Ông Agustín Carstens, người sắp mãn nhiệm vị trí đứng đầu BIS - tổ chức có trụ sở tại Thụy Sỹ, cho biết cuộc chiến thương mại do Mỹ dẫn đầu cùng những thay đổi chính sách khác đang làm sứt mẻ trật tự kinh tế lâu đời.

Ông nhận định kinh tế toàn cầu đang ở vào một “thời điểm bước ngoặt”, tiến vào “kỷ nguyên mới đầy bất định và khó đoán”, điều này đang thử thách niềm tin của công chúng vào các thể chế, bao gồm cả các ngân hàng trung ương.

Báo cáo của BIS được công bố chỉ hơn một tuần trước hạn chót ngày 9/7 của Tổng thống Mỹ Donald Trump về áp thuế thương mại, và sau sáu tháng đầy biến động địa chính trị.

Khi được hỏi về những chỉ trích của ông Trump đối với Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell, ông Carstens không tỏ ra quá phê phán. Theo ông, tại một số thời điểm, mâu thuẫn giữa chính phủ và ngân hàng trung ương là điều có thể dự đoán được.

Đồng USD giảm giá

Báo cáo thường niên của BIS, được công bố vào Chủ nhật 29/6, được xem là chỉ báo quan trọng cho tư duy của giới ngân hàng trung ương, bởi BIS thường xuyên tổ chức các cuộc họp với các nhà hoạch định chính sách hàng đầu.

Ông Carstens cho biết, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và sự phân mảnh trong thương mại đặc biệt đáng lo ngại, vì chúng làm trầm trọng thêm xu hướng suy giảm tăng trưởng kinh tế và năng suất đã kéo dài hàng thập kỷ.

Cũng có bằng chứng cho thấy nền kinh tế toàn cầu đang trở nên kém khả năng chống chọi với các cú sốc, do các yếu tố như dân số già, biến đổi khí hậu, bất ổn địa chính trị và gián đoạn chuỗi cung ứng đang tạo ra môi trường ngày càng biến động.

Một nghiên cứu trong báo cáo cũng chỉ ra rằng lạm phát tăng đột biến sau đại dịch Covid-19 đã để lại ảnh hưởng lâu dài đến nhận thức của công chúng về biến động giá cả.

Nợ công cao và tiếp tục tăng cũng đang làm hệ thống tài chính dễ tổn thương hơn trước lãi suất, đồng thời hạn chế khả năng ứng phó bằng chi tiêu công của các chính phủ khi xảy ra khủng hoảng.

Trong bối cảnh đó, Phố Wall đã tiếp tục tăng điểm hôm thứ Sáu, đưa chỉ số S&P 500 và Nasdaq lên mức đóng cửa cao kỷ lục mới, mỗi chỉ số tăng thêm 0,5%, trong khi Dow Jones tăng 1%.

“Xu hướng này không thể kéo dài mãi,” ông Carstens cảnh báo về mức nợ ngày càng cao, đồng thời nói rằng chi tiêu quân sự tăng có thể khiến nợ công tăng mạnh hơn nữa.

Hyun Song Shin, cố vấn kinh tế chính của BIS, cũng lưu ý đến sự sụt giảm mạnh của đồng USD, đã giảm 10% từ đầu năm đến nay và đang hướng tới mức giảm nửa đầu năm lớn nhất kể từ khi bắt đầu kỷ nguyên tỷ giá hối đoái thả nổi vào đầu những năm 1970.

Ông cho rằng hiện chưa có bằng chứng cho thấy đây là dấu hiệu của một “cuộc chuyển dịch lớn” khỏi tài sản của Mỹ, như một số nhà kinh tế dự đoán, nhưng cũng thừa nhận vẫn còn quá sớm để kết luận, vì các quỹ đầu tư quốc gia và ngân hàng trung ương thường hành động chậm rãi.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, phân tích cho thấy hoạt động “phòng hộ rủi ro” của các nhà đầu tư ngoài nước Mỹ – những người nắm giữ trái phiếu chính phủ Mỹ và tài sản Mỹ khác – dường như đã “đóng góp quan trọng” vào đà giảm giá của đồng USD trong vài tháng qua.

“Chúng tôi chưa thấy điều gì đáng báo động ở thời điểm hiện tại,” ông Shin nói thêm.

Tuần trước, BIS đã công bố phần đầu của báo cáo, trong đócũng cảnh báo nghiêm trọng về sự phát triển nhanh chóng của các loại stablecoin (tiền mã hóa ổn định giá trị).