UBND TP.HCM vừa có báo cáo về kết quả thanh tra việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất, kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở của doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa giai đoạn 2011 - 2021.

Giai đoạn trên, có 70 vị trí đất với tổng diện tích 1.389.542 m2 của doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa thuộc quản lý của UBND TP.HCM đã thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở.

Bên cạnh đó, trong 3 năm gần đây (năm 2019, 2020 và 2021), không có dự án chuyển mục đích sử dụng đất của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa sang đất ở. Tổng số tiền thu được từ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở là hơn 8.500 tỷ đồng; còn hơn 400 tỷ đồng chưa thu được. Có gần 500 tỷ đồng tiền sử dụng đất nhà ở xã hội được miễn.

Qua đó, TP.HCM đã thanh tra 28 vị trí đất của 8 đơn vị với tổng diện tích hơn 5.900.000m2 và ban hành 8 kết luận thanh tra. Theo đó, 8 đơn vị gồm: Trung tâm Hạt nhân thành phố; Công ty CP SX KD DV và Xuất nhập khẩu quận 1 (Công ty Fimexco); Công ty CP Đầu tư và Xây lắp 5; Công ty CP NAKYCO; Công ty TNHH MTV Cây trồng thành phố; Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn TNHH MTV; Công ty TNHH MTV Cảng sông Sài Gòn (nay là Công ty CP Cảng Phú Định); Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn TNHH MTV.

Kết quả từ việc thanh tra cho thấy, các vi phạm chủ yếu của doanh nghiệp hoặc chủ đầu tư dự án như: Chuyển nhượng hoặc góp vốn bằng tài sản trên đất sau đó chuyển quyền được thuê đất của Nhà nước hoặc quyền phát triển dự án cho đối tác để toàn quyền phát triển dự án.

Doanh nghiệp Nhà nước góp vốn tham gia liên doanh, liên kết hoặc lập công ty liên doanh (gọi tắt là pháp nhân mới) để triển khai dự án bất động sản thực chất là chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án đầu tư nhưng không thông qua thủ tục đấu thầu.

Hoạt động này đã biến tướng bằng các kiểu hợp đồng như hợp đồng góp vốn bằng lợi thế quyền thuê đất, lợi thế thuê mặt bằng… nhưng bản chất vẫn là góp vốn quyền thuê đất.

Có trường hợp doanh nghiệp Nhà nước sử dụng hợp đồng hợp tác để cập nhật thông tin biến động trên Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất, từ đó giao cho đối tác toàn quyền thực hiện dự án khi chưa được cơ quan chủ quản hoặc cơ quan có thẩm quyền chấp thuận.

Khi hợp tác đầu tư, doanh nghiệp Nhà nước không thẩm định lợi thế quyền thuê đất, lợi thế mặt bằng làm cơ sở góp vốn, từ đó giao toàn quyền cho đối tác khai thác dự án và phân chia lợi nhuận cố định;

Bên cạnh đó, Doanh nghiệp sử dụng đất thuê của Nhà nước không đúng mục đích giao, thuê. Sử dụng đất đai, mặt bằng không phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh chính của đơn vị, không đúng phương án cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước được duyệt.

Được biết, UBND TP.HCM đã phát hiện vi phạm về kinh tế khoảng 215 tỷ đồng, vi phạm về đất đai là 6.433.569,5m2. Qua đó, kiến nghị thu hồi 27 tỷ đồng cho ngân sách và thu hồi 129.743,5m2 đất; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính 11 tổ chức và 18 cá nhân và chuyển cơ quan điều tra 7 vụ việc.

Kết quả xử lý cho thấy mới chỉ thu hồi được 6,5 tỷ đồng; đã chuyển vào tài khoản tạm giữ của Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an 21 tỷ đồng. Đồng thời xử lý kỷ luật 4 tổ chức và 11 cá nhân; chuyển 7 vụ việc sang cơ quan công an để xử lý hình sự.