thậm chí có mặt trên hệ thống siêu thị lớn trên toàn quốc như Vinmart, Big C, Aeon, Mega Market, Cop Mart, là một trong số ít các thương hiệu mắm truyền thống có mặt trên kệ của hệ thống Vinmart+ toàn miền Bắc, đặc biệt đã xuất khẩu đến thị trường khó tính như Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và Hàn Quốc, Liên bang Nga, Cộng hòa Sec.

Năm 2015, nước mắm Khúc Phụ cũng đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp logo và chứng nhận nhãn hiệu tập thể, được Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng cấp mã vạch. Đây là nỗ lực cũng là niềm vui của bà con nông dân làm mắm Khúc Phụ. Nhờ đó, sản phẩm nước mắm Khúc Phụ, xã Hoằng Phụ đã lan tỏa khắp các vùng, nhu cầu cũng như thị trường tiêu thụ được mở rộng rất nhiều.

Nghề làm nước mắm có một đặc thù riêng là ai cũng làm được, nhưng không phải ai cũng làm được nước mắm ngon. Nước mắm Khúc Phụ làm từ những con cá cơm hoặc làm từ cá nục nhỏ theo dòng nước ấm mùa xuân vào Bịnh Bắc bộ và những hạt muối Hậu Lộc thấm rục trong kho chứa rồi để lên men tự nhiên. Đó là một nghệ thuật mà các nghệ nhân nơi này đã dành trọn tâm huyết, đúc rút kinh nghiệm không biết bao nhiêu đời để tạo ra được hương vị đặc trưng của quê nhà. 

Ngoài sản phẩm nước mắm, làng nghề Khúc Phụ còn sản xuất các loại mắm tôm, mắm thính… bằng nguyên liệu ruốc, cá tươi từ biển. Hiện tại, trên địa bàn toàn xã có hơn 850 hộ sản xuất, buôn bán nước mắm, góp phần giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho hàng trăm lao động địa phương.

Ông Lê Anh, Giám đốc Công ty TNHH Thực phẩm và Thương mại dịch vụ Lê Gia bày tỏ: “Khúc phụ có như ngày hôm nay thật sự phải cảm ơn công sức của tiền nhân đi trước đã tạo ra một sản phẩm nức tiếng xa gần, trở thành thương hiệu, một phần của con người Hoằng Phụ. Và tôi tin, người dân Khúc Phụ hôm nay đủ sức phát huy, nâng tầm sản phẩm truyền thống”.