Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui khi được thưởng thức loại trái cây yêu thích, không ít người đã gặp phải những vấn đề về sức khỏe do ăn vải quá nhiều.

Ngon miệng nhưng dễ gây “nóng trong”

Vải thiều từ lâu đã được xem là loại trái cây đặc sản của mùa hè. Với lớp vỏ đỏ mọng, cùi trắng trong và vị ngọt thanh đặc trưng, vải không chỉ hấp dẫn người lớn mà cả trẻ nhỏ cũng yêu thích. Không ít người thừa nhận, một khi đã ăn thì “khó dừng lại”, bởi vải càng ăn càng ngọt, càng mát miệng. Tuy nhiên, chính vì vị ngọt và tính chất hấp dẫn đó, loại quả này lại dễ khiến người tiêu dùng chủ quan trong việc kiểm soát lượng ăn hằng ngày.

Điểm đáng chú ý là vải thiều chứa hàm lượng đường tự nhiên rất cao. Theo số liệu dinh dưỡng, cứ 100g vải tươi có thể chứa tới 15–16g đường, chủ yếu là glucose và fructose. Điều này có nghĩa là nếu ăn khoảng 1kg vải mỗi ngày, một con số không hề hiếm gặp vào mùa cao điểm cơ thể đã nạp vào khoảng 150–160g đường, gấp 3 lần giới hạn khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho một người trưởng thành. Việc nạp quá nhiều đường có thể khiến đường huyết tăng vọt, ảnh hưởng đến hoạt động của tụy và các cơ quan chuyển hóa trong cơ thể.

Không dừng lại ở đó, y học cổ truyền cũng xếp vải vào nhóm thực phẩm có tính "nhiệt". Ăn quá nhiều vải nhất là trong những ngày hè oi bức có thể gây nên hiện tượng “nóng trong”, biểu hiện qua các triệu chứng như nổi mụn, nhiệt miệng, đau rát cổ họng, bứt rứt trong người. Ở những người có cơ địa nhạy cảm hoặc vốn đã "nóng trong", những triệu chứng này có thể xuất hiện nhanh chóng chỉ sau một vài bữa ăn nhiều vải.

Ngoài ra, nếu ăn vải lúc đói hoặc kết hợp với các món ăn có chỉ số đường huyết cao như chè, sữa đặc, đồ chiên ngọt, cơ thể sẽ càng dễ bị rối loạn tiêu hóa. Một số người thậm chí còn gặp tình trạng buồn nôn, chướng bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy do cơ thể không tiêu hóa kịp lượng đường và năng lượng nạp vào.

Ăn vải sao cho đúng?

Để tận hưởng vị ngon của vải thiều mà vẫn bảo vệ sức khỏe, người tiêu dùng cần ăn đúng cách, đúng lượng và đúng thời điểm. Dưới góc nhìn dinh dưỡng, vải là trái cây có giá trị cao nhưng cũng dễ gây mất cân bằng chuyển hóa nếu dùng sai liều lượng.

Trước hết, lượng vải tiêu thụ mỗi ngày nên được kiểm soát chặt chẽ. Theo khuyến nghị của chuyên gia, người trưởng thành chỉ nên ăn khoảng 200–300g vải mỗi ngày, tương đương khoảng 10–15 quả trung bình. Với trẻ nhỏ hoặc người có cơ địa nhạy cảm, lượng này cần giảm xuống tùy theo độ tuổi và khả năng tiêu hóa. Việc ăn vượt mức không chỉ tăng lượng đường hấp thu mà còn dễ gây rối loạn tiêu hóa, nổi mụn và sinh nhiệt.

Thứ hai, không nên ăn vải khi bụng đói, đặc biệt là vào buổi sáng. Khi đó, lượng đường trong vải có thể làm đường huyết tăng nhanh, khiến cơ thể cảm thấy choáng váng, mệt mỏi hoặc mất cân bằng năng lượng. Thời điểm lý tưởng để ăn vải là sau bữa ăn chính khoảng 30–60 phút, lúc hệ tiêu hóa đang hoạt động ổn định và có thể xử lý đường tự nhiên hiệu quả hơn.

Ngoài ra, nên tránh ăn vải vào buổi tối muộn, vì đây là thời gian cơ thể cần nghỉ ngơi, trao đổi chất chậm lại. Việc tiêu thụ trái cây nhiều đường vào buổi tối dễ khiến năng lượng dư thừa chuyển hóa thành mỡ tích tụ, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và cân nặng.

Đối với những người có bệnh lý nền như tiểu đường, gan nhiễm mỡ, rối loạn chuyển hóa hay đang trong chế độ ăn kiêng, vải cần được đưa vào khẩu phần một cách kiểm soát nghiêm ngặt. Có thể cân nhắc ăn vải kết hợp cùng các loại trái cây ít đường, sữa chua không đường hoặc rau xanh để giảm tác động nhiệt và hỗ trợ tiêu hóa.

Cuối cùng, bảo quản vải cũng cần lưu ý. Nên bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, tránh để ngoài không khí lâu vì vải dễ bị lên men, biến đổi đường và mất giá trị dinh dưỡng. Khi ăn khi bóc ra nên dùng ngay sau khi rửa sạch để đảm bảo vệ sinh và hấp thu tốt nhất.

Vải thiều là món quà ngọt lành của mùa hè, không chỉ hấp dẫn bởi hương vị đặc trưng mà còn chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, cũng như bất kỳ loại thực phẩm nào, dinh dưỡng chỉ phát huy giá trị khi được sử dụng đúng cách và điều độ.

Việc ăn quá nhiều vải thiều mỗi ngày có thể mang đến nhiều hệ lụy cho sức khoẻ, đặc biệt là ở những người có cơ địa “nóng trong” hoặc đang mắc các bệnh lý chuyển hóa. Do đó, thay vì ăn theo cảm hứng, người tiêu dùng nên học cách lắng nghe cơ thể, hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng của bản thân và ăn với liều lượng hợp lý.

Một chế độ ăn khoa học không cấm đoán sự ngon miệng, mà hướng tới sự hài hòa giữa vị giác và sức khỏe. Hãy để trái vải thiều trở thành điểm nhấn thú vị trong thực đơn mùa hè của bạn – vừa ngon, vừa lành, vừa tốt cho cơ thể.