Từ thành phố Huế, trên QL1A, đến xứ Truồi qua cây cầu Truồi (xã Lộc Hòa, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế); theo những bậc cao niên nơi đây thì xứ Truồi hình thành từ xưa, khi mà Chúa Nguyễn Hoàng mở mang xứ Đàng Trong về phía Nam. Ngoài những vườn cây trái sum suê thì xứ Truồi còn có món bánh ướt heo quay nổi danh khắp xứ Huế.

Dọc đường đến xứ Truồi, du khách có rất nhiều lựa chọn thú vị như vãn cảnh Thiền Viện Trúc Lâm Bạch Mã, thưởng thức một số loại trái cây ngon và nhâm nhi món bánh ướt heo quay. Khác với một số địa phương dùng kèm bánh ướt với nem chua, chả bò, ruốc tôm… người dân nơi đây lại chọn heo quay là thức ăn kèm chính không thể thiếu.

Các nghệ nhân ẩm thực xứ Truồi cho hay, cách làm bánh ướt heo quay là sự kết hợp của hai phần: phần bánh và phần thịt cùng rau ăn kèm; nước mắm chấm bánh ướt là bí quyết chính để tạo ra một món ăn riêng biệt. Phần vỏ bánh ướt được làm từ bột gạo có thể pha chung với bột năng hoặc bột khoai mì, sau đó, hòa tan với nước rồi đem đi tráng để được lớp bánh ướt thật mỏng. Bánh tráng càng mỏng thì càng thể hiện sự khéo léo của người thợ và đây cũng là yếu tố để đánh giá bánh ướt ngon.

Sau tráng, bánh ướt được sắp vào đĩa, điểm chút hành phi thơm lừng. Thịt ba chỉ chọn miếng mỡ nạc đều nhau, quay giòn từ trước, chặt miếng vừa ăn. Tất nhiên đừng quên rau sống và dưa giá củ kiệu đặc trưng, vốn là món phải có trong mâm cơm người Huế. Và quan trọng chính là nước mắm pha ớt, tỏi được giã nhuyễn, thêm chút đường, vắt thêm vài giọt chanh.

Gắp miếng bánh ướt vào chén, lần lượt cho thêm dưa giá chua, rau sống, heo quay rồi chan lên trên một muỗng nhỏ nước mắm. Nhìn thì thấy đơn giản nhưng khi kết hợp với nhau, tất cả hương vị ngọt, béo, chua, mặn và thanh mát đều có đủ. Những ai thích ăn cay có thể dùng thêm quả ớt xanh còn tươi rói giòn rụm.

Kể về bánh ướt heo quay, người viết được nghe câu chuyện, rằng có cô gái xứ Truồi thường đãi người bạn trai quê ở làng chài phá Tam Giang lên chơi món bánh ướt heo quay. Không biết vì mê cô gái hay mê món bánh ướt này mà sau đó hai người nên vợ nên chồng. Thế nên, du khách đến xứ Truồi còn nghe lưu truyền mấy câu thơ của người con gái:

Xứ Truồi “mít ngọt, dâu thơm”

Anh về làm rể canh, cơm đủ đầy

Lại thêm bánh ướt heo quay

Anh ăn mê mẩn cả ngày cả đêm.