Bí ẩn tường thành cổ ẩn mình trong lòng biển Quy Nhơn

Theo ghi nhận của phóng viên, tường thành thứ nhất nối liền vách đá thôn Hải Nam ra đến đảo Hòn Khô của thôn Hải Đông. Bề mặt tường thành phẳng, rộng hơn 10 m nhưng độ cao chưa xác định được. Nhiều ngư dân làm nghề thợ lặn ở địa phương khẳng định tường thành này không xây bằng đá hoặc gạch, mà bằng hồ vữa đặc nguyên khối.

Bờ tường thành có bề mặt thành phẳng, rộng hơn 10 m

Cách tường thành nói trên khoảng 5 km, tại thôn Hải Giang cũng có một đoạn tường thành thứ hai chìm dưới lòng biển, nằm ở khu vực gần bờ. Khi thủy triều xuống, tường thành này hiện ra với đoạn dài hơn 3 km, rộng khoảng 3-4m, người dân địa phương gọi là Rạng Cầu. Hai tường thành này có kết cấu giống nhau nên nhiều người cho rằng đó là một tường thành kéo dài. Tuy nhiên, không ai tính chính xác tường thành này dài đến đâu và được xây dựng từ thời nào.

Bức tường thành cổ giờ còn là điểm đến chụp ảnh hấp dẫn nhiều du khách. Ảnh: Mai Nguyên

Theo ngư dân Phạm Văn Hùng (55 tuổi, ngụ thôn Hải Giang, xã Nhơn Hải), ông không biết các tường thành ở xã Nhơn Hải có từ bao giờ. Tuy nhiên, cách đây khoảng 40 năm, ông đã nhìn thấy nó khi thủy triều xuống. Mỗi tháng, chỉ có một vài ngày nước cạn, tường thành mới lộ rõ, thường là vào mùng 1 và ngày rằm.

Bức tường thành cổ nhô lên vào buổi chiều. Ảnh: Mai Nguyên

"Qua nhiều năm, các tường thành ở xã Nhơn Hải vẫn y như vậy, không hề thay đổi. Vào những ngày thủy triều xuống, tường thành lộ ra, nhiều du khách và người dân đến tham quan, chụp ảnh", ngư dân Hùng cho hay.

Khi thủy triều xuống có thể nhìn rõ bờ tường đá ngoài bờ biển Nhơn Hải.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện không có tài liệu nào ghi chép về các tường thành ở xã Nhơn Hải là thiên nhiên hay nhân tạo. Tuy nhiên, nhiều người dân địa phương cho rằng các tường thành này là nhân tạo, được xây bởi bàn tay con người.

TS Đinh Bá Hòa - nguyên Giám đốc Bảo tàng Tổng hợp Bình Định - cho biết theo thư tịch cổ để lại thì người Chăm-pa xây dựng những thành lớn tại Bình Định, gồm: Thị Nại (huyện Tuy Phước), Đồ Bàn (thị xã An Nhơn), Uất Trì (huyện Tây Sơn) và một số thành nhỏ khác. Nhưng đến nay vẫn chưa phát hiện tư liệu nào nhắc đến bờ thành được xây dựng ở vùng biển Nhơn Hải.

Khi thủy triều xuống, du khách có thể nhìn rõ tường thành cổ từ bờ biển Nhơn Hải.

"Các tường thành ở xã Nhơn Hải là một di tích rất lạ, nằm dưới nước biển hàng trăm năm qua vẫn còn nguyên vẹn. Hiện vẫn chưa có tài liệu nào chứng minh tường thành này là của người Chăm hay là của người Việt" - ông Hòa nói.

Mặt trên tường thành khá bằng phẳng như do bàn tay con người tạo ra.

Xã Nhơn Hải nằm cách trung tâm TP Quy Nhơn khoảng 15 km. Nơi này đang là một trong những điểm hút khách du lịch ở Bình Định bởi các thắng cảnh thiên nhiên kỳ thú, nước biển trong xanh, nhiều rạn san hô và sinh vật biển rất phong phú.

Theo người dân địa phương, trải qua hàng trăm năm nhưng tường thành vẫn rất vững chắc.