Cuộc đua freeship

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam chưa bao giờ hết sôi động. Cùng với sự bùng nổ của nhu cầu mua sắm online, các sàn lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop hay VnShop ngày càng ráo riết tung ra những chiêu khuyến mãi, trong đó nổi bật nhất là chính sách miễn phí vận chuyển. Đây không còn là ưu đãi riêng biệt, mà đã trở thành "chuẩn mực" trong cuộc đua giành giật khách hàng.

Thực tế cho thấy, với người tiêu dùng, chính sách miễn phí vận chuyển đã trở thành “mặc định” khi lựa chọn mua sắm online. Một khảo sát của TGM Research khẳng định, có đến 46% người dùng ưu tiên chọn các đơn hàng có phí giao hàng rẻ hoặc miễn phí, thậm chí mức độ ưu tiên này còn cao hơn cả giá thành sản phẩm.

Còn theo báo cáo mới nhất từ We Are Social, có tới 44,7% người tiêu dùng Việt Nam coi freeship là yếu tố quan trọng nhất khi quyết định mua hàng, vượt trên cả các ưu đãi giảm giá sản phẩm (33,4%). Điều này phần nào lý giải vì sao các sàn thương mại điện tử không tiếc tiền duy trì chính sách vận chuyển miễn phí, thậm chí coi đây là chiến lược cốt lõi để mở rộng thị phần.

Shopee là cái tên đi đầu trong cuộc chơi này. Theo dữ liệu nội bộ mà nền tảng Shopee công bố, chính sách "Phí ship 0 đồng" giúp doanh thu của các nhà bán tăng từ 2 đến 5 lần. Việc liên tục duy trì ưu đãi freeship trong nhiều năm qua không chỉ giúp Shopee giữ vững ngôi vương mà còn khiến các đối thủ khác buộc phải nhập cuộc nếu không muốn bị bỏ lại phía sau.

Lazada cũng không nằm ngoài xu thế. Mới đây, nền tảng này thông báo sẽ áp dụng chính sách miễn phí vận chuyển không giới hạn cho mọi đơn hàng trên toàn quốc, bắt đầu từ tháng 7/2025. Đây được xem là bước đi mạnh mẽ nhằm tăng khả năng cạnh tranh, trong bối cảnh thị phần đang bị chia nhỏ bởi sự gia nhập của các đối thủ mới.

TikTok Shop, dù là “tân binh” nhưng nhanh chóng bắt kịp cuộc đua. Kể từ tháng 1/2023, sàn này đã triển khai chương trình Free Shipping Program, với cơ chế sàn và nhà bán cùng chia sẻ chi phí vận chuyển. Không những vậy, TikTok Shop còn thường xuyên tung ra các đợt hỗ trợ freeship toàn phần, đặc biệt vào các dịp lễ, sự kiện mua sắm lớn.

Freeship liệu có đủ để giữ chân người tiêu dùng?

Dù chính sách freeship giúp tăng tỷ lệ chuyển đổi đơn hàng một cách đáng kể, nhưng giới chuyên gia đều chung nhận định rằng đây chỉ là yếu tố khuyến khích mua sắm tức thời, chưa đủ để tạo ra sự gắn bó lâu dài giữa khách hàng và nền tảng.

Thực tế cho thấy, người tiêu dùng ngày nay ngày càng thông minh và nhạy bén. Họ có xu hướng so sánh nhiều sàn thương mại trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Nếu giá trị đơn hàng hoặc chất lượng sản phẩm không đáp ứng được kỳ vọng, chính sách miễn phí vận chuyển cũng khó có thể giữ chân họ lâu dài.

Ngoài ra, freeship cũng đặt ra bài toán chi phí không hề nhỏ cho các sàn. Để duy trì chính sách này, phần lớn chi phí được trích từ hai nguồn chính: phí hoa hồng trên đơn hàng và doanh thu từ quảng cáo của các nhà bán trên nền tảng. Một phần khác đến từ việc hợp tác với các ví điện tử, ngân hàng hoặc đối tác vận chuyển để chia sẻ gánh nặng.

Chính vì vậy, các sàn thương mại điện tử ngày càng phải cân bằng giữa việc duy trì chính sách ưu đãi và đảm bảo lợi nhuận. Không ít nền tảng từng phải điều chỉnh mức hỗ trợ phí vận chuyển hoặc áp dụng các điều kiện kèm theo như: giới hạn số lượng đơn được freeship mỗi tháng, yêu cầu đơn hàng tối thiểu hoặc chỉ áp dụng cho một số ngành hàng cụ thể.

Câu chuyện freeship cũng cho thấy một thực tế rằng trải nghiệm người dùng mới chính là yếu tố quyết định sự trung thành. Một đơn hàng có phí giao hàng miễn phí nhưng giao trễ, đóng gói sơ sài, sản phẩm không đúng mô tả thì người tiêu dùng sẵn sàng quay lưng ngay lập tức.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh chi phí logistics ngày càng leo thang, các sàn cũng buộc phải đầu tư mạnh hơn vào công nghệ và hệ thống kho bãi, vận hành thông minh để tối ưu chi phí, giảm thiểu rủi ro và cải thiện tốc độ giao hàng. Đây mới chính là chìa khóa bền vững giúp giữ chân người tiêu dùng trong dài hạn.

Cuộc đua chưa có hồi kết

Không thể phủ nhận rằng freeship là một trong những công cụ hiệu quả giúp các sàn thương mại điện tử thu hút người mua, đặc biệt là với nhóm khách hàng nhạy cảm về giá. Tuy nhiên, xét trên góc độ dài hạn, chính sách này chỉ là phần nổi của tảng băng trong chiến lược giữ chân khách hàng.

Để người tiêu dùng quay lại và trung thành với nền tảng, yếu tố quan trọng hơn hết vẫn là trải nghiệm mua sắm tổng thể từ chất lượng sản phẩm, sự đa dạng về lựa chọn, mức giá cạnh tranh, dịch vụ chăm sóc khách hàng cho đến tốc độ giao hàng và khả năng giải quyết khiếu nại nhanh chóng.

Một chuyên gia thương mại điện tử nhận định: “Freeship chỉ giúp khách hàng quyết định mua sắm nhanh hơn, nhưng để họ quay lại lần thứ hai, thứ ba, thì đó phải là câu chuyện của chất lượng dịch vụ, niềm tin và sự thuận tiện.”

Thực tế cũng chứng minh rằng, trong bối cảnh người tiêu dùng Việt ngày càng quen với khái niệm “so sánh thông minh”, chính sách freeship dù hấp dẫn nhưng không còn là lợi thế tuyệt đối. Đó là lý do vì sao các sàn thương mại điện tử ngày nay buộc phải kết hợp nhiều chiến lược khác nhau: từ livestream bán hàng, voucher hoàn tiền, cho đến xây dựng hệ sinh thái số hoàn chỉnh, nhằm gia tăng giá trị cho khách hàng.

Cuộc chơi thương mại điện tử tại Việt Nam rõ ràng vẫn còn rất dài và đầy thử thách. Freeship sẽ tiếp tục là một phần quan trọng, nhưng không còn đủ để quyết định ai là người thắng cuộc. Thay vào đó, bài toán giữ chân khách hàng giờ đây đòi hỏi nhiều hơn thế, đó là sự sáng tạo, đầu tư bài bản và đặc biệt là thấu hiểu nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam trong thời đại số.

Theo báo cáo của công ty nghiên cứu Momentum Works, tổng giá trị giao dịch hàng hóa (GMV) của TMĐT Đông Nam Á năm 2024 đạt 128,4 tỷ USD, tăng 12% so với năm trước. Trong đó, Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng cao hơn trung bình khu vực, đạt 16 tỷ USD (tăng 16%) và giữ vị trí thị trường lớn thứ 3, chỉ sau Indonesia và Thái Lan.

Tại Việt Nam, thị trường TMĐT hiện vẫn xoay quanh 3 nền tảng chính: Shopee, Lazada và TikTok Shop. Shopee đang dẫn đầu với khoảng 65% GMV (tương đương 10,4 tỷ USD), TikTok Shop chiếm 28% (4,5 tỷ USD), trong khi Lazada nắm khoảng 6% (1 tỷ USD).

Tuy nhiên, theo đánh giá của Momentum Works, GMV không phản ánh đầy đủ hiệu quả kinh doanh của một nền tảng, mà cần đặt trong tương quan với các chỉ số khác như tần suất mua sắm, giá trị đơn hàng trung bình hay mức độ gắn bó của người dùng.