Được coi là đặc sản có nhiều tại các tỉnh như Nha Trang, Phú Yên, cứ đến đầu hè các chị em nội trợ lại thi nhau đặt mua hạt đác về chế biến đủ món.

Chị Phạm Thị Hạnh, trú tại Phúc Diễn, Bắc Từ Liêm (Hà Nội) cho biết, năm nào đến mùa đác, chị cũng mua vài cân về ăn và tất tủ đá ăn quanh năm.

“Cách đây mấy năm, tôi được đi du lịch hè ở Nha Trang và ăn thử món đác rim chanh leo trộn sữa chua thấy ngon quá. Kể từ đó, năm nào đến mùa đác tôi cũng lấy về tự rim các vị, cất tủ lạnh ăn dần”, chị Hạnh nói.

Theo chị Hạnh, hạt đác có màu trắng đục, dai dai, giòn giòn, mát mát nhưng lại khá nhạt nên người mua về phải rim cùng đường, chanh leo hoặc rim dứa, ăn cùng sữa chua, kem hoặc chè.

“Năm nay giá hạt đác rẻ hơn mọi năm, chỉ từ 50-60 nghìn đồng/kg hạt đác tươi, đác rim thì từ 120-150 nghìn đồng/kg chứ mọi năm giá phải 80-100 nghìn đồng/kg đác tươi và 200-240 nghìn đồng/kg hạt đác rim”, chị Hạnh cho hay.

Cũng là người thích ăn hạt đác, chị Nguyễn Thị Hằng, trú tại Đống Đa (Hà Nội) cho biết, ngoài vị thơm ngon, sần sật thì đác rim còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và có nhiều dưỡng chất tốt cho sức khoẻ nên hạt đác từ lâu đã trở thành món khoái khẩu của chị.

“Mỗi năm mùa đác chỉ kéo dài 1-2 tháng nên năm nào tôi cũng mua đác rim sẵn đủ vị với giá 150-180 nghìn đồng/kg như đác rim dâu tây, đác rim lá dứa, đác rim chanh leo ăn cho đã miệng”, chị Hằng cho hay.

Là đầu mối chuyên thu mua và buôn bán hạt đác lại xã Sơn Thành (Tây Hoà, Phú Yên), anh Hải cho biết, hạt đác được anh thu mua của người dân địa phương rồi bán cho các đầu mối ở cả nước, mỗi ngày anh bán được từ 400-500kg hạt đác.

“Cây đác mọc hoang ở trong rừng sâu, thân cây giống hệt cây dừa, cao từ 6-10 mét, quả to bằng nắm nay trẻ em, mọc thành chùm, thành chuỗi chi chít nặng hàng tạ. Vì vậy, người dân muốn lấy hạt đác phải đi thành nhóm nhỏ, từ 2-5 người, cắt buồng xuống rồi mang đi nướng”, anh Hải phân tích.

Theo anh Hải, người dân sẽ vào rừng hái đác từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm, chọn những buồng đác bánh tẻ, không quá già cũng không quá non. Sau khi lấy xuống và nướng chín, thợ hái đác lại dùng dao cắt đầu trái đác, để lộ ra lớp hạt trắng tinh phía trong rồi lấy dụng cụ kẹp lấy hạt ra ngoài, gom về bán. Mỗi buồng đác có thể cho thu hàng chục cân hạt.

Các đầu mối thu mua hạt đác phải rửa qua 5-6 lần nước để loại bỏ hết các sỉ than màu đen bám vào hạt cho đến khi hạt đác trắng tinh, hết nhớt mới mang bán cho người tiêu dùng.

“Giờ đang vào mùa rộ, mỗi nhóm 2 người đi thì có thể thu được 50-60kg hạt đác 1 ngày, nhóm 5 người, đi 2 ngày thì thu về được khoảng 2 tạ đác, kiếm được cả triệu đồng/ngày”, anh Hải nói.

Với giá bán sỉ từ 38-45 nghìn đồng/kg, hạt đác thu mua đến đâu được anh Hải bán hết đến đó, mỗi ngày từ 4-5 tạ.