“Xuất khẩu nông sản Mỹ rõ ràng sẽ giành thêm thị phần ở châu Á,” ông Ole Houe, Giám đốc dịch vụ tư vấn tại IKON Commodities (Sydney) nói. “Một mặt, các thỏa thuận thương mại tạo áp lực, nhưng quan trọng không kém là giá lúa mì, ngô và khô đậu nành của Mỹ đang rẻ hơn so với các nhà xuất khẩu cạnh tranh.”

Châu Á - khu vực nhập khẩu lương thực ròng, là thị trường quan trọng với các nhà cung cấp toàn cầu, bởi nhu cầu tăng theo tốc độ dân số và thu nhập. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), châu Á chiếm khoảng 30% tổng nhập khẩu lúa mì, ngô và khô đậu nành của thế giới.

Dòng hàng Mỹ tăng mạnh có thể khiến giá bán của đối thủ giảm, đồng thời đẩy chi phí vận chuyển lên cao khi họ phải xuất khẩu đi xa hơn, theo thương nhân và giới phân tích.

Trong thập kỷ qua, các nhà cung cấp từ khu vực Biển Đen và Nam Mỹ đã giành thêm thị phần ở châu Á, làm suy giảm vị thế của Mỹ. Chẳng hạn, thị phần lúa mì Mỹ tại Indonesia đã giảm gần 50% trong 5 năm qua, bị thay thế bởi Ukraine, Nga và Argentina.

Tuy nhiên, các nhà máy xay bột mì Indonesia đã mua khoảng 250.000 tấn lúa mì Mỹ từ tháng 7 đến nay. Hiệp hội các nhà sản xuất bột mì Indonesia cũng đã ký biên bản ghi nhớ, cam kết mua 1 triệu tấn lúa mì Mỹ mỗi năm để đổi lấy việc được giảm thuế. Năm 2024, Mỹ đã xuất khẩu 693.000 tấn sang Indonesia.

Úc – nhà cung cấp khoảng 1/4 lượng lúa mì nhập khẩu của Indonesia – có thể mất hàng trăm nghìn tấn đơn hàng. Năm 2024, Úc xuất sang Indonesia 3 triệu tấn, theo số liệu cơ quan thống kê nước này.

Bangladesh cũng đã thông qua kế hoạch nhập 220.000 tấn lúa mì Mỹ, sau khi cam kết mua 700.000 tấn mỗi năm kể từ ngày 20/7, tăng mạnh so với con số gần như bằng 0 trong năm 2024.

Việt Nam và triển vọng tăng nhập khẩu từ Mỹ

Việt Nam – một trong những thị trường thức ăn chăn nuôi phát triển nhanh nhất – dự kiến sẽ nhập khẩu thêm lúa mì, ngô và khô đậu nành của Mỹ.

Tháng 6 vừa qua, Bộ Nông nghiệp Việt Nam thông báo các doanh nghiệp sẽ ký các biên bản ghi nhớ mua 2 tỷ USD nông sản Mỹ, trong đó riêng 5 thỏa thuận với bang Iowa trị giá 800 triệu USD, bao gồm ngô, lúa mì, cám ngô khô (DDGS) và khô đậu nành. Tuy chưa rõ các thỏa thuận này đã được ký chính thức hay chưa.

Argentina hiện là nhà cung cấp ngũ cốc lớn nhất cho Việt Nam, chiếm hơn 50% nhập khẩu ngô và 65% khô đậu nành trong 5 năm qua.

Việt Nam đã tăng mua ngô Mỹ trong niên vụ 2024/25, với 1,1 triệu tấn, cộng thêm gần 20.000 tấn sẽ giao nốt trước 31/8. Cho niên vụ 2025/26, Việt Nam đã đặt mua 134.000 tấn, so với chỉ 2.000 tấn cùng kỳ năm trước.

Philippines và Thái Lan

Philippines và Thái Lan cũng có thể trở thành những khách hàng lớn của ngô Mỹ. Một thương nhân cho biết Thái Lan có thể nhập hơn 1 triệu tấn ngô Mỹ để thay thế nguồn ngũ cốc từ Biển Đen và châu Á. Philippines thì cần thay thế 3,3 triệu tấn lúa mì thức ăn chăn nuôi, nhưng điều này còn phụ thuộc vào việc nước này có hạ thuế ngô nhập khẩu hay không.

Một số mặt hàng Mỹ hiện có lợi thế cạnh tranh về giá: lúa mì mềm trắng Mỹ đang được chào bán khoảng 280 USD/tấn (giá CIF), ngang với lúa mì Biển Đen cùng chất lượng; ngô Mỹ rẻ hơn sản phẩm Nam Mỹ 10–15 USD/tấn; còn khô đậu nành Mỹ rẻ hơn đối thủ khoảng 5 USD/tấn.