Hành trình thành công kỳ diệu của Viettel

Viettel khởi đầu là một doanh nghiệp nhà nước xây dựng hạ tầng viễn thông cho quân đội năm 1989. Nhờ sự hậu thuẫn của Bộ Quốc phòng, quá trình mở cửa dần dần của nền kinh tế Việt Nam và chiến lược kinh doanh khôn ngoan, công ty nhanh chóng trở thành nhà mạng số một cả nước, Rest of World nhấn mạnh.

Điểm khác biệt của Viettel so với các đối thủ chính là khoản đầu tư khổng lồ cho nghiên cứu và phát triển (R&D), được thúc đẩy bởi mục tiêu tự chủ công nghệ.

Một công ty thuộc sở hữu quân đội Việt Nam đã âm thầm trở thành một trong những doanh nghiệp công nghệ nhà nước tham vọng nhất thế giới.

Ra đời với nhiệm vụ ban đầu chỉ là dựng cột ăng-ten, Viettel nay là tập đoàn viễn thông lớn nhất Việt Nam, hoạt động trong nhiều lĩnh vực từ phần cứng 5G, công nghệ giám sát, điện thoại di động giá rẻ cho tới robot. Năm 2024, doanh thu của tập đoàn đạt 7,2 tỷ USD.

Hiện Viettel sở hữu 30 bằng sáng chế tại Mỹ, có công ty con tại 11 quốc gia ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh, và đang dẫn dắt Việt Nam bước vào kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI).

Ngày 11/8 vừa qua, Viettel ký thỏa thuận hợp tác với tập đoàn viễn thông KT (Hàn Quốc) nhằm thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng AI tại Đông Nam Á, trong đó có kế hoạch phát triển mô hình ngôn ngữ AI tiếng Việt.

Theo các chuyên gia, thành công của Viettel không chỉ đến từ mối liên hệ mật thiết với quân đội, mà còn nhờ chiến lược mở rộng sớm ra khu vực nông thôn, đầu tư mạnh cho R&D và khả năng giữ chân nhân tài. Chính những yếu tố này đã đưa Viettel trở thành đối thủ đáng gờm trong cuộc đua toàn cầu về chip, AI và sản xuất điện tử.

“Viettel đang biến Việt Nam thành một thế lực đáng kể trên bản đồ công nghệ toàn cầu và thực sự trở thành thương hiệu quen thuộc với mọi nhà", bà Lynne Gadkowski, Tham tán kinh tế của Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội, nhận định.

Từ Việt Nam vươn ra thế giới

Khi mới thành lập, Viettel có tên Sigelco, chỉ chuyên xây dựng trạm ăng-ten và đường truyền vi ba. Đến năm 1995, công ty trở thành nhà mạng thứ hai tại Việt Nam (sau VNPT) và đổi tên thành Viettel.

Trong suốt những năm 2000, Viettel mở rộng liên tục: cung cấp dịch vụ thoại qua Internet, Internet băng rộng, điện thoại cố định, và đặc biệt là mạng di động (2004), góp phần phổ biến điện thoại di động ở Việt Nam.

Đến năm 2012, Viettel vượt VNPT về doanh thu, chính thức trở thành nhà mạng lớn nhất nước. Theo Giáo sư Carlyle A. Thayer (Đại học New South Wales), Viettel cũng giữ “vai trò thiết yếu về quốc phòng và an ninh” cho quân đội Việt Nam.

Không chỉ ở trong nước, Viettel còn chiếm thị phần viễn thông lớn tại Myanmar, Campuchia, Lào, Đông Timor, Burundi, Haiti và Mozambique.

Viettel cũng cung cấp dịch vụ ví điện tử tại nhiều quốc gia, với 23,2 triệu người dùng toàn cầu (tính đến 2024). Công ty cũng tham gia khắc phục hạ tầng viễn thông sau thiên tai, như động đất ở Myanmar và bão Idai tại Mozambique. Doanh thu mảng quốc tế (Viettel Global) năm 2024 đạt 1,3 tỷ USD, cân bằng thu chi tại 6 thị trường.

Đầu tư vào công nghệ lõi và hợp tác quốc tế

Viettel không chỉ là nhà mạng, mà còn sản xuất thiết bị quân sự, thiết bị liên lạc, drone và cả hệ thống tên lửa cho Quân đội Nhân dân Việt Nam. Chiến lược “Make in Vietnam” giúp công ty chủ động R&D và hợp tác với những tập đoàn nước ngoài sẵn sàng chuyển giao công nghệ.

Các kỹ sư Viettel đã phối hợp với Qualcomm phát triển hệ thống trạm gốc 5G theo chuẩn Open RAN trong 2,5 năm, nhanh hơn một nửa so với chuẩn ngành. Đây cũng là lần đầu Qualcomm ra mắt 5G Open RAN cùng một đối tác tại Việt Nam.

Ngoài Qualcomm, Viettel ký hợp tác với Huawei, Nokia, Ericsson, và cả KT của Hàn Quốc, cho thấy chiến lược đa dạng đối tác.

Các trạm gốc 5G “Made by Viettel” đã xuất khẩu sang Ấn Độ, Philippines và UAE với các hợp đồng trị giá hàng triệu USD.

Chiến lược “đi từ nông thôn”

Một trong những chìa khóa thành công của Viettel là tập trung vào khu vực nông thôn – nơi chiếm tới 70% dân số Việt Nam. Chiến lược này sau đó được áp dụng ra quốc tế, đặc biệt tại các quốc gia hạ tầng viễn thông còn yếu.

Theo kỹ sư Francisco Mobila (Mozambique), Viettel đã nhanh chóng vượt các đối thủ khi tập trung phủ sóng vùng sâu, vùng xa thay vì thành phố lớn.

“Viettel đã chứng minh rằng họ không chỉ là một nhà mạng lớn, mà còn có thể thành công tại những thị trường khó khăn nhất”, ông Julian Gorman, Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương của GSMA Intelligence, nhận xét.