Theo ABD, tốc độ phục hồi kinh tế toàn cầu chậm lại và giá dầu thế giới tăng cao do cuộc chiến Nga – Ukraine sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam và giá dầu trong nước, ảnh hưởng đến lạm phát.
Hơn nữa, những bất ổn trên thị trường tài chính toàn cầu và việc các nền kinh tế phát triển ngừng thực hiện chính sách tiền tệ và tài khóa mở rộng sẽ làm suy yếu đồng nội tệ của Việt Nam, làm cho nhập khẩu đắt hơn và gia tăng áp lực lạm phát.
Tính đến cuối quý I-2022, lạm phát bình quân đã tăng lên 1,9%, so với mức 0,3% của năm 2021. Lạm phát ở Việt Nam được dự báo sẽ tăng lên 3,8% vào năm 2022 và 4,0% vào năm 2023.
Theo ADB, xuất khẩu của Việt Nam sẽ lấy lại đà phục hồi và tăng trưởng trong năm nay, tuy nhiên trong trung hạn, tiến trình phục hồi kinh tế của Việt Nam vẫn phải đối mặt với các rủi ro.
ADB nhận định, triển vọng phục hồi của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng bởi những rủi ro ngắn hạn. Tăng trưởng kinh tế chậm lại ở Trung Quốc có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng xuất khẩu và quá trình phục hồi kinh tế của Việt Nam.
Thêm vào đó, nợ xấu gia tăng cũng là một rủi ro khác trong trung hạn. Nếu tính thêm các khoản cho vay được cơ cấu lại vẫn giữ nguyên nhóm nợ, tỷ lệ nợ xấu tiềm năng của Việt Nam ước tính là 8,2% tổng dư nợ. Bên cạnh việc chi phí vật liệu xây dựng tăng nhanh, thủ tục giải ngân vốn đầu tư công phức tạp có thể làm chậm đà tăng trưởng kinh tế.
Cũng theo ADB, một thách thức nữa mà Việt Nam phải đối mặt là trong khâu thực thi chính sách. Phát triển cơ sở hạ tầng là một trong những cấu phần quan trọng nhất của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế và hoạt động này đã được phân bổ ngân sách 113 nghìn tỷ đồng (khoảng 5 tỷ USD) cho các năm 2022 và 2023. Tuy nhiên, việc đảm bảo triển khai cấu phần hạ tầng một cách kịp thời có thể gặp rủi ro do vấn đề mang tính hệ thống trong quá trình chuẩn bị, phê duyệt và giải ngân dự án ở Việt Nam gây nên bởi các thủ tục đầu tư công phức tạp và cứng nhắc, đặc biệt là trong công tác thu hồi đất đai, tái định cư và mua sắm đấu thầu.
Hiện nay, tổng mức hỗ trợ lãi suất lên đến 40.000 tỷ đồng (khoảng 1,7 tỷ USD). Đây là cấu phần tài khóa chính của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, dự kiến khi triển khai sẽ thúc đẩy tổng cầu. Tuy nhiên, do mức độ tín nhiệm và khả năng hồi phục là những điều kiện quan trọng để doanh nghiệp có thể tiếp cận các khoản vay, các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể không đáp ứng được các tiêu chí này do tình hình tài chính và năng lực của họ đã bị suy yếu vì đại dịch Covid-19.
Một mối quan ngại khác là chương trình hỗ trợ lãi suất có thể gặp rủi ro do các khoản vay được trợ cấp bị sử dụng sai mục đích, bao gồm đầu tư vào các lĩnh vực rủi ro, như cổ phiếu hoặc bất động sản. Điều này đã xảy ra với một chương trình tương tự vào năm 2009.
Bởi vậy, ADB khuyến khị, để tránh xảy ra tình huống này một lần nữa, cần phải có hướng dẫn rõ ràng và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan hữu quan nhằm tăng cường giám sát việc thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế.
