Tại Hội thảo "Báo cáo thị trường tài chính Việt Nam năm 2021 và triển vọng năm 2022" diễn ra tại Hà Nội hôm qua, chuyên gia tài chính Lê Xuân Nghĩa và TS. Phạm Xuân Hoè, nguyên Phó Viện trường Viện chiến lược Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đều đề cập đến rủi ro, hệ quả của việc siết chặt phát hành trái phiếu riêng lẻ cho doanh nghiệp bất động sản.

Nguy cơ vỡ nợ trái phiếu...

Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, trước đây, Việt Nam không giám sát việc phát hành trái phiếu riêng lẻ một cách chặt chẽ, cụ thể nhưng từ khi có sự cố lại tìm cách siết, chặn lại và nguồn nuôi sống lĩnh vực bất động sản là trái phiếu đang bị chặn lại rất gấp gáp.

Dẫn vị dụ, ông Nghĩa phân tích, vốn từ trái phiếu rất quan trọng cho lĩnh vực bất động sản khi cung cấp vốn trung và dài hạn lớn hơn nhiều so với nguồn vốn trung và dài hạn của ngân hàng cho lĩnh vực này. Nếu từ nay đến 2030 cần 1 triệu tỷ đồng vốn cho bất động sản thì vốn từ trái phiếu cho bất động sản sẽ tốt hơn là vốn tín dụng, bởi nó linh hoạt hơn rất nhiều.

Theo ông Nghĩa, việc thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ bị đình trệ lại có tác động lớn cho các dự án. Đối với các dự án bất động sản mới thời gian tới có thể tiếp cận được vốn nhưng lo nhất là các dự án cũ đang sử dung vốn huy động từ trái phiếu, không được phát hành tiếp hoặc được đảo nợ, nguy cơ vỡ nợ trái phiếu là có thể xảy ra!

Theo dự đoán của chuyên gia Lê Xuân Nghĩa, năm 2023 có 270.000 tỷ đồng trái phiếu đến hạn thanh toán. Đây là bài toán mà nếu không giải được sẽ khiến toàn bộ thị trường bất động sản đóng băng. Khi thị trường này đóng băng thì chuyện gì xảy ra cho các ngân hàng thương mại, có thể nói là điều rất xấu?!

Về phát triển lành mạnh thị trường trái phiếu, ông Nghĩa cho rằng, quan trọng nhất hiện nay là thị trường này phải được phát triển minh bạch và có tính tự chịu trách nhiệm.

Về các chế tài xử lý vi phạm, chuyên gia Lê Xuân Nghĩa nhiều lần nhấn mạnh không hình sự hoá các vi phạm kinh tế, cần xử lý theo cơ chế thị trường, đặt lằn ranh mà doanh nghiệp, cá nhân tự chịu xử phạt về kinh tế. Bởi nếu hình sự hoá sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thị trường.

"Thị trường chứng khoán là niềm tin và có yếu tố tâm lý nên cần cơ chế xử phạt sai phạm có tính răn đe, có lằn ranh và khiến doanh nghiệp không muốn vi phạm vì phải trả giá", ông Nghĩa nêu.

Ông Lê Xuân Nghĩa lấy ví dụ: "Nếu anh lũng đoạn thị trường làm thiệt hại 1.000 tỷ đồng, thì phải có cơ chế xử phạt 1.500 đến 2.000 tỷ đồng để răn đe. Hiện chúng ta chỉ phạt 1,5 tỷ đồng là không có sức răn đe", ông Nghĩa nói.

Những rủi ro cho thị trường bất động sản và ngân hàng

Đồng quan điểm với chuyên gia Lê Xuân Nghĩa, TS. Phạm Xuân Hoè-nguyên Phó viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước cho rằng: Đang có xu hướng bùng nổ thị trường trái phiếu và giờ chúng ta đi siết lại nó. Phải đặt ra câu hỏi tại sao phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đối với bất động sản sao thành công như vậy? 

Theo ông Hoè, Việt Nam đã có những tập đoàn tài chính, ở đâu đó có doanh nghiệp đứng phía sau, nắm ngân hàng. Đã đến lúc phải giám sát hoạt động của các tập đoàn tài chính này để hạn chế lũng đoạn, không thể một ngày, Việt Nam sẽ phải giải quyết các vấn đề của các tập đoàn tài chính như kiểu của các "chaebol tại Hàn Quốc - tập đoàn tài phiệt Hàn Quốc".

"Ngân hàng làm đại lý phát hành, tư vấn, đứng ra cầm cố tài sản đảm bảo…. thực chất các ông chủ bất động sản biến ngân hàng trở thành nơi huy động vốn cho mình. Điều này rất rủi ro cho cân đối tài chính", Ông Hoè nói.