Cách đây gần 10 năm, những hình ảnh đầu tiên về dự án ô tô của Apple đã xuất hiện. Từ lúc đó tới nay, chiếc xe điện của Apple vẫn chưa thành hiện thực. Nhưng điều đó không cản bước các hãng công nghệ khác tham gia vào lĩnh vực ô tô.
Vào tháng 10/2021, tập đoàn công nghệ Hon Hai, đơn vị còn được biết đến với tên gọi Foxconn đã công bố hợp tác với một nhà sản xuất ô tô Đài Loan là Yulon, thành lập liên doanh Foxtron. Cùng với đó là kế hoạch sản xuất 3 mẫu xe điện.
Trước đây Foxconn được biết đến là nhà sản xuất 70% lượng iPhone cho Apple. Thì nay họ còn được nhắc đến là đơn vị sẽ gia công ô tô điện cho 2 startup Mỹ là Motors và Fisker.
Mẫu xe điện của Foxtron đang được lên kế hoạch sản xuất.
Đối với kế hoạch tự sản xuất xe điện, 3 mẫu xe của Foxconn sẽ gồm một mẫu sedan, một mẫu hatchback và một xe buýt. Dù không đặt mục tiêu tạo ra một chiếc xe trong phân khúc hạng sang như Apple nhưng điều này cũng thể hiện một bước nhảy vọt của hãng gia công công nghệ.
Trong 100 năm qua, Mỹ, châu Âu và Nhật Bản được coi là những khu vực định hình nền công nghiệp ô tô hiện nay. Nhưng kế hoạch của Foxconn, rất có thể Trung Quốc sẽ là cường quốc ô tô mới.
Thiên thời, địa lợi với Trung Quốc
Báo cáo của McKinsey vào tháng 10/2020 đã dự báo ngành công nghiệp ô tô sẽ có bước chuyển mình lớn vào những năm tới. Các hãng xe sẽ tìm ra cách bán xe và nguồn doanh thu khác. Có thể nguồn lợi này đến từ các dịch vụ theo xe và gói đăng ký dạng thuê bao. Như vậy mô hình kinh doanh này sẽ giống như của các hãng điện thoại di động, hãng viễn thông, công ty phần mềm. Và chiếc ô tô sẽ không khác gì smartphone có bánh xe.
Theo giáo sư ngành ô tô Marc Sachon của trường Kinh doanh IESE, một chiếc xe điện sẽ có hệ thống truyền động đơn giản hơn xe động cơ đốt trong. Chiếc xe điện cũng ít linh kiện hơn, dễ lắp ráp hơn.
Ngoài ra chuỗi cung ứng các linh kiện điện cũng quản lý đơn giản hơn chuỗi cung ứng thông thường. Trong khi cung ứng linh kiện là một trong những yếu tố cốt lõi của các nhà sản xuất ô tô đã có tên tuổi.
Tổng hợp của các yếu tố trên, có thể thấy đây là thời điểm thích hợp để các hãng công nghệ lấn sang sản xuất xe điện.
Tại Trung Quốc, các yếu tố trên lại càng sẵn sàng. Nước này đã có một hệ sinh thái công nghệ xe hoàn chỉnh và đủ năng lực sản xuất toàn bộ, từ pin tới phần mềm, linh kiện trên xe.
Mẫu xe điện Hồng Quang Mini EV có giá chỉ 5.000 USD.
Thậm chí việc điện hóa xe còn là thuận lợi của nước này khi trong nước đã có hàng loạt các nhà sản xuất pin. Các hãng xe trong nước như BYD hay CATL có thể dễ dàng tiếp cận công nghệ pin mới nhất để có lợi thế về nghiên cứu. Những lợi thế như vậy từng xuất hiện ở Thung lũng Silicon khi các công ty phần mềm ở gần hãng sản xuất chip.
Bản thân thị trường Trung Quốc cũng tiêu thụ rất mạnh xe điện. Nhiều nhà sản xuất ô tô điện nội địa ở nước này có thị phần lớn hơn Tesla. Có hãng xe còn đưa ra mẫu xe Hồng Quang Mini EV có giá chỉ tương đương 5.000 USD. Chính phủ Trung Quốc còn đưa ra chính sách trợ giá xe điện tốt hơn nhiều nước khác. Năm 2021, xe điện đã chiếm 14,8% thị phần xe cả nước. Trong khi ở Mỹ chỉ chiếm 4,1% và ở EU khoảng 10%.
Công nghệ hóa ô tô
Nhiều hãng xe truyền thống đang thật sự chậm chạp trong việc thay đổi. Họ cố tạo ra những chiếc xe tiết kiệm nhiên liệu hơn, thể thao hơn trong vận hành. Nhưng rất nhiều hãng bỏ qua khả năng kết nối và các chức năng dựa trên phần mềm của xe.
Và các công ty điện tử tiêu dùng đã coi đây là cơ hội cho mình. Gần đây nhất, Apple với iOS 16 đã công bố hệ thống thông tin giải trí cho xe thế hệ mới có thể điều khiển nhiều hoạt động của xe. Alphabet (công ty mẹ của Google) đã rót hàng triệu USD cho phần mềm trên ô tô. Sony cũng công bố kế hoạch hợp tác với Honda để sản xuất ô tô điện.
Riêng tại Trung Quốc, tất cả các công ty công nghệ nhiều người biết đến như Alibaba, Tencent, Huawei đều đã có thỏa thuận phát triển phần mềm với các nhà sản xuất ô tô. Xiaomi còn có kế hoạch chế tạo 4 mẫu xe điện khác nhau.
Chính phủ nước này còn hỗ trợ Baidu, dịch vụ tìm kiếm lớn nhất tại đây phát triển trí tuệ nhân tạo ứng dụng vào xe tự lái.
Nhà phân tích Gregor Sebastian tại Viện nghiên cứu Trung Quốc Mercator cho rằng: “Sự kết hợp giữa xe điện và xe tự lái sẽ tạo ra cơ hội cho các công ty như Foxconn, Xiaomi…”.
Cũng theo ông, xu hướng dịch chuyển sang xe điện sẽ khiến EU từ xuất siêu phương tiện sang Trung Quốc sẽ trở thành khu vực nhập siêu. Hiện nay, Tesla cũng đang sản xuất rất nhiều xe tại Trung Quốc để tiêu thụ ở các nước khác.
Liệu có thể hình thành ngành gia công ô tô?
Trang Wired cho rằng các công ty như Foxconn, có vẻ như họ đã đủ điều kiện để tiến hành sản xuất ô tô nhưng vẫn sẽ có những thách thức quan trọng cần vượt qua.
Ví dụ như Foxconn, chuyên môn của công ty này từ trước đến nay là sử dụng khả năng lắp ráp của công nhân. Để lắp các chi tiết phức tạp, họ sẽ cần bỏ nhiều chi phí hơn. Cách tổ chức này khác hoàn toàn với việc lắp ráp ô tô, vốn đã thực hiện bằng robot. Foxconn sẽ phải cố gắng để tự động hóa nhiều hơn quá trình sản xuất.
Ô tô điện đơn giản hơn nhiều xe động cơ đốt trong.
Kể cả khi xe điện dễ lắp hơn, ít linh kiện hơn xe dùng động cơ đốt trong thì hãng vẫn sẽ phải nỗ lực tối ưu để đạt được công suất lắp ráp đến mức có lãi. Trong khi bản thân ngành công nghiệp ô tô vì tự động hóa cao nên lợi nhuận của các hãng xe với mỗi chiếc xe xuất xưởng đều không nhiều.
Với khả năng Trung Quốc trở thành trung tâm gia công ô tô điện cho các hãng xe khác như điện thoại, ông Sebastian cho rằng sẽ không có nhiều hãng xe lựa chọn.
Tình trạng thiếu chip và thiếu nguyên liệu thô sẽ khiến cho các nhà sản xuất tranh giành quyền sở hữu chuỗi cung ứng nhiều hơn. Như vậy công ty nào đã có chuỗi sẽ tiếp tục giữ lại việc sản xuất.
Khách hàng hiện nay cũng lo ngại về các dữ liệu cá nhân. Đây sẽ là rào cản khiến các nhà sản xuất thiết kế, lắp ráp xe ở Trung Quốc và mang đi bán xe ở EU và Mỹ.
Còn nếu các hãng như Foxconn có thể sản xuất hàng triệu chiếc ô tô với chi phí thấp như điện thoại, lúc đó mọi chiếc ô tô trên thị trường sẽ khá giống nhau, chỉ khác ở phần mềm trên xe và giao diện trên màn hình hiển thị. Và các nhà sản xuất thành lập sau với mô hình này sẽ khó có thể cạnh tranh vì giá không tối ưu bằng.
