Sâm bố chính trên đất Tây Ninh

Sâm bố chính hay còn gọi là thổ hào sâm, hoặc sâm núi. Sở dĩ có tên gọi là sâm bố chính bỡi trước kia, loại sâm này được phát hiện và sử dụng làm dược liệu đầu tiên ở châu Bố Chính, thuộc vùng Bố Trạch (Quảng Trạch, Quảng Bình) ngày nay.

Sâm bố chính có vị ngọt, tính mát. Đây được xem là cây dược liệu quý, có hàm lượng dinh dưỡng rất cao. Sâm bố chính có khả năng phòng và điều trị được rất nhiều bệnh như suy nhược cơ thể, ho, viêm phế quản, nóng số…

Xưa kia, sâm bố chính được dùng để cung tiến cho vua chúa triều Nguyễn. Vì thế, sâm bố chính còn có thêm một tên gọi khác là sâm tiến vua.

Năm 2015, Công ty CP Bà Đen Farm đã tiến hành nghiên cứu, và mang giống sâm bố chính về trồng thí điểm trên diện tích 1,2 ha trên địa bàn TP.Tây Ninh.

Sau vụ trồng đầu tiên, cây sâm bố chính tỏ ra phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng đất Tây Ninh và cho năng suất cao.

Đến nay, công ty đã liên kết với nông dân mở rộng diện tích trồng lên gần 8ha tại các huyện Gò Dầu, Dương Minh Châu, Châu Thành và Tân Biên.

TS. Lê Hữu Bảo Dương – Phó Giám đốc phụ trách kỹ thuật của công ty cho biết, điểm đặc biệt của cây sâm bố chính là chịu được nhiệt độ nóng và khô hạn. Điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng ở Tây Ninh khá phù hợp loại cây này.

Qua phân tích hàm lượng dinh dưỡng của sâm bố chính, nhất là hoạt chất Saponin có tỷ lệ khá cao, hơn 15mg trên mỗi kg củ tươi.

"Nếu so sánh với các loại sâm của nước ngoài thì sâm bố chính có hàm lượng dưỡng chất không thua kém gì so với sâm Hàn Quốc", TS. Dương nói.

Công ty đã bắt đầu chuyển giao kỹ thuật cho người dân để mở rộng vùng trồng đáp ứng nhu cầu thị trường hiện nay.

Theo đó, các hộ dân liên kết trồng sâm bố chính sẽ được hỗ trợ giống, phân bón, kỹ thuật chăm sóc và bao tiêu sản phẩm.

Liên kết với nông dân trồng sâm bố chính

Ông Nguyễn Tôn Trọng ở xã Thạnh Đức (huyện Gò Dầu) là một trong những nông dân tham gia trồng sâm bố chính với Công ty Bà Đen Farm.

Ông Trọng cho biết, để trồng sâm bố chính, người trồng cần xử lý đất, trùm bạt nhựa rồi gieo hạt xuống. Sau đó, chỉ cần thường xuyên dọn cỏ và tưới nước, việc chăm sóc cây sâm bố chính không phức tạp.

Nhờ điều kiện thuận lợi, cây sâm bố chính trồng ở Tây Ninh chỉ khoảng 8-12 tháng là có thể thu hoạch. Củ sâm dài từ 10-30cm,  đường kính củ sâm từ 3-5cm.

Ông Trọng cho biết, sâm bố chính rất được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng. Giá bán sâm bố chính dao động từ 200.000-400.000 đồng/kg sâm tươi.

Với năng suất đạt cao từ 5-7 tấn/ha, sau khi trừ hết chi phí người dân thu lời từ 200-250 triệu đồng/ha.

Ông Trọng hiện đang trồng 2ha sâm bố chính. Ông dự tính sẽ tiếp tục ký hợp đồng với công ty để mở rộng diện tích trồng thêm 1ha nữa.

Cây sâm bố chính dễ trồng, bước đầu đã mang lại hiệu quả. "Đây cũng là một trong những mô hình có thể mở rộng phát triển, làm đa dạng thêm sản phẩm công nghiệp nông thôn trong thời gian tới ở địa phương", ông Trọng nói.

Bà Huỳnh Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Công ty TNHH Bà Đen Farm cho biết, cây sâm bố chính ở Tây Ninh được trồng theo phương pháp hữu cơ, không dùng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học. Vì thế, sản phẩm sâm bố chính an toàn cho con người và môi trường.

Hiện công ty đã được cấp giấy chứng nhận tiêu chuẩn GlobalGAP. UBND tỉnh Tây Ninh cũng đã trao chứng nhận cho sản phẩm trà túi lọc sâm bố chính của công ty là Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh vào cuối năm 2021.

Ngoài các sản phẩm như trà sâm bố chính, bột sâm, sâm sấy và rượu sâm bố chính, công ty đang phát triển thêm nước giải khát từ sâm bố chính và dòng sản phẩm dinh dưỡng nhằm tăng lực cho người bệnh sau điều trị.

"Công ty sẽ tiếp tục đầu tư thêm máy móc hiện đại phục vụ sản xuất và xin chủ trương đầu tư nhà máy chế biến sâu các sản phẩm sâm bố chính liên kết trồng với với nông dân", bà Hạnh cho biết.