Nông dân “ngồi trên lửa”, chính quyền xã chịu áp lực lớn

Thời gian vừa qua, người chăn nuôi bò sữa xã Vĩnh Phú (tỉnh Phú Thọ) như ngồi trên đống lửa, với lí do, Công ty cổ phần Sữa quốc tế LOF (công ty LOF) bất ngờ thông báo dừng và không gia hạn hợp đồng thu mua sữa với 62 hộ dân tại Trạm thu mua Vĩnh Thịnh (xã Vĩnh Phú), từ ngày 1/1/2026.

Kinh tế xã Vĩnh Phú chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, trong đó chăn nuôi bò sữa là ngành phát triển mũi nhọn. Ảnh: Hoan Nguyễn

Từ năm 2022 đến nay, trạm thu mua này tiếp nhận khoảng 13 tấn sữa tươi mỗi ngày từ các hộ dân, tương đương giá trị gần 200 triệu đồng/ngày.

Việc doanh nghiệp thông báo dừng thu mua sữa tươi lập tức gây chấn động trong cộng đồng chăn nuôi của xã.

“Chúng tôi gắn bó bán sữa bò tốt cho công ty, giờ họ nói nghỉ là nghỉ! Đổ bỏ sữa tươi thì xót xa, mà giữ lại cũng không bảo quản được… Người chăn nuôi bò sữa biết bấu víu vào đâu!?”, lời anh Vũ Như Quỳnh (hộ chăn nuôi bò sữa ở thôn An Thượng, xã Vĩnh Phú) nghẹn lại khi nhắc đến chuyện công ty LOF bất ngờ thông báo dừng thu mua sữa.

Chung nỗi lo, hộ anh Hà Văn Long (ở thôn Hoàng Xá, xã Vĩnh Phú) rầu rĩ: “Ai cũng bất an. Có nhà tính chuyện bán bớt bò, nhưng bán lúc này thì lỗ nặng lắm. Bao nhiêu năm gây dựng, giờ chỉ thấy bế tắc”.

Trong đơn tập thể kêu cứu khẩn cấp của 62 hộ nuôi bò sữa xã Vĩnh Phú gửi đích danh đến Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông và các cơ quan liên quan trình bày nguyện vọng tha thiết được giới chức trách tỉnh vào cuộc tìm hướng tiêu thụ nguồn sữa tươi giúp bà con nông dân.

“Việc công ty LOF dừng, không gia hạn hợp đồng thu mua sữa bò làm chúng tôi hoang mang, nguy cơ thiệt hại kinh tế nặng nề, thậm chí lâm cảnh thất nghiệp, vỡ nợ; làm xấu hình ảnh của xã có ngành chăn nuôi bò sữa chuyên nghiệp, quy mô đàn nuôi lớn nhất của tỉnh, vùng trọng điểm của khu vực”, nội dung đơn kêu cứu nêu rõ.

Sữa bò tươi của nông dân xã Vĩnh Phú đang được thu gom tại 12 trạm thu mua sữa đặt trên địa bàn xã. Trong đó tại thôn Vĩnh Thịnh có 9 trạm, An Tường có 2 trạm và Vĩnh Ninh có 1 trạm. Ảnh: Hoan Nguyễn

Trước việc này, thông tin phát đi từ UBND xã Vĩnh Phú cho biết, phần lớn các hộ chăn nuôi đã đầu tư chăn nuôi bò sữa chuyên nghiệp (từ tuyển chọn mua con giống, làm chuồng trại, thức ăn, vật tư thú ý, mua máy vắt sữa đến thuê nhân công...) rất lớn. Sữa tươi bị công ty LOF dừng thu mua, các hộ sẽ phải bán tháo đàn nuôi hoặc chấm dứt chăn nuôi, không có nguồn trả nợ, dẫn đến nợ xấu...

Báo cáo số 84/BC-UBND của UBND xã Vĩnh Phú (ngày 29/8) đánh giá cụ thể tình hình tác động của việc công ty LOF dừng thu mua đột ngột sữa bò tươi từ người dân gây khó khăn lớn trong công tác quản lý, định hướng sản xuất, tiềm ẩn nguy cơ bất ổn xã hội, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân vào chủ trương phát triển kinh tế nông nghiệp của địa phương.

Đồng thời nhận định việc công ty LOF dừng thu mua có thể liên quan đến thay đổi chiến lược kinh doanh, cơ cấu lại thị trường hoặc những khó khăn trong khâu tiêu thụ – chế biến.

“Tuy nhiên, công ty không có cơ chế phối hợp, trao đổi kịp thời với chính quyền xã và người dân, dẫn đến phát sinh bất cập, gây áp lực lớn đối với địa phương” báo cáo xã Vĩnh Phú nêu rõ.

Chăn nuôi bò sữa ở xã Vĩnh Phú đã trở thành nghề thu nhập chính, thúc đẩy phát triển kinh tế hộ gia đình, góp phần ổn định kinh tế, anh ninh trật tự xã hội. Ảnh: Hoan Nguyễn

Tức tốc vào cuộc giải bài toán tiêu thụ sữa bò, giữ sinh kế, ổn định an ninh

Ngay khi nhận được đơn kêu cứu của người dân nuôi bò sữa, Chủ tịch tỉnh Trần Duy Đông đã có chỉ đạo, giao UBND xã Vĩnh Phú chủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng đơn vị liên quan tổ chức làm việc với công ty sữa LOF và các hộ dân để xem xét, giải quyết, tạo điều kiện, tháo gỡ khó khăn cho việc tiêu thụ sữa của người chăn nuôi.

Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ, xã Vĩnh Phú khẩn trương mời họp các bên liên quan vào ngày 1/10. Phía công ty LOF không cử đại diện tham gia họp, đồng thời, gửi thông báo bằng văn bản tiếp tục không tái ký hợp đồng thu mua sữa tươi từ năm 2026 tại Trạm thu mua sữa Vĩnh Thịnh.

Trong một diễn biến khác, UBND xã Vĩnh Phú đã tích cực triển khai những cách làm linh hoạt, khẩn trương, đó là chủ động liên hệ với nhiều doanh nghiệp sữa như Công ty CP Sữa Việt Nam (Vinamilk), Hanoi Milk... để tìm đầu ra thay thế cho người dân.

Xã Vĩnh Phú cũng cam kết phối hợp chặt chẽ với cơ quan đơn vị, cá nhân có liên quan trong công tác quản lý chất lượng sữa, kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm; và tăng cường tuyên truyền để nhân dân yên tâm sản xuất, giữ vững đàn bò sữa.

Thời gian vừa qua, các hộ chăn nuôi ở xã Vĩnh Phú rơi vào cảnh bất an khi công ty LOF bất ngờ thông báo dừng thu mua sữa tươi từ ngày 1/1/2026. Ảnh: KV

Được biết, liên quan việc này, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ cũng vào cuộc, đánh giá việc chấm dứt hợp đồng thu mua sữa là quan hệ dân sự kinh tế. Cơ quan quản lý nhà nước sẽ đồng hành cùng người dân để tìm giải pháp tháo gỡ mọi khó khăn.

Theo đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường Phú Thọ đã kiến nghị Sở Công thương, Hội Nông dân, Liên minh Hợp tác xã cùng các cơ quan liên quan kết nối với doanh nghiệp, hợp tác xã khác có khả năng thu mua, chế biến sữa để giảm thiểu rủi ro cho bà con nông dân.

Trao đổi với PV Dân Việt ngày 11/10, ông Hà Hoàng Anh - Phó trưởng Phòng Kinh tế xã Vĩnh Phú cho biết, UBND xã Vĩnh Phú và bà con chăn nuôi bò sữa vừa thở phào nhẹ nhõm, bởi chúng tôi đã chính thức nhận được phản hồi của Vinamilk đồng ý tiếp nhận Trạm thu mua sữa Vĩnh Thịnh và toàn bộ sản lượng sữa của 62 hộ dân thay thế cho công ty LOF.

“Đây được xem là giải pháp kịp thời, hiệu quả, giúp người dân yên tâm chăn nuôi bò sữa, chấm dứt chuỗi ngày lo lắng, hoang mang; có thêm động lực mới để tiếp tục thi đua sản xuất kinh giỏi từ tiềm năng thế mạnh chăn nuôi bò sữa ở địa phương”, ông Hoàng Anh cho biết thêm.

Hộ chăn nuôi bò sữa Vũ Như Quỳnh bày tỏ sự phấn khởi trước thông tin xã Vĩnh Phú phát đi về nguồn sữa bò tươi của toàn bộ bà con nông dân đã tìm được đầu ra, không phải đứng trước nguy cơ đứt gãy, với sự vào cuộc thu mua của đơn vị uy tín Vinamilk.

Vùng cỏ nguyên liệu nuôi bò sữa ở xã Vĩnh Phú. Ảnh: KV

“Mong sao từ sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành tỉnh Phú Thọ, đơn vị Vinamilk sớm có thông báo bằng văn bản cụ thể về việc thu mua sữa, quan trọng nhất là mốc thời gian và người chăn nuôi bò chúng tôi được trực tiếp tiếp cận, mắt thấy, tay cầm thông báo để vững niềm tin sản xuất chăn nuôi thật tốt”, anh Quỳnh kiến nghị.

Phú Thọ cần chiến lược phát triển bền vững cho ngành bò sữa

Theo lời anh Quỳnh, thời gian qua, giá thu mua sữa của bà con ở trạm Vĩnh Thịnh bị công ty LOF ép giảm xuống sâu chỉ còn 13,7 nghìn đồng/lít (tức giảm 1,5 nghìn đồng/lít so với giá đã ký cam kết (15,2 nghìn đồng), đã khiến bà con nuôi bò sữa phải bù lỗ, chịu thiệt hại kinh tế rõ rệt.

“Các hộ nuôi bò sữa kiến nghị được minh bạch hơn trong thực hiện giá thu mua sữa thị trường, theo đó giá thu mua sẽ được điều chỉnh tăng lên sớm, đảm bảo như đúng giá cam kết, để người chăn nuôi cải thiện thu nhập, có chút lãi làm động lực vượt khó khăn, tiếp tục phát triển nghề nuôi bò sữa”, anh Quỳnh nhấn mạnh.

Có thể thấy, sự vào cuộc chỉ đạo quyết liệt của tỉnh Phú thọ và hành động, cách làm linh hoạt của chính quyền xã Vĩnh Phú, sự đồng hành kịp thời của Vinamilk đã giúp giải quyết ổn thỏa bài toán đầu ra sữa tươi cho người dân chăn nuôi bò sữa.

Để phát triển bền vững ngành bò sữa, tỉnh Phú Thọ cần chiến lược lâu dài trong quy hoạch vùng nguyên liệu, gắn với xây dựng chuỗi sản xuất chế biến tiêu thụ bền vững. Ảnh: Hoan Nguyễn

Theo các chuyên gia, đây cũng là hồi chuông cảnh tỉnh về sự cần thiết của các cơ chế liên kết bền chặt, công bằng và minh bạch trong phát triển nông nghiệp hiện đại.

Sự việc công ty LOF thông báo dừng mua sữa tươi ở xã Vĩnh Phú cũng phản ánh một thực tế đáng lo ngại: khi thiếu cơ chế ràng buộc pháp lý giữa doanh nghiệp và nông dân, liên kết sản xuất – tiêu thụ dễ bị phá vỡ, kéo theo hệ lụy kinh tế, xã hội nặng nề.

Để tránh những khủng hoảng tương tự trong tương lai và ngành bò sữa phát triển ổn định, Phú Thọ cần xây dựng chiến lược dài hạn. Vai trò “nhạc trưởng” của chính quyền địa phương cần được phát huy ở việc thu hút đầu tư, quy hoạch, xây dựng vùng nguyên liệu gắn chế biến tại chỗ, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Theo Tiến sĩ Vũ Xuân Dương - Trưởng phòng Nghiên cứu phát triển, Viện Nghiên cứu Ứng dụng và Phát triển, Trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ), người nông dân Vĩnh Phú có nghề chăn nuôi bò sữa rất phát triển, với hơn 15.000 con bò sữa (chiếm gần 80% tổng đàn bò sữa của tỉnh) cho sản lượng sữa tươi đạt gần 100 tấn mỗi ngày.

Mặc dù có sản lượng sữa bò tươi lớn nhất tỉnh Phú Thọ nhưng vùng này mới có Công ty cổ phần chăn nuôi và chế biến sữa Vĩnh Thịnh (thôn Hoàng Xá, xã Vĩnh Phú) hoạt động sản xuất chế biến sữa bò tươi quy mô, chuyên nghiệp với sản phẩm hàng hóa sữa mang thương hiệu “Vinhtuongmilk”.

Công ty sữa Vĩnh Thịnh có quy mô đầu tư với công suất thiết kế 1.500-2.000 tấn sản phẩm/năm. Tuy nhiên, tiến sĩ Dương dẫn chứng, mức sản xuất của công ty mới đáp ứng được 1% sản lượng sữa bò tươi nguyên liệu của bà con trong vùng.

Theo lời anh Dương, hiện việc phát triển sản xuất chế biến sữa của Công ty Vĩnh Thịnh gặp khó khăn lớn nhất về thiếu nhà đầu tư, thiếu vốn để hình thành vùng sản xuất chế biến sữa bò tập trung, quy mô lớn.

Tiến sĩ Dương kiến nghị tỉnh Phú Thọ và các cấp các ngành tạo mọi điều kiện thuận lợi, cơ chế chính sách, thủ tục hành chính, ưu đãi đầu tư, kết nối thị trường tiêu thụ... để “Vinhtuongmilk” - thương hiệu sữa của người nông dân Vĩnh Phú có thể thu hút được nhiều nhà đầu tư cùng về liên kết phát triển ngành chế biến sữa tại chỗ, giảm phụ thuộc vào doanh nghiệp bên ngoài.

Từ đó, người nông dân, chính quyền không còn lo lắng về câu chuyện “giải cứu" sữa bò, yên tâm đầu tư chăn nuôi đàn bò sữa tốt nhất, cho chất lượng sữa tươi cao nhất...

“Tạo thương hiệu lớn mạnh, góp phần phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân Phú Thọ bền vững, thịnh vượng từ ngành chăn nuôi, sản xuất chế biến sữa bò là tâm tư, nguyện vọng lớn của người dân xã Vĩnh Phú nói riêng và toàn thể nhân dân trong tỉnh nói chung”, tiến sĩ Dương nói.