Thế Giới Di Động tự ý giảm tiền thuê mặt bằng: Cơ hội thắng kiện của chủ nhà ra sao?

Mấy ngày nay, việc Công ty CP Đầu tư Thế Giới Di Động (HoSE: MWG) đơn phương thông báo tới các đối tác để tự ý giảm tiền thuê, thậm chí không đóng tiền thuê mặt bằng trong thời gian đóng cửa vì dịch bệnh Covid-19 đang gây nên nhiều ý kiến trái chiều. Một bên cho rằng việc bị ảnh hưởng bởi Covid-19 là bất khả kháng và cần có sự hỗ trợ thiện chí với nhau, một bên lại không đồng ý cách làm đơn phương của doanh nghiệp.

Theo luật sư, nếu hai bên không thể thống nhất thỏa thuận với nhau thì chỉ có thể khởi kiện ra tòa án.

2 tháng khó khăn nhất, MWG vẫn có lãi ngất ngưởng

Vận hành 3 chuỗi Điện Máy Xanh, Thế Giới Di Động và Bách Hóa Xanh, MWG dù chịu ảnh hưởng mạnh trước áp lực của dịch Covid-19, tuy nhiên chỉ số kinh doanh của đơn vị này vẫn khả quan dù gặp 2 tháng khó khăn nhất (tháng 7 -8).

Báo cáo kết quả kinh doanh của MWG cho thấy, trong tháng 8, tuy chịu tác động của giãn cách xã hội theo nguyên tắc "ai ở đâu ở yên đó" tại nhiều tỉnh thành (gần 2.000 cửa hàng điện thoại và điện máy của MWG phải tạm đóng hoặc kinh doanh hạn chế), MWG vẫn duy trì khoản doanh thu lên tới 6.500 tỷ đồng và 222 tỷ đồng lợi nhuận.

Đáng nói, cũng trong tháng này, doanh thu online tăng "khủng" hơn 1.000 tỷ đồng, gấp 150% so với trước dịch và chiếm đến 30% tổng doanh thu của Thế Giới Di Động/Điện Máy Xanh.

Lũy kế 8 tháng đầu năm, MWG ghi nhận doanh thu thuần hợp nhất là 78.495 tỷ đồng, tăng 8% so với cùng kỳ và lợi nhuận sau thuế (LNST) là 3.006 tỷ đồng, tăng 12% so với cùng kỳ. Đặc biệt, khoản doanh thu online đóng góp hơn 7.540 tỷ đồng, tăng 17% so với cùng kỳ.

Với kết quả này, MWG đã hoàn thành 63% kế hoạch doanh thu và 63% kế hoạch LNST cả năm.

Sau ngày 15/9, khi nhiều tỉnh thành cho phép mở cửa bán hàng hạn chế hoặc qua hình thức online, doanh thu của Thế Giới Di Động và Điện máy Xanh đã tăng trở lại với dự báo khôi phục khoảng 80% trước đó. Đồng thời, doanh thu online trong tháng 9 cũng dự kiến đạt trên 1.500 tỷ đồng, tăng khoảng 300% so với tháng bình thường trước dịch.

Có lẽ, chính những con số về tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận của MWG vẫn "đều như vắt chanh" trong những ngày có khăn của đại dịch, khiến nhiều người phản ứng trước quyết định tự ý giảm tiền thuê mặt bằng của MWG với các đối tác gây xôn xao dư luận.

Cơ hội thắng kiện của chủ nhà ra sao?

Liên quan đến vụ việc này, Luật sư Lê Bá Thường – Thành viên Đoàn Luật sư TP.HCM, cho hay, trước tiên phải xem xét sự việc đã xảy ra có phải trong hoàn cảnh sự kiện bất khả kháng, khách quan và đặc biệt là có sự thỏa thuận trong hợp đồng thuê nhà hay không.

Với tình hình dịch bệnh Covid-19 bùng phát trong các đợt vừa qua có thể được xem là sự kiện bất khả kháng, thuộc danh mục bệnh truyền nhiễm theo nhóm A tại Quyết định 219/QĐ-BYT năm 2020 của Bộ Y Tế và Thủ tướng Chính phủ đã công bố dịch Covid-19 trên toàn quốc tại Quyết định số447/QĐ-TTg năm 2020 và Chỉ thị 16/CT-TTg 2020 cách ly toàn xã hội. Cho nên dịch bệnh Covid-19 có thể đáp ứng điều kiện là sự kiện bất khả kháng vì xảy ra một cách khách quan, không thể lường trước được và không thể khắc phục mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép, các bên sẽ được miễn trừ trách nhiệm (khoản 1 Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015).

Tuy nhiên, bên Thế Giới Di Động phải chứng minh vì dịch bệnh Covid-19 nên cửa hàng kinh doanh phải đóng cửa không thể kinh doanh và điều này phải được Tòa án chấp nhận.

Theo LS Lê Bá Thường, vì Hợp đồng thuê nhà là một loại giao dịch được xây dựng dựa trên sự thỏa thuận của các bên. Trong trường hợp có sự thỏa thuận giữa bên thuê với bên cho thuê mặt bằng ghi trong hợp đồng về việc nếu xảy ra tình huống bất khả kháng mà có quy định bên thuê có quyền đơn phương và tự ý giảm tiền thuê nhà thì Thế Giới Di Động có thể được tự ý giảm số tiền thuê mà không cần chủ nhà đồng ý. Vì bên cho thuê và bên thuê nhà ở được thỏa thuận về thời hạn thuê, giá thuê và hình thức trả tiền thuê nhà theo định kỳ hoặc trả một lần (khoản 1 Điều 129 Luật Nhà Ở 2014).

Nếu trong hợp đồng ký kết không có quy định điều khoản nào về việc bên thuê nhà được phép đơn phương thực hiện giảm giá, thì khi người thuê nhà có hành vi vi phạm thì chủ nhà nếu không đồng ý thì có thể báo cho người thuê nhà biết trước một tháng trước khi đơn phương chấm dứt hợp đồng cho thuê nhà (khoản 2 Điều 428 BLDS 2015).

Đồng thời, bên thuê không trả tiền thuê nhà ở theo thỏa thuận từ 3 tháng trở lên mà không có lý do chính đáng thì chủ nhà đơn phương chấm dứt hợp đồng cho thuê (Điểm b, khoản 2 Điều 132 Luật Nhà ở năm 2014).

"Trong tình hình dịch bệnh Covid-19 hiện nay, pháp luật cũng không có quy định bắt buộc bên cho thuê phải miễn, giảm bao nhiêu mà hai bên nên cùng nhau thương lượng lại về giá, bên thuê không được phép tự ý giảm giá thuê mặt bằng. Nếu hai bên không thể thống nhất thỏa thuận với nhau thì có thể khởi kiện ra tòa án giải quyết tranh chấp", LS Lê Bá Thường đúc kết.

Ngoài ra, nếu trong hợp đồng có ghi trong trường hợp bất khả kháng thì giá phải giảm bao nhiêu % cụ thể thì đương nhiên chủ nhà phải thực hiện theo thỏa thuận và không có quyền hủy hợp đồng, nếu chủ nhà vi phạm đơn phương chấm dứt hợp đồng mà gây ra thiệt hại thì phải bồi thường cho bên thuê nhà. Bên bị thiệt hại do hành vi không thực hiện đúng nghĩa vụ trong hợp đồng của bên kia sẽ được bồi thường (khoản 4 Điều 428 BLDS 2015).