Các nhà đầu tư chứng khoán đang tận dụng sức mua của thế hệ Gen Z Trung Quốc – những người sẵn sàng chi tiền cho mọi thứ từ đồ chơi có bản quyền trí tuệ (IP) đến đồ uống giá rẻ – để thu về lợi nhuận lớn từ các cổ phiếu tiêu dùng thế hệ mới.

Sự trỗi dậy của Pop Mart International Group, Mixue Group và Laopu Gold là những điểm sáng hiếm hoi trong bức tranh ngành tiêu dùng Trung Quốc ảm đạm, vốn đang chịu ảnh hưởng bởi thị trường việc làm yếu kém và xu hướng giảm phát. Tuy nhiên, sự tăng trưởng mạnh này lại khiến các “ông lớn” truyền thống như nhà sản xuất rượu Mao Đài Quý Châu mất chỗ đứng khi nhà đầu tư rút vốn khỏi các cổ phiếu từng được ưa chuộng.

Cổ phiếu của Pop Mart – công ty sở hữu dòng sản phẩm ăn khách Labubu – đã tăng gần 600% trong năm qua. Trong khi đó, Mixue – chuỗi cửa hàng bán đồ uống và kem giá rẻ – đã tăng giá cổ phiếu hơn gấp đôi kể từ khi niêm yết hồi tháng 2.

Laopu Gold – một thương hiệu trang sức tự định vị như “Hermès của Trung Quốc” – thậm chí còn gây sốc hơn khi cổ phiếu tăng gấp 23 lần trong 12 tháng qua.

“Khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư đang thay đổi, và thị trường đang dồn sự chú ý vào các thương hiệu tiêu dùng mới có khả năng mở rộng định giá và mang tính ‘chuyển đổi’” - ông Zhao Wenli, chiến lược gia tại CCB International (Hồng Kông), nhận định. “Chúng ta chưa thấy trần tăng trưởng rõ ràng nào cho lĩnh vực tiêu dùng mới. Đây là hướng đi tương lai cho sự nâng cấp tiêu dùng”.

Gen Z - những người sinh từ năm 1995 đến 2010 và ước tính hơn 200 triệu người tại Trung Quốc - đang ngày càng ảnh hưởng mạnh mẽ đến hành vi tiêu dùng và nền kinh tế. Mỹ cũng từng chứng kiến hiện tượng tương tự khi thế hệ baby boomer đẩy giá trị cổ phiếu các đại gia bán lẻ như Walmart trong những năm 1980. Hiện tại, các nhà đầu tư Trung Quốc cũng buộc phải thay đổi chiến lược để hiểu rõ tâm lý tiêu dùng của Gen Z nhằm chọn đúng cổ phiếu.

Tiêu dùng thế hệ mới dựa trên sự tự thỏa mãn và cái tôi. So với thế hệ trước, Gen Z chú trọng hơn vào giá trị cảm xúc của món hàng, theo SDIC Securities. Họ chi tiêu để thể hiện cá tính và tìm kiếm sự thỏa mãn tinh thần.

Sự thay đổi hành vi này bắt nguồn từ cảm giác bất an và hiện tượng cạnh tranh khốc liệt trong xã hội đang dần khan hiếm cơ hội, khi người trẻ đối mặt với thị trường lao động khó khăn và nền kinh tế bất ổn.

Song Cihang, 27 tuổi, chuyên viên phát triển kinh doanh tại Thượng Hải, là một fan của dòng đồ chơi hộp mù (blind-box) của Pop Mart. Anh đã mua hơn chục hộp và chia sẻ sự hào hứng khi mở hộp để xem bên trong là món đồ chơi nào. Anh cũng mua các hộp này để tặng sinh nhật bạn bè hoặc làm quà phá băng trong các buổi gặp mặt.

“Nó hơi giống giày thể thao vậy. Ban đầu chỉ là một thú vui ngách, rồi dần dần trở thành xu hướng chính, vì tâm lý đám đông” - Song nói

Anh cũng thích trà trái cây của Mixue - không phải vì vị ngon mà vì tính tiện lợi. Với hơn 40.000 cửa hàng khắp Trung Quốc, Mixue giúp anh có thể giải khát ở bất kỳ đâu với giá rẻ hơn nhiều so với Starbucks (giá đồ uống từ 2–8 nhân dân tệ, trong khi Starbucks thường trên 30 tệ).

Chính nhu cầu mạnh mẽ từ Song và hàng triệu bạn trẻ Gen Z khác đã thúc đẩy tăng trưởng doanh thu cho Pop Mart và Mixue. Lợi nhuận ròng của Pop Mart tăng 47% năm ngoái, trong khi Mixue tăng 40%. Trong khi đó, Quý Châu Mao Đài chỉ tăng trưởng lợi nhuận 15% năm 2024, do hoạt động kinh tế yếu đi khiến tiệc tùng giảm và hiện tượng tích trữ mang tính đầu cơ cũng hạ nhiệt. Cổ phiếu Mao Đài đã giảm hơn 6% trong năm nay sau khi giảm 8,8% trong cả năm 2024.

Tuy nhiên, định giá cao ngất ngưởng có thể là rào cản lớn. Theo Bloomberg, Pop Mart đang giao dịch ở mức P/E 105 lần, Mixue là 40 lần, trong khi chỉ số Hang Seng trung bình khoảng 11 lần.

Dù vậy, nhà đầu tư vẫn chưa tỏ ra lo ngại. Cổ phiếu Pop Mart đang tiến gần mức cao kỷ lục trong tuần này, trong khi Mixue và Laopu Gold cũng gần chạm đỉnh lịch sử.

Ngày 9/6, Deutsche Bank nâng giá mục tiêu của Pop Mart từ 200 lên 303 HKD/cổ phiếu, kỳ vọng cổ phiếu này sẽ tăng thêm 13% nhờ chiến lược mở rộng ra thị trường nước ngoài và đa dạng hóa sản phẩm IP.

Sức ảnh hưởng của các thương hiệu tiêu dùng mới thậm chí lan sang ngành tài chính. Tuần này, chi nhánh ngân hàng Ping An ở Thâm Quyến phải bác bỏ tin đồn rằng cơ quan quản lý đã cấm ngân hàng này tặng đồ chơi Labubu trong chương trình khuyến mãi vì lo ngại phản ứng từ khách hàng.

Với Hugo Zheng, 29 tuổi, nhân viên công ty đầu tư ở Thượng Hải, hình thức “tiêu dùng cảm xúc” này sẽ còn tiếp diễn vì áp lực cuộc sống hiện đại. “Những sản phẩm này đáp ứng nhu cầu cảm xúc của cuộc sống hiện đại” - anh nói. “Điều trớ trêu là chúng ta lại dùng tiêu dùng để xoa dịu nỗi đau do chính chủ nghĩa tiêu dùng gây ra.”

Theo công ty chứng khoán Huafu Securities, năm nay đánh dấu sự trỗi dậy của các thương hiệu hợp gu Gen Z. “Ngành này còn tiềm năng tăng trưởng rất lớn và nhiều cơ hội chiến lược trong tương lai” - chuyên gia phân tích Liu Yang cho biết.