Những thay đổi cần chú ý

Luật Đất đai 2024 quy định, từ ngày 1/1/2026, bảng giá đất tại các tỉnh, thành sẽ được cập nhật hằng năm thay vì chu kỳ 5 năm như trước đây. Bảng giá đất mới sẽ được xây dựng dựa trên giá trị thực tế của thị trường, bỏ qua khung giá đất cố định theo quy định cũ. Đặc biệt, ở các khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất, giá đất sẽ được xác định chi tiết đến từng thửa đất. Điều này giúp giá đất minh bạch và sát với thực tế hơn, nhưng đồng thời làm tăng đáng kể các khoản nghĩa vụ tài chính khi làm sổ đỏ, bao gồm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và lệ phí trước bạ. Trong đó, tiền sử dụng đất thường chiếm tỷ trọng lớn nhất.

Cụ thể: Theo khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024, Bảng giá đất hiện hành đang được áp dụng cho giai đoạn 2020 - 2024 và sẽ tiếp tục được áp dụng đến hết ngày 31/12/2025. Từ ngày 01/01/2026, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ ban hành và áp dụng Bảng giá đất mới.

Sau đó, hằng năm sẽ điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung Bảng giá đất (cập nhật giá đất cho phù hợp với thị trường đối với những khu vực, loại đất có biến động) thay vì định kỳ 05 năm/lần như hiện nay để phù hợp với nguyên tắc thị trường. Đặc biệt, Bảng giá đất mới được xây dựng theo khu vực, vị trí trên cơ sở việc định giá đất phải đảm bảo nguyên tắc thị trường. Mặt khác, còn xây dựng bảng giá đất đến từng thửa đất trên cơ sở vùng giá trị, thửa đất chuẩn đối với khu vực có bản đồ địa chính và cơ sở dữ liệu giá đất (khoản 2 Điều 257 Luật Đất đai 2024).

Ví dụ, tại TP.HCM, bảng giá đất mới đã tăng trung bình từ 50% đến 100%. Ví dụ, một thửa đất ở quận 9 (nay thuộc TP Thủ Đức) trước đây có giá 20 triệu đồng/m², nay tăng lên 40 triệu đồng/m², khiến tiền sử dụng đất phải nộp tăng gấp đôi. Nếu người dân chậm trễ làm sổ đỏ, họ sẽ phải đối mặt với chi phí cao hơn đáng kể khi bảng giá đất mới có hiệu lực. Do đó, hoàn thiện thủ tục trước thời điểm 1/1/2026 là cách hiệu quả để tiết kiệm chi phí.

Tránh phát sinh chi phí cao và bảo vệ quyền lợi pháp lý

Trước tình hình trên, nhiều luật sư khuyến nghị người dân nên khẩn trương hoàn thiện hồ sơ xin cấp sổ đỏ trước ngày 1/1/2026 để tránh phát sinh chi phí cao và bảo vệ quyền lợi pháp lý. Đối với những trường hợp gặp vướng mắc về hồ sơ, người dân có thể liên hệ cơ quan tài nguyên và môi trường hoặc các đơn vị tư vấn pháp lý uy tín để được hỗ trợ, đảm bảo tiến độ giải quyết trước khi bảng giá đất mới được áp dụng.

Chậm trễ làm sổ đỏ có thể khiến người dân đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý. Không có sổ đỏ, việc chứng minh quyền sở hữu đất sẽ gặp khó khăn, dễ dẫn đến tranh chấp với các bên khác. Ngoài ra, đất không có sổ đỏ không thể thực hiện các giao dịch như mua bán, chuyển nhượng, thế chấp hoặc thừa kế, gây cản trở lớn cho người sở hữu. Trong một số trường hợp, đất không có sổ đỏ còn có nguy cơ bị thu hồi hoặc xử lý không đúng quy định, gây thiệt hại nghiêm trọng.

Một số người dân lo ngại rằng khi có sự sáp nhập tỉnh, xã hoặc thay đổi địa giới hành chính, họ sẽ phải làm lại sổ đỏ. Tuy nhiên, theo Nghị quyết 190/2025 ngày 19/12/2024, các giấy tờ như sổ đỏ đã được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền và vẫn còn hiệu lực sẽ tiếp tục được sử dụng cho đến khi hết thời hạn hoặc bị sửa đổi, thay thế, thu hồi theo quy định. Nhà nước không yêu cầu người dân làm lại sổ đỏ khi chưa hết thời hạn sử dụng, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Do đó, người dân có thể yên tâm tập trung hoàn thiện sổ đỏ nếu chưa có, mà không phải lo lắng về việc làm lại do thay đổi địa giới hành chính.

Để tránh chi phí phát sinh và rủi ro pháp lý, người dân cần nhanh chóng hành động. Trước tiên, hãy kiểm tra và đảm bảo các giấy tờ liên quan đến quyền sử dụng đất, như hợp đồng mua bán, giấy tờ thừa kế, hoặc quyết định giao đất, đầy đủ và hợp pháp. Sau đó, nộp hồ sơ xin cấp sổ đỏ tại cơ quan tài nguyên và môi trường hoặc văn phòng đăng ký đất đai tại địa phương. Trong trường hợp gặp khó khăn, người dân nên tìm đến các đơn vị tư vấn pháp lý để được hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ một cách nhanh chóng và chính xác.

Hiện nay, nhu cầu làm sổ đỏ của người dân đang tăng mạnh, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và các tỉnh lân cận. Nhà nước đang đẩy mạnh việc cấp sổ đỏ để minh bạch hóa quyền sử dụng đất, giảm tranh chấp và hỗ trợ quản lý quy hoạch. Đồng thời, thị trường bất động sản sôi động cũng khiến sổ đỏ trở thành điều kiện tiên quyết cho các giao dịch như mua bán, chuyển nhượng, thế chấp hoặc thừa kế. Người dân ngày càng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc sở hữu sổ đỏ để đảm bảo an toàn pháp lý trong các giao dịch.

Bên cạnh đó, ý thức pháp lý của người dân cũng được nâng cao. Nhiều người hiểu rằng việc có sổ đỏ không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn giúp tránh các rủi ro pháp lý trong bối cảnh tranh chấp đất đai ngày càng phức tạp. Các chương trình hỗ trợ cấp sổ đỏ của chính quyền địa phương, cùng với sự tham gia của các đơn vị tư vấn pháp lý, cũng góp phần thúc đẩy người dân nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ.

Thời điểm hiện tại là cơ hội cuối cùng để người dân làm sổ đỏ với chi phí thấp hơn trước khi bảng giá đất mới có hiệu lực. Hành động ngay không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn mang lại sự an tâm về mặt pháp lý, đảm bảo quyền lợi lâu dài cho người sở hữu đất.