Hai sản phẩm chiếm tỷ trọng lớn nhất là cá tra chiếm 48% và tôm chiếm 35% xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc.

5 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu cá tra tăng 124% đạt 371 triệu USD. Trong đó, sản phẩm cá tra phile, cắt khúc đạt 297 triệu USD, tăng gấp rưỡi so với cùng kỳ năm 2021. Xuất khẩu cá tra nguyên con tươi/đông lạnh tăng 58% đạt gần 74 triệu USD.

Xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc trong 5 tháng đầu năm nay đột phá với mức tăng gấp gần 29 lần so với cùng kỳ năm trước, đạt trên 108 triệu USD, cao gần bằng kim ngạch tôm chân trắng (119 triệu USD, tăng 61%). Trong khi đó, xuất khẩu tôm sú giảm 9% chỉ đạt 43 triệu USD.

Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc từ tháng 3 đến tháng 5 tăng trưởng dao động từ 126% - 140%. Tháng 5/2022, đạt 88 triệu USD, tăng 126% so với tháng 5/2021 (năm 2021 đạt khoảng 38 triệu USD). Lũy kế 5 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm sang thị trường này đạt 275 triệu USD, tăng 101% so với cùng kỳ năm ngoái (năm 2021 đạt khoảng 136 triệu USD).

Ngoài 2 sản phẩm chủ lực nói trên thì xuất khẩu đa số các loại hải sản sang Trung Quốc sụt giảm so với cùng kỳ năm trước: cá ngừ giảm 60%, các loại cá biển giảm 9%, chả cá và surimi giảm 25%…

Theo chuyên gia VASEP, Covid-19 bùng phát mạnh và chính sách "Zero Covid" của Trung Quốc khiến cho xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường này gặp nhiều ách tắc, khi nhiều cảng nhập khẩu bị đóng cửa và việc kiểm tra Covid trên hàng đông lạnh ngày càng khắt khe.

Tuy nhiên, vì nhiều nhà máy tại Trung Quốc bị đóng cửa, sản xuất bị đình trệ, nên thị trường này cũng thiếu hụt nguồn cung thuỷ sản cho tiêu thụ nội địa và chế biến xuất khẩu. Do vậy, nhu cầu nhập khẩu thuỷ sản của Trung Quốc đang gia tăng thu hút nhiều hơn số doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang đây bất chấp những thách thức trên.

Về xu hướng, thị trường Trung Quốc sẽ tiếp tục bị chi phối bởi dịch Covid khiến nhập khẩu thuỷ sản bị ảnh hưởng. Đại dịch dẫn đến một số thay đổi trên thị trường như nhà hàng bị hạn chế, tiêu thụ kênh nhà hàng giảm; có sự thay đổi hình thức sản phẩm; thay đổi kênh phân phối như thu hẹp kênh phân phối truyền thống (siêu thị, cửa hàng); mở rộng nền tảng thương mại điện tử. Dịch bệnh đã ảnh hưởng đến các hoạt động vui chơi giải trí, du lịch và ảnh hưởng gián tiếp đến việc tiêu thụ thủy sản.

Tuy nhiên về dài hạn, thủy sản nhập khẩu của Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng trưởng. Là một loại thuỷ sản phổ biến, tôm sẽ được tiêu thụ nhiều hơn trong các hộ gia đình. Nguồn cung tôm từ Trung Quốc giảm trong 3 năm qua do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19. Các loài thủy sản nhập khẩu mà người tiêu dùng Trung Quốc thích ăn và các loại có khối lượng nhập khẩu lớn bao gồm tôm, cá hố, mực ống, cá tra, cá hồi...

Chính phủ Trung Quốc cũng đang thảo luận để đưa ra các chính sách kinh doanh thuận lợi và cung cấp các gói kích cầu để khuyến khích chi tiêu của người tiêu dùng. Điều này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng tiêu thụ tôm tại thị trường Trung Quốc. Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc dự kiến vẫn tăng trưởng mạnh trong các tháng tới.