Cơn ác mộng về năng lượng tồi tệ nhất của châu Âu đang trở thành hiện thực

Trong nhiều tháng, các nhà lãnh đạo châu Âu đã bị ám ảnh bởi viễn cảnh mất nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên của Nga, chiếm khoảng 40% nhập khẩu của châu Âu và là một nguồn năng lượng quan trọng cho lục địa này. Cơn ác mộng đó hiện đang trở thành hiện thực "đau đớn" khi Moskva cắt giảm dòng chảy của mình để "trả đũa" việc EU tăng cường hỗ trợ cho Ukraine, dẫn đến gia tăng đáng kể giá năng lượng và buộc nhiều quốc gia phải dùng đến các kế hoạch khẩn cấp trong bối cảnh các nhà cung cấp năng lượng dự phòng như Na Uy và Bắc Phi đang thất bại trong việc tăng cường nguồn cung.

Alex Munton, chuyên gia tư vấn về thị trường khí đốt toàn cầu tại Rapidan Energy Group, cho biết: “Đây là cuộc khủng hoảng năng lượng khắc nghiệt nhất từng xảy ra ở châu Âu. Châu Âu [đang] đối mặt với viễn cảnh rất thực tế là không có đủ khí đốt khi cần thiết nhất, đó là thời điểm lạnh nhất trong năm".

"Giá đã tăng vọt", ông Munton nói thêm, lưu ý rằng giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu - gần 50 USD/MMBTu (1 triệu đơn vị nhiệt Anh). "Đó là một cái giá quá cao để trả cho khí đốt tự nhiên và thực sự không có lối thoát ngay lập tức hiện nay", ông Munton nhấn mạnh.

Nhiều quan chức và chuyên gia năng lượng lo ngại rằng cuộc khủng hoảng sẽ chỉ trở nên trầm trọng hơn sau khi Nord Stream 1, đường ống dẫn khí đốt lớn nhất từ Nga đến châu Âu, được tiến hành bảo trì theo lịch trình trong tuần này. Mặc dù đường ống được cho là chỉ được sửa chữa trong 10 ngày, nhưng nhiều người châu Âu lo ngại rằng đường ống năng lượng này nguy cơ bị "vũ khí hóa" - khiến các nước EU phụ thuộc nhiều từ Nga sẽ rơi vào tình trạng chao đảo. 

"Mọi thứ đều có thể xảy ra. Có thể là khí tiếp tục chảy hoặc có thể bị ngừng hoàn toàn", Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck cảnh báo. 

Điều đó sẽ gây rắc rối cho mùa Đông sắp tới, khi nhu cầu về năng lượng tăng cao và cần có đủ khí đốt tự nhiên để sưởi ấm. Các nước châu Âu thường dựa vào những tháng mùa Hè để nạp khí cho các cơ sở lưu trữ khí đốt của họ. Và vào thời điểm xung đột đang diễn ra ở Ukraine, khi nguồn cung cấp khí đốt trong tương lai của lục địa không chắc chắn, việc tăng cường dự trữ năng lượng là đặc biệt quan trọng.

Nếu sự gián đoạn kéo dài, các chuyên gia cảnh báo về một mùa Đông khó khăn: một trong những khả năng là xảy ra tình trạng "phân chia khẩu phần" khí đốt, ngừng hoạt động công nghiệp và thậm chí là sự đứt gãy kinh tế lớn. Các quan chức Anh, những người chỉ vài tháng trước đã cảnh báo về hóa đơn tiền điện tăng cao đối với người tiêu dùng, thì giờ đây cảnh báo thậm chí còn tồi tệ hơn.

Helima Croft, Giám đốc điều hành tại RBC Capital Markets, cho biết châu Âu có thể phải đối mặt với một “mùa Đông của sự bất mãn, sự phân bổ, sự đóng cửa công nghiệp - tất cả những điều đó đều đang hiển hiện”.

Bất ổn xã hội cũng đã và đang bùng phát, với các cuộc đình công nổ ra trên khắp châu lục khi các hộ gia đình phải vật lộn dưới áp lực của chi phí sinh hoạt và áp lực lạm phát tăng cao. Một số sự bất mãn này cũng đã có tác động mạnh đến thị trường năng lượng. Tại Na Uy, nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn nhất của EU sau Nga, các cuộc đình công hàng loạt trong ngành dầu khí tuần trước đã buộc các công ty phải ngừng sản xuất, gây thêm "sóng gió" khắp châu Âu.