Người Hà Nội chơi hoa

Hoa được các bà, các cô nâng niu cắt tỉa rồi cắm vào lọ. Cắm hoa cũng phải có nghệ thuật, nên thường trong gia đình các cô con gái lớn hay đảm nhận công việc này.

Khi phố phường rộn ràng tiếng rao quà sáng, tiếng leng keng tàu điện xuôi ngược thì cũng là lúc các cô xách làn đi chợ. Đầu tiên là tìm đến dãy hàng hoa. Lay ơn, thược dược, cúc đại đóa, đồng tiền, violet, hồng, huệ… được gánh từ làng Ngọc Hà (quận Ba Đình) lên chợ từ khi hừng đông vừa hé đường chân trời. Nhiều loài hoa quý và lạ được trồng trên đất làng Ngọc Hà, Hữu Tiệp, Đại Yên. Người dân ở đó hầu hết sống bằng nghề trồng hoa, nhà nào cũng có vườn. Họ chỉ ở trong những căn nhà cấp 4 với sân gạch lớn, còn lại xung quanh là vườn, bờ rào đầy những dây leo, tầm gửi nhiều màu sắc. Đất làng ngập tràn sắc hoa, khách lạc vào xóm, ngõ đã ngửi thấy hương thơm lẫn vào trong gió. Khi gà gáy canh ba thì cũng là lúc các gia đình trong làng thức giấc chuẩn bị quang gánh, đồ nghề. Những đóa hoa tươi được cắt từ vườn còn ướt sương đêm được cột thành từng bó xếp vào sảo tre rất khéo, cành nụ ấp ủ trong cánh lá xanh tươi tạo thành họa tiết nhiều màu như một bức tranh thiên nhiên rực rỡ. Ai trông cũng khó cầm lòng, nên người ta mới có lời rằng:

Giếng Ngọc Hà vừa trong vừa mát

Vườn Ngọc Hà thơm ngát gần xa

Hỏi người xách nước tưới hoa

Có cho ai được vào ra chốn này?

Mặc áo tứ thân, quần vải thâm, đầu chít khăn vuông mỏ quạ, các chị đặt gánh hoa lên vai bước nhẹ nhõm từ đường làng qua nhiều con phố. Họ tìm đến mấy nhà quen để đưa những bó hoa huệ hay hoa cúng gói trong lá chuối buộc bằng lạt giang, bên trong là những nhánh hoa rời gồm lan, ngâu, thiên lý… Chủ nhà có nếp thắp hương mỗi sáng nên họ cũng ngóng mấy cô hàng quen đi qua để sớm có hoa đặt lên ban thờ.

Những cô gái trẻ thì gánh hàng muộn hơn. Họ vừa tuổi trăng tròn, đôi gò má ửng hồng, dáng người thon thả trong chiếc áo phin nâu. Đôi quang gánh đu đưa với đủ màu sắc rong ruổi trên đường Cổ Ngư, Phan Đình Phùng rồi vào chợ Đồng Xuân, Bắc Qua, xa hơn nữa là chợ Hôm, chợ Mơ… Nhiều cô chia nhau gánh hàng bán rong trên những con phố cổ Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Buồm, Hàng Gai và quanh hồ Hoàn Kiếm. Hình ảnh cô gái gánh hoa xinh đẹp vào những sáng mùa thu khi nắng vàng trải dài trên con đường với hai hàng cây sấu đã lọt vào mắt cậu học trò trường Bưởi ngày ấy để rồi những ca khúc kinh điển được ra đời.

Âm thầm tiếng thở dài

Nhạc sĩ Hoàng Giác kể về cảm hứng của ca khúc “Mơ hoa” như sau: “Những sáng cắp sách đi học, đi trên con phố Phan Đình Phùng đến trường Bưởi (nay là trường Chu Văn An), tôi hay bắt gặp cô gái trẻ xinh đẹp có nước da trắng, cặp mắt bồ câu, tóc ngang vai, mặc chiếc áo cánh nâu mỏng, gánh hai bên đầy ắp các bó hoa thược dược, lay ơn, violet, cúc, hồng… trên chiếc sảo mây thong thả trên đường vào trong phố. Những lần bắt gặp đó, khi cặp mắt cô gái ngước nhìn thấy tôi, tự nhiên hai gò má cô nàng đỏ ửng e thẹn càng tôn vẻ ngây thơ quyến rũ. Tôi bị hút hồn bởi sắc đẹp cô gái gánh hoa, ít ngày sau, trong một đêm hè đẹp trời, tôi đã hoàn thành ca khúc “Mơ hoa”. Bài hát về sau được phổ biến rộng rãi trên khắp các chương trình ca nhạc và được lớp trẻ thời bấy giờ ưa thích.

Bước sang thế kỷ 21, những làng hoa khi xưa đã nhường lại đất cho những ngôi nhà bê tông hóa, những biệt thự sang trọng, những bờ rào râm bụt được thay bằng các bức tường kiên cố. Đường làng, ngõ xóm đã được lát xi măng to rộng để ô tô con tiện vào ra. Làng hoa Ngọc Hà giờ chỉ còn ký ức, hoài niệm của những người sống đã lâu ở Hà Nội. Mỗi độ Tết đến xuân về, họ lại nhớ đến những cô hàng gánh hoa để rồi nhẩm theo:

Cô hái hoa tươi, hãy dừng bước chân

Trên đường thầm xa, tôi nhắn cô em đôi lời.

Những bông thược dược, đồng tiền, cúc đại đóa ngày nào giờ hầu như vắng bóng. Người trồng hoa không mặn mà với những chủng loại đó với nhiều lý do như sản lượng kém, khách hàng không ưa chuộng hay còn nhiều nguyên nhân khác. Thay vào đó là các dòng hoa ly, hồng Pháp sang trọng… Giờ các tiệm hoa có hẳn những người để thiết kế nên những lẵng hoa lạ mắt với dòng hoa ngoại nhập đắt tiền. Mỗi lẵng hoa lên đến tiền triệu. Rồi hoa cũng chẳng màng, có người kết bó hoa bằng hàng trăm tờ tiền năm trăm ngàn. Mỗi cánh hoa là một tờ tiền cuộn khéo gọi là “hoa đồng tiền” rồi chụp ảnh đăng lên mạng xã hội. Cô gái nào nhận được bó hoa đồng tiền ấy trong ngày Valentine thì cười tươi rói, nhưng như thế liệu người ta có thể có được những giấc “mơ hoa”!

Theo ANTĐ