Tại tuyên bố chung từ phiên khai mạc thượng đỉnh BRICS ở Rio de Janeiro công bố chiều Chủ nhật 6/7, nhóm này cảnh báo rằng sự gia tăng các mức thuế đang đe dọa thương mại toàn cầu, tiếp tục chỉ trích ngầm chính sách thuế quan của ông Trump.

Tại tuyên bố chung từ phiên khai mạc thượng đỉnh BRICS ở Rio de Janeiro công bố chiều Chủ nhật 6/7, nhóm này cảnh báo rằng sự gia tăng các mức thuế đang đe dọa thương mại toàn cầu, tiếp tục chỉ trích ngầm chính sách thuế quan của ông Trump.

Chỉ vài giờ sau đó, ông Trump cảnh báo sẽ trừng phạt các quốc gia tìm cách liên kết với khối này.

“Bất kỳ quốc gia nào đứng về phía các chính sách chống Mỹ của BRICS sẽ bị áp thêm thuế 10%. Sẽ không có ngoại lệ nào cho chính sách này” - ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Tuy nhiên, ông không nêu rõ cụ thể "chính sách chống Mỹ" mà ông đề cập là gì.

Trong khi các diễn đàn như G7 và G20 đang rơi vào bế tắc vì chia rẽ nội bộ và cách tiếp cận "Nước Mỹ trên hết" gây tranh cãi của ông Trump, BRICS đang tự định vị là nơi trú ẩn cho ngoại giao đa phương giữa bối cảnh xung đột và chiến tranh thương mại ngày càng leo thang.

Cuộc chạy đua trước hạn chót ngày 9/7

Chính quyền Trump đang tìm cách hoàn tất hàng chục thỏa thuận thương mại với nhiều quốc gia khác nhau trước hạn chót 9/7, khi các mức thuế “trả đũa mạnh” dự kiến sẽ được triển khai.

BRICS được thành lập lần đầu năm 2009, bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Sau đó, Nam Phi được thêm vào, và năm ngoái, nhóm kết nạp thêm Ai Cập, Ethiopia, Indonesia, Iran và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Ả Rập Xê Út hiện vẫn chưa gia nhập chính thức, theo các nguồn tin. Khoảng 30 quốc gia khác cũng bày tỏ mong muốn tham gia BRICS, với tư cách thành viên hoặc đối tác.

Bộ trưởng Kinh tế cấp cao của Indonesia, ông Airlangga Hartarto, hiện đang ở Brazil dự thượng đỉnh BRICS, và dự kiến sẽ tới Mỹ vào thứ Hai để giám sát đàm phán thuế, một quan chức nói với Reuters. Bộ Ngoại giao Ấn Độ chưa đưa ra phản hồi ngay.

BRICS là người kế thừa phong trào không liên kết

Trong bài phát biểu khai mạc thượng đỉnh, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva so sánh BRICS với Phong trào Không liên kết thời Chiến tranh Lạnh - vốn là một nhóm các quốc gia đang phát triển từ chối đứng về phe nào trong trật tự thế giới bị phân cực.

“BRICS là người thừa kế của Phong trào Không liên kết” - ông Lula nói. “Khi chủ nghĩa đa phương bị tấn công, thì sự tự chủ của chúng ta lại bị đe dọa.”

Ông Lula cho biết các quốc gia BRICS hiện chiếm hơn một nửa dân số thế giới và 40% sản lượng kinh tế toàn cầu. Trong bài phát biểu hôm thứ Bảy trước giới doanh nghiệp, ông cảnh báo chủ nghĩa bảo hộ đang trỗi dậy.

Việc mở rộng khối BRICS làm tăng trọng lượng ngoại giao, giúp nhóm đại diện cho các quốc gia đang phát triển tại Nam bán cầu, đồng thời thúc đẩy lời kêu gọi cải tổ các thể chế toàn cầu như Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

“Nếu hệ thống quản trị toàn cầu không phản ánh thực tế đa cực mới của thế kỷ 21, thì chính BRICS phải giúp đưa nó về đúng thời đại” - ông Lula nhấn mạnh.