Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng: Diện mạo mới cho thủ đô

Chống lũ, chỉnh trị sông Hồng

Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng có diện tích khoảng gần 11.000ha, trong đó sông Hồng chiếm 3.600ha (33%), đất bãi sông là hơn 5.400ha (50%), phần diện tích còn lại là khu vực đã xây dựng gồm các khu làng xóm có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời như xã Bát Tràng, Văn Khê, Tráng Việt; các khu phố ngoài đê như Quảng An, Tứ Liên, Yên Phụ, Phúc Xá... Dự báo quy mô dân số tối đa tại khu vực này đến năm 2030 sẽ vào khoảng 300.000 người.

Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng có chiều dài 40km, trải dài từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở, thuộc địa giới hành chính của 55 phường, xã thuộc 13 quận, huyện. Theo quy hoạch, sẽ phân đoạn quản lý phát triển gồm 3 phân đoạn chính. Cụ thể, từ cầu Hồng Hà tới cầu Thăng Long là khu vực phát triển không gian sinh thái. Từ cầu Thăng Long đến cầu Thanh Trì là khu vực trung tâm của phân khu đô thị sông Hồng đa chức năng, với các công trình công cộng, văn hóa, thương mại dịch vụ.

Từ cầu Thanh Trì đến cầu Mễ Sở là không gian sinh thái trọng tâm với các khu vực nông nghiệp trồng rau, hoa màu, cây cảnh, thủy sản. Hà Nội đã nghiên cứu quy hoạch 8 bãi sông Hồng. Đặc biệt, đồ án xác định xây dựng mới 6 cầu đường bộ qua sông gồm cầu Hồng Hà, cầu Mễ Sở, cầu Thượng Cát, cầu Ngọc Hồi, cầu Tứ Liên và cầu Trần Hưng Đạo. Đây được dự kiến không chỉ thay đổi về mặt giao thông đô thị mà còn giúp cho hệ thống thoát lũ trên sông Hồng được vận hành tốt hơn.

Theo quy hoạch được thông qua, các khu vực dân cư hiện có ở bãi sông thuộc 4 quận trung tâm Tây Hồ, Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng sẽ được tồn tại bảo vệ, trừ một số khu dân cư ở khu vực lòng sông co hẹp, nguy cơ mất an toàn khi có lũ lớn sẽ phải di dời. Ngoài việc đưa ra định hướng đối với các khu dân cư, quy hoạch cũng phân bổ quỹ đất xây dựng tại khu vực 6 bãi sông. Tại các bãi này được nghiên cứu xây dựng mới với tỷ lệ 5%, những bãi sông được đề xuất xây dựng các khu chức năng đô thị hiện đại, đồng bộ về hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật, có mật độ xây dựng thấp, phù hợp với định hướng là trục không gian đặc trưng cây xanh, mặt nước, cảnh quan chủ đạo của đô thị trung tâm. Quy hoạch cũng phân bổ quỹ đất xây dựng theo 6 bãi sông, cụ thể:

- Bãi Tàm Xá - Xuân Canh là khu vực dân cư tập trung với 34,06ha (khu vực mở rộng 5% diện tích dân cư hiện có). Khu vực được quy hoạch xây dựng đô thị về phía tuyến đê hiện tại, diện tích xây dựng không được vượt quá 61,2ha.

- Bãi Thượng Cát - Liên Mạc là khu vực dân cư tập trung với 36,46ha (khu vực mở rộng 5% diện tích dân cư hiện có). Khu vực có thể nghiên cứu xây dựng: diện tích tối đa 3,45ha.

- Bãi Hoàng Mai - Thanh Trì là khu vực dân cư tập trung với 425,04ha (khu vực mở rộng 5% diện tích dân cư hiện có). Khu vực có thể nghiên cứu xây dựng diện tích tối đa 53,15ha.

- Bãi Chu Phan - Tráng Việt là khu vực dân cư tập trung với 220ha (khu vực mở rộng 5% diện tích dân cư hiện có). Khu vực có thể nghiên cứu xây dựng: diện tích tối đa 12,7ha.

- Bãi Đông Dư - Bát Tràng là khu vực dân cư tập trung với 103,96ha (khu vực mở rộng 5% diện tích dân cư hiện có). Khu vực có thể nghiên cứu xây dựng: diện tích tối đa 3,15ha.

- Bãi Kim Lan - Văn Đức la khu vực dân cư tập trung với 72ha (khu vực mở rộng 5% diện tích dân cư hiện có). Khu vực có thể nghiên cứu xây dựng: diện tích tối đa 18,95ha.

Thích ứng với biến đổi khí hậu

Để có hướng dẫn cụ thể ở từng khu vực, UBND TP Hà Nội đã bàn giao Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng cho các quận huyện để các đơn vị này xác định chỉ giới, pháp lý có liên quan tổng hợp vào phương án phòng chống lũ và đê điều sông Hồng, trình cấp thẩm quyền xem xét, quyết định trong thời gian sớm nhất.

Các quận, huyện sẽ tổ chức lập quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 để chỉnh trang đối với các khu dân cư hiện có được tồn tại, bảo vệ. Xác định cụ thể pháp lý về sử dụng đất đối với từng lô đất trong khu dân cư hiện có, làm cơ sở cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và cấp giấy phép xây dựng theo quy định. Kiểm tra, quản lý, giám sát xây dựng theo quy hoạch, xử lý các trường hợp xây dựng sai quy hoạch theo thẩm quyền và quy định của pháp luật. Rà soát, điều chỉnh các chương trình, kế hoạch, quy hoạch, dự án đầu tư có liên quan trên địa bàn phù hợp với quy hoạch phân khu được duyệt.

Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng cũng nêu rõ, về việc tổ chức không gian kiến trúc, cảnh quan, cần nghiên cứu các thiết chế văn hóa ở các trục không gian văn hóa kết nối giữa các địa phương, gồm: Hệ thống trung tâm văn hóa dọc bờ Bắc và bờ Nam sông Hồng; trục kết nối không gian thành cổ Hà Nội và trục Tây hồ Tây - hồ Tây - Cổ Loa; tổ chức các không gian lễ hội văn hóa, các sự kiện văn hóa lớn của Thủ đô; công trình văn hóa cấp thành phố, đào tạo chuyên ngành nghệ thuật, công viên vui chơi giải trí, quảng trường lớn kết hợp tượng đài, công viên chuyên đề, các dịch vụ công cộng, dịch vụ du lịch; không gian sinh hoạt văn hóa được xây dựng mới kết hợp với tổ hợp công trình công cộng đa chức năng và không gian cây xanh công viên…

Quy hoạch cũng khuyến khích các mô hình kiến trúc công trình đẹp, hiện đại, thích ứng với biến đổi khí hậu và chống chịu lũ. Khai thác hiệu quả cảnh quan khu vực làng nghề truyền thống phục vụ kinh tế - xã hội và du lịch sinh thái dọc sông Hồng. Các công trình tôn giáo tín ngưỡng, di tích lịch sử như đình, chùa, nhà thờ... được bảo tồn, tôn tạo và quản lý theo quy định. Hình thức kiến trúc, chiều cao, khoảng cách công trình xung quanh di tích không được làm ảnh hưởng đến cảnh quan khu di tích. Tổ chức các khu nhà ở hiện đại chất lượng cao đồng bộ về hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, theo hướng mật độ xây dựng thấp, cao tầng ở các khu vực: Phía Bắc sông Hồng đoạn R3-R4, thấp dần về hai bên; phía Nam sông Hồng đoạn R3-R4, hạn chế tối đa bố trí công trình cao tầng, quản lý đặc biệt tại trục không gian hồ Tây - Cổ Loa...