Chiếc xe đạp ở ta gắn liền với thời bao cấp. Thời đó ra đường chỉ thấy xe đạp là xe đạp. Hiếm hoi lắm mới thấy có mấy chiếc Honda 67, Suzuki… Từ nhà đến nơi làm việc xa mấy cũng chỉ có xe đạp. Mà cái thời bao cấp nghèo ấy, chiếc xe đạp có ra hồn cái xe đạp đâu. Lốp xe thì cuốn dây nhợ nhằng nhịt, trượt sên, tụt cóc… tay đen nhẻm dầu mỡ là chuyện bình thường. Cán bộ, nhân viên các cơ quan nhà nước hàng quý được công đoàn tổ chức bốc thăm hàng phân phối, may mắn trúng được cái lốp xe hay bộ sên xe… mừng hơn trúng số!

Thế nhưng cái thời ấy nghèo nhưng vui. Đôi lứa hẹn hò nhau, chở nhau đi xe đạp mà vẫn lãng mạn. Có mấy ai quên giai điệu thật dễ thương của Xe đạp ơi qua giọng ca cặp đôi Phương Thảo, Ngọc Lễ “Nhớ khi xưa anh chở em; Trên chiếc xe đạp cũ; Áo ướt đẫm mồ hôi những trưa hè; Nhớ khi xưa bao mộng mơ; Trên chiếc xe đạp cũ; Dưới cơn mưa cùng nhau dắt qua cầu…”.

Các nước trên thế giới hiện đang vận động người dân các đô thị đi xe đạp, vừa bảo vệ môi trường, vừa rèn luyện sức khỏe. Nghe nói các thành phố lớn đều có đường riêng dành cho xe đạp. Ngẫm nghĩ thấy vui, chả hóa ra xứ mình tiên phong đi trước thiên hạ biết bao nhiêu năm trong chuyện bảo vệ môi trường, rèn luyện sức khỏe (!).

Gần đây, thông tin trên báo chí được biết một số địa phương cũng đang manh nha tính chuyện quay trở lại với chiếc xe đạp. Hà Nội đang triển khai dự án phát triển xe đạp công cộng để thực hiện tại 5 quận trung tâm, tổng chi phí rơi vào khoảng 26 tỷ đồng, do nhà đầu tư tự bỏ vốn và khai thác. Dự án xe đạp công cộng ở TP. Hồ Chí Minh đầu năm nay cũng đã nhập về 500 xe đạp, chuẩn bị sẵn sàng cho việc thí điểm xe đạp công cộng trên địa bàn thành phố. Số xe đạp này được cài đặt khóa tích hợp, sử dụng GPS (hệ thống định vị toàn cầu) để quản lý tự động. Cách đây mấy năm, TP. Hội An từng vận động cán bộ, công chức làm gương, đi làm bằng xe đạp. Báo chí tuyên truyền rầm rộ một thời rồi… thấy quên mất.

Tôi là người theo chủ nghĩa hoài nghi, khi đọc những thông tin này thấy cứ… sao sao. Ai cũng hiểu các thành phố lớn hệ thống giao thông công cộng quá ít ỏi, đang bị quá tải xe máy, kẹt xe và ô nhiễm môi trường là hiển nhiên. Nên việc học tập nước ngoài phát triển xe đạp là điều tốt. Có điều xứ họ ôn đới, mùa hè cũng chỉ 24-25 độ, xứ mình nhiệt đới, nắng cháy mặt. Nhớ năm nào Hà Nội mùa hè nhiệt độ ngoài trời đủ để… chiên trứng, nhựa đường chảy nhão nhoẹt, đi xe đạp thì sao đây trời? Không có lẽ mỗi cơ quan phải trang bị thêm một nhà tắm, để nhân viên đạp xe đến còn vào tắm thay đồ chớ không mồ hôi ướt nhẹp, sao làm việc?

Nhưng mà thôi, những người theo chủ nghĩa hoài nghi thì nói làm chi. Hãy nhìn sự việc theo chủ nghĩa lạc quan, cái gì cũng phải có sự tìm tòi, sáng tạo và chấp nhận những vấp váp ban đầu. Hi vọng một ngày nào đó xe đạp lại đông vui, thích ứng với khí hậu và chung tay vì thành phố xanh!