Làm gì để nông sản lên tới cửa khẩu không phải quay đầu?

Tại diễn đàn trực tuyến kết nối cung cầu chuỗi lúa gạo vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) do Tổ điều hành 970 của Bộ NN&PTNT chủ trì tổ chức sáng 19/11, ông La Vân Phi - Chủ tịch Công ty Đại Dương Seed - cho biết, yêu cầu kiểm dịch nông sản nói chung và lúa gạo nói riêng sang Trung Quốc ngày càng khắt khe và liên tục bổ sung.

Ông Phi khuyến cáo DN xuất khẩu (XK) lúa gạo Việt Nam cần liên tục cập nhật yêu cầu kiểm dịch, bao bì, nhãn mác… từ hải quan Trung Quốc và các cơ quan chức năng để tránh tình trạng nông sản lên tới cửa khẩu lại phải quay đầu vì không đáp ứng được yêu cầu của nước nhập khẩu.

Cũng theo đại diện DN này, tuy các sản phẩm cao cấp đang có rất nhiều tiềm năng phát triển, nhưng sản phẩm lúa gạo phổ thông vẫn chiếm nhu cầu chính trong thị phần tại quốc gia đông dân nhất thế giới. Do đó, các DN cần nghiên cứu để phát huy thế mạnh từng nhóm sản phẩm theo từng phân khúc khác nhau để chinh phục thị trường tỷ dân này.

Tiến sĩ Lê Quý Kha - Công ty Cổ phần Đại Thành - khẳng định, thị trường Trung Quốc đang ngày càng khó tính, nếu không lồng ghép các giải pháp sinh học đồng bộ, sẽ khó có cửa vào thị trường này.

Cùng với đó, phong trào “đồng ruộng không dấu chân”, với các sản phẩm máy móc như máy bay không người lái, máy sạ cụm... là xu thế không thể đảo ngược. “Thực tế, đầu tư máy móc mang lại lợi nhuận cao hơn hàng chục lần so với làm thủ công truyền thống” – ông Kha nói.

Diễn đàn trực tuyến kết nối cung cầu chuỗi lúa gạo vùng ĐBSCL.

Khó khăn nhất là liên kết

Ông Trương Kiến Thọ - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT An Giang - cho rằng, câu chuyện liên kết trong chuỗi giá trị lúa gạo là khó nhất trong sản xuất lúa hiện nay ở ĐBSCL.

Trong khâu thanh toán thu mua lúa nguyên liệu, DN có tiền, có tài khoản nhưng không thanh toán được cho nông dân vì họ chưa quen với ngân hàng số. Còn nông dân vẫn có tâm lý muốn nhận tiền mặt ngay sau khi bán lúa, buộc DN phải mang theo số tiền lớn, dễ rủi ro...

Theo ông Trần Thái Nghiêm - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Cần Thơ, việc liên kết sản xuất, tiêu thụ giữa DN và người dân tại địa phương không nhiều, đa phần DN thu mua thông qua trung gian như thương lái, rồi xuất hiện tình trạng thương lái thu mua lúa gạo số lượng ít nhưng giá cao hơn so với thị trường.

Vì vậy, ông Nghiêm đề xuất Bộ NN&PTNT và Bộ Công Thương định kỳ công bố giá lúa tươi, lúa khô trong vụ thu hoạch để các đơn vị thu mua và nông dân tham khảo. Qua đó, tránh được sự nhiễu loạn trong thị trường, cũng như tạo dựng niềm tin giữa DN và nông dân.

Năm 2022, vùng ĐBSCL sản xuất hơn 3,8 triệu ha lúa, năng suất đạt hơn 6,2 tấn/ha, sản lượng 23,7 triệu tấn. Ảnh: CK

Xuất khẩu gạo có thể đạt 7 triệu tấn

Ông Nguyễn Văn Đoan - Trưởng Văn phòng phía Nam, Cục trồng trọt, Bộ NN&PTNT - cho biết, diện tích sản xuất lúa tại ĐBSCL từ 4,3 triệu ha năm 2015 đến nay đã giảm xuống còn 3,8 triệu ha, sản lượng đạt gần 3,8 triệu tấn. Nguyên nhân là do chuyển đổi cây trồng từ lúa sang cây ăn trái, nuôi thủy sản. Mặc dù diện tích trồng giảm nhưng giá trị lại tăng, nguyên nhân là do các giống lúa chất lượng cao, đặc sản, tỷ lệ gạo chất lượng cao đạt gần 50%.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá chào bán gạo XK 5% tấm của Việt Nam đang ở mức 428 USD/tấn, gạo 25% tấm là 408 USD/tấn, tăng trung bình khoảng 30 USD/tấn so với thời điểm trước khi Ấn Độ ban hành chính sách hạn chế XK gạo.

Trong ngắn hạn, giá gạo Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao khi những bất ổn về kinh tế, chính trị toàn cầu làm nhu cầu lương thực tăng cao. Các DN XK cần nắm bắt cơ hội trong việc tiếp cận và mở rộng các thị trường mới. Nếu duy trì sản lượng XK trên 400.000 tấn/tháng trong hai tháng cuối năm, XK gạo năm 2022 có thể đạt từ 6,8 đến 7 triệu tấn.