7-Eleven đã khai trương cửa hàng đầu tiên tại Hà Nội trên phố Lò Sũ sầm uất thuộc khu Phố Cổ Hà Nội vào tháng trước. Một công ty địa phương điều hành cửa hàng thông qua thỏa thuận nhượng quyền thương mại với công ty con của tập đoàn mẹ Nhật Bản, Seven & i Holdings.

Theo Nikkei Asia, phần lớn các thương hiệu cửa hàng tiện lợi thử sức ở TP. Hồ Chí Minh trước khi mở rộng ra Hà Nội. Khu phố cổ của thủ đô cực kỳ hút khách cả với người dân địa phương cũng như với du khách. Giá thuê mặt bằng tầng trệt tại đây có thể dao động từ 100 đến 200 USD/m² mỗi tháng – tương đương với mức giá thuê ở khu vực trung tâm Tokyo.

Theo công ty nghiên cứu thị trường B-company của Nhật, thị trường cửa hàng tiện lợi Việt Nam đã có những chuyển biến đáng kể trong những năm gần đây. Với tốc độ đô thị hóa ngày càng tăng, tầng lớp trung lưu gia tăng và thói quen tiêu dùng thay đổi, nhu cầu về các mô hình bán lẻ hiện đại đã tăng vọt.

Mặc dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng ngành bán lẻ, các cửa hàng tiện lợi đã có sự tăng trưởng nhanh chóng, nhờ sự thống trị của các công ty quốc tế.

Tăng trưởng đáng kể

Mặc dù cửa hàng tiện lợi chỉ chiếm 0,3% tổng doanh số bán lẻ tại Việt Nam, nhưng ngành này đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể. Tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) của các chuỗi cửa hàng tiện lợi trong giai đoạn 2020-2022 vượt quá 18%. Thị trường này có tiềm năng tăng trưởng đáng kể do các yếu tố nhân khẩu học chính, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, sự gia tăng của tầng lớp trung lưu và sự bùng nổ của ngành du lịch.

Tính đến đầu năm 2023, Việt Nam có khoảng 3.720 cửa hàng tiện lợi, bao gồm cả siêu thị mini. Trong số đó, hơn 2.600 cửa hàng tập trung tại Thành phố Hồ Chí Minh, số còn lại phân bổ khắp Hà Nội và các khu vực khác. Mặc dù có sự mở rộng này, Hà Nội vẫn tụt hậu so với Thành phố Hồ Chí Minh về mật độ cửa hàng, cho thấy thủ đô còn nhiều dư địa tăng trưởng.

Chuỗi bán lẻ nước ngoài thống trị

Thị trường cửa hàng tiện lợi Việt Nam do các chuỗi bán lẻ nước ngoài thống trị, tận dụng nguồn tài chính vững mạnh, kinh nghiệm quản lý sâu rộng và chiến lược tiếp thị mạnh mẽ để chiếm lĩnh thị phần.

Tính đến cuối năm 2023, các thương hiệu nước ngoài chiếm phần lớn tổng doanh số, trong đó Circle K chiếm khoảng 48%, FamilyMart 18,8%, Ministop 14,3% và 7-Eleven 7,3%. Những thương hiệu toàn cầu hàng đầu này đã dần chiếm lĩnh thị trường, khiến các công ty trong nước ngày càng khó cạnh tranh.

Trong số các công ty quốc tế, Circle K có sự hiện diện lớn nhất, với tổng cộng 464 cửa hàng trên khắp Việt Nam. Thương hiệu này cũng là chuỗi cửa hàng tiện lợi nước ngoài đầu tiên thâm nhập thị trường Việt Nam.

GS25 của Hàn Quốc, công ty mới gia nhập thị trường Việt Nam năm 2018, đã tăng trưởng mạnh mẽ. Trong giai đoạn 2021-2023, doanh thu của công ty tăng trưởng đều đặn, đạt hơn 1,5 nghìn tỷ đồng vào năm 2023, đánh dấu mức tăng trưởng 23% so với cùng kỳ năm trước.

Với 230 cửa hàng, phần lớn đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh, GS25 đã trở thành chuỗi cửa hàng tiện lợi lớn thứ hai tại Việt Nam tính theo số lượng cửa hàng.

Các thương hiệu nước ngoài đáng chú ý khác bao gồm Ministop (gia nhập năm 2015), FamilyMart (gia nhập năm 2009), 7-Eleven (gia nhập năm 2017) và B's Mart (gia nhập năm 2013).

Ngược lại, Co.op Smile là chuỗi cửa hàng tiện lợi duy nhất của Việt Nam do Saigon Co.op điều hành. Tuy nhiên, dù đã có mặt trên thị trường gần một thập kỷ, chuỗi này chỉ có 96 cửa hàng (bao gồm cả các địa điểm nhượng quyền). Tốc độ tăng trưởng doanh thu vẫn khiêm tốn ở mức dưới 2% mỗi năm, đạt 380 tỷ đồng vào năm 2023.

Chiến lược mở rộng của 7-Eleven và GS25 tại Hà Nội

Đầu năm 2025, cả 7-Eleven và GS25 đều chính thức công bố kế hoạch mở rộng sang Hà Nội. Thị trường cửa hàng tiện lợi tại thủ đô vốn đã bị Circle K và WinMart+ thống trị, với Circle K gần như độc quyền hoàn toàn trong phân khúc cửa hàng 24/7. Sự gia nhập của hai gã khổng lồ toàn cầu này hứa hẹn sẽ làm gia tăng cạnh tranh và tiếp thêm động lực cho thị trường.

7-Eleven Việt Nam hoạt động như một liên doanh giữa công ty con của 7-Eleven tại Nhật Bản (có trụ sở tại Hoa Kỳ) và Seven System Corporation của Việt Nam. Trước khi ra mắt tại Việt Nam, 7-Eleven đã có kế hoạch đầy tham vọng là mở 1.000 cửa hàng trong vòng một thập kỷ.

Sau gần 10 năm, công ty đã đạt được chưa đến một phần mười mục tiêu đó. Mặc dù mở rộng chậm, doanh thu của 7-Eleven vẫn cho thấy sự tăng trưởng ổn định: tăng 18% vào năm 2021, 26% vào năm 2022 và 37% vào năm 2023, đạt gần 850 tỷ đồng vào năm ngoái.

Tuy nhiên, chuỗi này vẫn là một trong những chuỗi không có lãi nhất trong ngành, với khoản lỗ hàng năm đáng kể. Sau gần 8 năm có mặt tại Việt Nam, cuối cùng 7-Eleven cũng đã vào Hà Nội, báo hiệu sự mở rộng của mình bằng cách tuyển dụng nhân viên và đảm bảo các vị trí bán lẻ chính vào đầu năm 2025.

GS25 hiện đang tích cực mở rộng sang Hà Nội. Công ty đã và đang tìm kiếm các địa điểm dễ thấy ở các quận đông đúc nhất của Hà Nội như Phố Cổ, Ba Đình và Đống Đa, nhắm mục tiêu vào các cửa hàng có quy mô từ 100 đến 300 mét vuông. Động thái này phản ánh chiến lược của GS25 nhằm thiết lập các địa điểm hàng đầu tại các khu vực đắc địa để nhanh chóng xây dựng nhận diện thương hiệu tại thủ đô.

Cạnh tranh gay gắt

Ngành cửa hàng tiện lợi tại Việt Nam có tính cạnh tranh cao, khiến lợi nhuận trở thành một thách thức lớn. Hầu hết các chuỗi cửa hàng tiện lợi đều hoạt động thua lỗ trong những năm đầu, tập trung vào việc mở rộng kinh doanh hơn là lợi nhuận ngắn hạn.

Theo Bộ Công Thương, thị trường bán lẻ Việt Nam dự kiến sẽ đạt 350 tỷ USD vào năm 2025, đóng góp 59% GDP quốc gia. Tuy nhiên, chấp nhận thua lỗ tài chính để bảo vệ thị phần đã trở thành chiến lược chung của ngành.

Trong những năm gần đây, chỉ có Circle K và K-Market tạo ra được lợi nhuận trên thị trường cửa hàng tiện lợi Việt Nam. Sự kết hợp giữa chi phí vận hành cao, cạnh tranh khốc liệt và sở thích thay đổi của người tiêu dùng khiến hầu hết các thương hiệu khó đạt được lợi nhuận.

Trong số tất cả các thương hiệu cửa hàng tiện lợi, GS25 là ví dụ điển hình cho chiến lược rủi ro cao, lợi nhuận cao này. Công ty có kế hoạch đầy tham vọng đạt 700 cửa hàng vào năm 2027, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải chịu lỗ ngắn hạn.

Mặc dù khoản lỗ tài chính của GS25 đã giảm trong năm 2023 so với các năm trước, nhưng vẫn là một trong những chuỗi cửa hàng tiện lợi có lợi nhuận thấp nhất, ghi nhận khoản lỗ ròng gần 120 tỷ đồng vào năm ngoái.

Một thách thức đáng kể khác đối với các chuỗi cửa hàng tiện lợi tại Việt Nam là hành vi của người tiêu dùng. Một tỷ lệ lớn người mua sắm Việt Nam vẫn ưa chuộng các kênh bán lẻ truyền thống, bao gồm chợ truyền thống, người bán hàng rong và các cửa hàng tạp hóa nhỏ độc lập.

Các nhà bán lẻ quy mô nhỏ này cung cấp mức giá thấp hơn, chi phí chung tối thiểu và sự tiện lợi mạnh mẽ trong khu vực, khiến họ trở thành đối thủ cạnh tranh đáng gờm với các chuỗi cửa hàng tiện lợi hiện đại. Thuyết phục người tiêu dùng Việt Nam thay đổi thói quen mua sắm của họ khỏi các chợ truyền thống và chuyển sang mua sắm tại cửa hàng tiện lợi vẫn là một thách thức quan trọng đối với ngành.