Những ngày mẹ làm thịt kho mắm ruốc, chị em tôi đứa nào cũng hào hứng, chạy ra chạy vô hít hà, chỉ mong ba mau về để được ăn cơm. Có khi còn chạy khoe khắp xóm, "hôm nay nhà tao ăn cơm thịt kho mắm ruốc đó", làm mấy đứa tụi nó ganh tị quá chừng.

Thời đó, thức ăn của gia đình tôi chỉ là những rau dưa cây trái trong nhà, lâu lâu mới có thịt cá. Vậy mà bữa cơm nào cũng ngon, cũng ấm cúng và đầy ắp hạnh phúc. Đó là những bữa cơm gia đình đã trở thành một phần trong ký ức tuổi thơ tôi. 

Để sau này, khi xa nhà đi học, biết bao lần bật khóc nhớ nhà, nhớ ba mẹ, nhớ những hôm gia đình quây quần ăn cơm dưới ngọn đèn dầu.

Vào những ngày hiếm hoi được ăn thịt, chúng tôi cũng chẳng có thịt nạc mà ăn, chỉ được ăn thịt ba chỉ. Thời của tôi, thịt nạc mới đắt, ba chỉ có mỡ nên rẻ hơn nhiều, khác với bây giờ, ba chỉ còn đắt hơn thịt đùi, thịt nạc.

Chỉ với tí thịt ba chỉ, mẹ tôi chế biến lúc món này, lúc món khác, miễn sao càng nhiều càng tốt, mà muốn nhiều thì phải "độn" hoặc là nấu thật mặn, như vậy, chỉ cần nấu thêm cơm. Vậy đó, nên bữa thì mẹ làm món kho quẹt, có lúc lại làm ba chỉ kho đậu hũ, kho măng, và tất nhiên là không thể thiếu món thịt kho mắm ruốc.

Chị em tôi lớn lên với sự nhọc nhằn của ba, sự vén khéo của mẹ, và những bữa cơm đong đầy tình yêu thương không phai.

Để làm món thịt kho mắm ruốc, mẹ mua thịt ba chỉ, sả, tỏi, ớt và mắm ruốc. Đầu tiên, mẹ đem thịt rửa sạch rồi cắt nhỏ vừa ăn xong để ra rổ cho ráo nước. Tiếp đến, mẹ đem sả, tỏi và ớt bằm nhuyễn. Rồi mẹ bắc chảo lên bếp, cho vào chút mỡ, chờ nóng, mẹ cho tất cả tỏi, sả ớt đã bằm vào chảo phi vàng. 

Khi dậy mùi thơm, mẹ cho thịt vào đảo đều cho đến khi thịt thơm và săn lại thì mẹ cho mắm ruốc vào và tiếp tục đảo, sau đó cho nước, thêm ít đường và nấu nhỏ lửa trên bếp củi.

Khi thịt chín mềm, sánh lại và thơm thì mẹ nêm nếm lại và cho vào mấy trái ớt tươi chín đỏ.

Trong khi mẹ nấu, chị em tôi đứa nào cũng lượn lờ quanh bếp, vừa hít hà, vừa chờ đợi, lại còn nói, “mai mốt mẹ bày cho con nấu với nghe”. Vậy là mẹ vừa nấu vừa chỉ cho chị em tôi, từ cách chọn thịt, cách chế biến làm sao để món này không bị tanh mà dậy mùi thơm và sánh lại, hấp dẫn.

Một năm, nhà tôi được ăn món thịt kho mắm ruốc của mẹ dễ chưa đến 10 lần, vậy mà hương vị ấy, có bao giờ quên.

Bây giờ tôi sống xa nhà, lâu lâu mẹ lại gói gửi vào cho tôi biết bao nhiêu là thứ, nhiều nhất vẫn là đồ ăn. Mẹ nói, đồ ăn quê ngon sạch, nhưng tôi biết, mẹ gửi cho tôi không chỉ bởi vì nó ngon sạch, mà vì thương tôi, sợ tôi tốn kém nơi thành phố đắt đỏ. Gửi đồ ăn cho tôi, xem như mẹ phần nào đỡ đần tôi để bớt chút chi phí nuôi con trong cảnh mẹ góa con côi.

Hôm qua, mẹ tôi lại "gửi cả quê hương miền Trung" vào Sài Gòn cho tôi. Trong đó, có món thịt kho mắm ruốc mẹ đã làm sẵn. Mẹ nói, đã bày cho tôi cách nấu, nhưng sợ tôi bận bịu cực nhọc, thế nên mẹ làm luôn cho nhanh.

Thương mẹ cả một đời lam lũ, lo cho hết đứa con này đến đứa con khác, ngay cả bây giờ, khi tôi đã gần 40.

Theo Phụ nữ TP.HCM