Khoảng cách xa giữa giá nhà và thu nhập

Tại hội thảo “Sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả - Cơ hội an cư cho người trẻ” do Báo Thanh tra tổ chức mới đây, nhiều chuyên gia tài chính và bất động sản đã thẳng thắn chỉ ra thực trạng nhức nhối của thị trường, đồng thời đưa ra những giải pháp thiết thực giúp người trẻ có thể từng bước chạm tới giấc mơ an cư.

Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng, hiện tỷ lệ giá nhà so với thu nhập tại Việt Nam đang ở mức rất cao, thuộc nhóm khó tiếp cận bậc nhất châu Á. Với thu nhập bình quân 20-30 triệu đồng/tháng, người trẻ phải mất ít nhất từ 20 đến 25 năm tích lũy trong điều kiện không chi tiêu bất cứ khoản nào mới đủ tiền để mua một căn hộ bình dân ở đô thị.

Đây rõ ràng là một bài toán bất khả thi. Bởi trong cuộc sống, không ai có thể ngừng tiêu dùng cho các nhu cầu thiết yếu như ăn uống, đi lại, giáo dục, chăm sóc sức khỏe…

Thực tế, nhiều người trẻ chấp nhận lựa chọn phương án đi thuê nhà lâu dài. Tuy nhiên, việc không sở hữu bất động sản khiến họ dễ rơi vào vòng luẩn quẩn: thu nhập chủ yếu đổ vào tiền thuê, không thể tích lũy để mua nhà. Đến khi lập gia đình, áp lực chi tiêu càng lớn, giấc mơ sở hữu nhà lại càng xa tầm với.

Có một nghịch lý trên thị trường: không ít người trẻ dưới 35 tuổi đã sở hữu từ 2 đến 3 bất động sản, nhưng đó là nhóm có nền tảng tài chính từ gia đình. Trong khi đó, đại đa số người trẻ làm công ăn lương, không có sự hỗ trợ, thì giấc mơ an cư vẫn chỉ là một hành trình dài đầy thử thách.

Cần thiết phải có đòn bẩy tài chính

Không thể phủ nhận, nếu chỉ dựa vào tiết kiệm thuần túy, việc mua nhà với người trẻ có thu nhập 20-30 triệu đồng/tháng gần như là bất khả thi. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, nếu biết tận dụng đòn bẩy tài chính một cách thông minh và an toàn, cánh cửa sở hữu nhà vẫn có thể mở ra.

Theo TS. Vũ Đình Ánh, đòn bẩy tài chính không đơn giản chỉ là đi vay ngân hàng. Đó là việc sử dụng các nguồn lực không thuộc về mình, từ tiền bạc, thời gian, kiến thức đến kinh nghiệm để đạt được mục tiêu tài chính.

“Đòn bẩy tài chính chính là việc mượn tất cả những gì không thuộc về mình, đặc biệt là tiền, để tạo ra tài sản cho chính mình,” ông Ánh nhấn mạnh.

Tuy nhiên, việc sử dụng đòn bẩy cũng đi kèm với rủi ro. Để hạn chế rủi ro, TS. Vũ Đình Ánh khuyến nghị người trẻ cần có ba điểm tựa vững chắc.

Thứ nhất, lựa chọn căn nhà phù hợp với khả năng tài chính. Tránh chạy theo tâm lý chờ giá giảm sâu hoặc mua quá khả năng. Thay vào đó, hãy ưu tiên căn nhà nhỏ, xa trung tâm hoặc mô hình nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá thấp.

Thứ hai, lựa chọn đối tác tài chính đáng tin cậy. Vay ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng chính thống với lãi suất minh bạch, thay vì tìm đến tín dụng đen hoặc các hình thức vay nóng. Đặc biệt, cần đọc kỹ hợp đồng, các điều khoản về lãi suất thả nổi, khả năng gia hạn, ân hạn…

Thứ ba, xây dựng phương án tài chính cá nhân bài bản. Trước khi vay mua nhà, cần lập kế hoạch chi tiêu, đảm bảo tỷ lệ vay an toàn (không quá 40% tổng thu nhập dùng để trả nợ). Đồng thời, cần có quỹ dự phòng tương đương 3–6 tháng chi tiêu để ứng phó với rủi ro như mất việc, bệnh tật.

Ngoài nỗ lực cá nhân, nhiều chuyên gia cho rằng Nhà nước cần có những chính sách đồng hành để giúp người trẻ an cư.

Trước hết, phải thúc đẩy mạnh mẽ việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá rẻ. Nguồn cung phân khúc này hiện đang quá thiếu so với nhu cầu thực tế. Bên cạnh đó, cần đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn quy trình triển khai các dự án nhà ở cho người thu nhập trung bình.

Về tài chính, một số đề xuất đáng chú ý bao gồm: Ưu đãi thuế thu nhập cá nhân, cho phép khấu trừ phần lãi vay mua nhà lần đầu khỏi thu nhập chịu thuế. Thành lập Quỹ tiết kiệm nhà ở, nơi người lao động có thể gửi tiết kiệm hàng tháng với lãi suất ưu đãi, đồng thời được hỗ trợ vay mua nhà sau một thời gian đóng góp. Gói tín dụng ưu đãi cho người trẻ, với lãi suất cố định thấp (5-6%/năm) trong thời gian đầu, kết hợp ân hạn nợ gốc từ 1-2 năm để giảm áp lực trả nợ khi mới mua nhà.

Hiện Chính phủ đang xem xét việc bố trí thêm ngân sách cho Ngân hàng Chính sách Xã hội để triển khai các gói vay ưu đãi mua nhà, nhất là cho người trẻ, người thu nhập thấp tại đô thị.

Dù có nhiều giải pháp hỗ trợ, các chuyên gia đều đồng thuận rằng, điều kiện tiên quyết để người trẻ an cư vẫn nằm ở việc quản lý tài chính cá nhân.

Không ai khác, chính bạn phải là người xây dựng kỷ luật tài chính cho chính mình. Học cách chi tiêu thông minh, tiết kiệm đều đặn, đầu tư đúng cách và biết cách sử dụng đòn bẩy tài chính hợp lý, đó là con đường thực tế nhất để tiến tới sở hữu một mái ấm.

Giấc mơ có nhà với mức thu nhập 20-30 triệu/tháng chắc chắn không dễ dàng, nhưng không phải là không thể. Quan trọng là người trẻ cần thay đổi tư duy: từ “chờ giá nhà giảm” sang “tận dụng mọi nguồn lực, kiểm soát tài chính và hành động có kế hoạch”.