“Khe cửa” cho doanh nghiệp tìm vốn trên thị trường quốc tế

Khó khăn tìm vốn

Thời gian gần đây, việc các ngân hàng đã gần cạn hạn mức tăng trưởng tín dụng (“room”) vẫn là đề tài được giới kinh doanh quan tâm. Thực tế, nhiều doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn không thể thực hiện được do nhiều ngân hàng gần như không thể cho vay thêm do sắp hết “room”.

Trong khi đó với kênh trái phiếu, động thái huy động vốn từ trái phiếu của các doanh nghiệp cũng có phần giảm nhiệt hơn với năm trước. Theo dữ liệu Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) tổng hợp, chỉ có 6 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ trong 2 tuần đầu tháng 8 với tổng giá trị phát hành 2.210 tỷ đồng. Điều đáng chú ý là hầu hết các đợt phát hành trong tháng 8 đều đến từ nhóm ngân hàng với 1.910 tỷ đồng. Trong đó, riêng đợt phát hành của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) cũng đã chiếm phần lớn giá trị phát hành riêng lẻ trong 2 tuần đầu tháng 8. Giá trị riêng đợt phát hành này là 1.500 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 8 năm, lãi suất thả nổi theo bình quân lãi suất tiết kiệm cá nhân của 4 ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước (Vietcombank, BIDV, Vietinbank, Agribank).

Con số lũy kế đến giữa tháng 8 cũng cho thấy giá trị phát hành giảm cả ở 2 hình thức phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng. Cụ thể so với cùng kỳ năm ngoái, giá trị phát hành trái phiếu ra công chúng từ đầu năm đến giữa tháng 8 là 8.996 tỷ đồng, giảm 6% (chiếm khoảng 4% tổng giá trị phát hành) và giá trị phát hành trái phiếu riêng lẻ là 199.347 tỷ đồng, giảm 37% (chiếm khoảng 96% tổng giá trị phát hành).

Trong bối cảnh hiện nay, áp lực tài chính đang là vấn đề khá “nhức nhối” đối với các doanh nghiệp. Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, sức ép tài chính cho các doanh nghiệp rất lớn, nhất là trong bối cảnh doanh nghiệp đang phải tái cấu trúc và phục hồi sau dịch. “Chúng tôi cho rằng việc bảo đảm nguồn vốn cho doanh nghiệp từ nay đến cuối năm cũng như giai đoạn sau này rất quan trọng” - ông Công nói.

Cơ hội từ trái phiếu quốc tế

Trong khi việc huy động vốn trong nước đang gặp khó khăn ở nhiều kênh khác nhau, một trong những “khe cửa” để doanh nghiệp có thể tìm kiếm nguồn vốn là việc huy động vốn trên thị trường quốc tế thông qua phát hành trái phiếu ra nước ngoài.

Đặc biệt, nền tảng pháp lý cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu quốc tế cũng đã được củng cố hơn khi mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 10/2022/ TT-NHNN hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với việc phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế của doanh nghiệp không được Chính phủ bảo lãnh.

Theo đó, thông tư mới ban hành của Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra những quy định về thủ tục đăng ký, đăng ký thay đổi khoản phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế của doanh nghiệp không được Chính phủ bảo lãnh. Thông tư cũng đề cập các nội dung khác về quản lý ngoại hối liên quan đến khoản vay nước ngoài dưới hình thức phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế thực hiện theo quy định về quản lý ngoại hối đối với việc vay, trả nợ nước ngoài của doanh nghiệp.

Theo Thông tư 10, ngân hàng cung ứng dịch vụ tài khoản là các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam được phép hoạt động kinh doanh, cung ứng dịch vụ ngoại hối theo quy định của pháp luật Việt Nam nơi tổ chức phát hành mở và sử dụng tài khoản vay, trả nợ nước ngoài để thực hiện khoản phát hành.

Tuy vậy theo các nhà quan sát, giải pháp huy động vốn quốc tế qua phát hành trái phiếu tuy là một cơ hội, nhưng đó cũng chỉ là một “khe cửa” chứ không hoàn toàn là con đường rộng mở, bởi quy định quản lý phát hành cũng sẽ phải chịu những điều kiện về quản lý nợ nước ngoài trên tổng nợ chung của toàn bộ nền kinh tế.

Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước cũng đang soạn một văn bản khác là thông tư quy định về điều kiện vay nước ngoài của doanh nghiệp không được Chính phủ bảo lãnh. Thông tư này khi ban hành sẽ thay thế Thông tư 12/2014/ TT-NHNN.

Một trong những điểm đáng chú ý trong quan điểm xây dựng thông tư thay thế Thông tư 12 là kiểm soát tổng mức vay nước ngoài với các khoản vay theo hình thức tự vay tự trả đảm bảo nằm trong tổng hạn mức hàng năm, qua đó đảm bảo các chỉ tiêu an toàn nợ nước ngoài quốc gia. Theo Ngân hàng Nhà nước, các quy định được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu khảo sát kinh nghiệm quản lý nợ nước ngoài của một số quốc gia có điều kiện tương đồng và phù hợp với các khuyến nghị của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đề xuất áp dụng đối với Việt Nam.