Tỷ giá vẫn neo cao, doanh nghiệp vay USD chịu sức ép mang tên "lỗ tỷ giá"

Tỷ giá USD/VND vẫn neo cao bất chấp Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) không tăng lãi suất và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên tục hút ròng một lượng tiền lớn.

Sáng nay (8/11), Ngân hàng Nhà nước niêm yết tỷ giá trung tâm là 24.014 VND/USD, giảm 50 đồng so với phiên trước. Hiện tỷ giá được phép giao dịch của các ngân hàng thương mại (NHTM) dao động từ 23.400 - 25.164 VND/USD. Tỷ giá đồng USD cũng đã được Sở giao dịch NHNN đưa về phạm vi mua bán từ 23.400 đến 25.164 VND/USD.

Trong khi đó, giá USD thị trường tự do trong nước ở mức 24.530 - 24.620 đồng (mua vào - bán ra).

Hàng loạt DN lỗ tỷ giá trong quý III/2023

Theo BCTC quý III/2023 của Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines, HoSE: HVN), khoản chi phí tài chính tăng 24%, lên gần 1.900 tỷ đồng. Trong đó, đáng kể nhất là lỗ tỷ giá chiếm tới 1.090 tỷ đồng và lãi tiền vay là 397 tỷ đồng.

Tương tự, quý III/2023, Công ty CP Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) ghi nhận lỗ ròng 176 tỷ từ chênh lệch tỷ giá song đã giảm so với mức lỗ 1.012 tỷ cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 9 tháng đầu năm, tập đoàn này lỗ ròng 199 tỷ từ chênh lệch tỷ giá, cùng kỳ năm ngoái lỗ 2.224 tỷ.

Với Tổng Công ty Phát điện 3 - CTCP (HoSE: PGV), báo cáo tài chính hợp nhất quý III/2023 cho thấy, lũy kế từ đầu năm tính đến hết quý III, DN này ghi nhận khoản lỗ chênh lệch tỷ giá 818,4 tỷ đồng (cùng kỳ năm trước lỗ hơn 1.165 tỷ đồng).

Trong quý III, Vingroup (HoSE: VIC) cũng ghi nhận khoản lỗ chênh lệch tỷ giá 1.398 tỷ đồng (cùng kỳ lỗ 1.113 tỷ đồng).

"Ông lớn" Novaland cũng ghi nhận khoản lỗ tỷ giá đến cuối quý III là gần 590 tỷ đồng. Hay, Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời (UPCoM: LTG) trong quý III cũng ghi nhận 65 tỷ đồng lỗ tỷ giá.

Hàng loạt DN khác cũng ghi nhận khoản lỗ vì tỷ giá tăng mạnh, chẳng hạn như Tổng Công ty CP Khoan và Dịch vụ Khoan dầu khí (PVD) trong quý III ghi nhận lỗ ròng tỷ giá 49 tỷ đồng.

Tương tự, Công ty CP Tập đoàn Bamboo Capital cũng ghi nhận khoản lỗ chênh lệch tỷ giá lên tới 96 tỷ đồng trong quý III/2023, trong khi cùng kỳ năm trước chỉ ở mức chưa tới 17 tỷ đồng. Tổng công ty Điện lực dầu khí Việt Nam (POW)cũng lỗ tỷ giá tới 68 tỷ đồng…

Trong báo cáo vừa phát hành, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nhận định, liên quan đến việc điều hành của NHNN trên thị trường mở, tháng 10 vừa qua đã chứng kiến một đợt hút thanh khoản dư thừa trong hệ thống ngân hàng với quy mô đỉnh điểm là hơn 255.000 tỷ đồng.

Hiện tại, dòng tiền chưa thực sự chảy về lại hệ thống khi NHNN vẫn duy trì số dư đối với tín phiếu NHNN ở mức 200.000 tỷ đồng. Điểm tích cực là lãi suất tín phiếu đã tăng lên 1,5%/năm và lãi suất cho vay qua đêm trên thị trường liên ngân hàng đã tăng lên khoảng 1,0%/năm trong các phiên giao dịch gần đây.

Theo VDSC, thách thức đối với việc kiểm soát đà mất giá của tiền đồng vẫn hiện hữu khi chênh lệch lãi suất USD-VND vẫn còn khá cao. Song sau kết quả cuộc họp Fed đầu tháng 11/2023, nhà đầu tư sắp tới sẽ hướng tới thời điểm cắt giảm lãi suất của Fed.

Đồng thời, đà tăng của chỉ số đồng USD lẫn lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ đã chững lại đáng kể trong thời gian gần đây đều là các yếu tố thuận lợi giúp tỷ giá duy trì ở vùng hiện tại và có thể hạ nhiệt một chút vào cuối năm.

Tỷ giá những tháng cuối năm diễn biến ra sao?

TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường ĐH Kinh tế TP.HCM, cho hay, lãi suất của Mỹ hiện khoảng 5,5%, còn tại Việt Nam khoảng 5-6% và tiếp tục xu hướng giảm khi chủ trương đẩy mạnh giảm lãi suất cho vay để thúc đẩy tăng trưởng vẫn đang được thực thi.

"Nếu Việt Nam giảm thêm lãi suất, thì chênh lệch lãi suất trong nước và Mỹ không còn nhiều. Khi chênh lệch lãi suất giữa Việt Nam và Mỹ thấp, dòng vốn có khả năng đảo chiều, nhà đầu tư sẽ tìm đến thị trường có lãi suất cao và đây cũng chính là con dao hai lưỡi khiến tỷ giá tăng cao", TS Nguyễn Hữu Huân phân tích.

Ngoài ra, cũng cần lưu ý một số yếu tố có thể làm "nóng" tỷ giá những tháng cuối năm như rủi ro từ cuộc chiến ở Trung Đông, nhu cầu nhập khẩu thường tăng cao hơn dịp cuối năm nên cần nguồn ngoại tệ lớn hơn…

"Với diễn biến thị trường như hiện nay, dự báo từ nay đến cuối năm, tỷ giá tăng thêm 1-2% và cả năm có thể tăng 4-5%, thậm chí có thể cao hơn", TS Nguyễn Hữu Huân nhận định.

Tuy nhiên, chuyên gia này đánh giá tỷ giá không phải là vấn đề quan ngại đối với nền kinh tế. "Việc VND có giảm giá thêm từ nay đến cuối năm cũng là chuyện bình thường. Bởi rất nhiều đồng tiền của các quốc gia lớn đang giảm giá rất mạnh lên đến 2 con số so với đồng USD", ông Huân nhận định và cho rằng tỷ giá hiện vẫn đang biến động trong biên độ cho phép.

Theo các chuyên gia tài chính, có hai giải pháp mạnh mà NHNN có thể tiến hành nếu muốn "ghìm" ngay tỷ giá, đó là tăng lãi suất điều hành hoặc bán ngoại tệ can thiệp thị trường. 

Tuy vậy, trong bối cảnh chính sách tiền tệ đang tập trung hỗ trợ tăng trưởng, giải pháp tăng lãi suất điều hành là không khả thi, thậm chí NHNN đang để ngỏ khả năng giảm thêm lãi suất điều hành.

Mặc dù rủi ro với tỷ giá là có, song các chuyên gia phân tích Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng, NHNN vẫn còn đủ các công cụ để duy trì tình trạng ổn định của tỷ giá và lãi suất.

Theo nhận định của các chuyên gia ACBS, NHNN sẽ có 2 giải pháp trong ngắn hạn. Đó là tiếp tục phát hành tín phiếu hút tiền, hoặc xem xét sử dụng phương án bán kỳ hạn USD kỳ hạn 3 - 6 tháng và cho phép các ngân hàng hủy ngang.

Hoặc, thậm chí giải pháp bán ngoại tệ can thiệp thị trường cũng là giải pháp cuối cùng được NHNN tính tới.