Hàu vua khổng lồ, chưa ăn coi như chưa đến Cồn Cỏ

Trong ký ức của người dân vùng này, Cồn Cỏ từng được nhắc đến qua những câu hát quen thuộc "Đảo Cồn Cỏ có con cá đua, là con cua đá", nhưng giờ đây, "hàu vua" đã trở thành một thương hiệu hải sản độc đáo, thu hút sự chú ý của nhiều du khách. Nhiều người bảo, ra Cồn Cỏ mà chưa ăn "hàu vua" thì xem như chưa đến Cồn Cỏ.

Hàu vua - Loại hàu có kích thước khủng và vị ngon khó cưỡng

"Hàu vua" Cồn Cỏ không phải là loài hải sản bình thường, vì chúng to gấp chục lần hàu thường và có vị ngọt lành khó cưỡng. 

Người dân địa phương còn gọi chúng bằng nhiều tên khác như "hàu cố", "hàu ma" - những cái tên phần nào miêu tả kích thước "khủng" và vẻ ngoài sần sùi của chúng, như thuộc về một điều gì đó cổ xưa. 

Mỗi con hàu vua nặng gấp nhiều lần hàu bình thường, vì vậy lượng thịt khi tách ra cũng nhiều hơn, lại rất chắc và thơm ngọt.

Hàu vua Cồn Cỏ nằm ở các hốc đá sâu 20 - 30 mét dưới lòng biển, chứ không nằm ở ghềnh đá gần mép nước. Chúng được cho là đã sống vài chục năm để có kích thước lớn như vậy, trước khi trở thành món ngon trong lòng người thưởng thức. 

Những ngư dân chuyên khai thác hàu Cồn Cỏ cho hay, mỗi ngày một thợ lặn có thể cạy được chừng 100 con. Cả đảo có khoảng 3 thuyền khai thác hàu, hết mức cũng khoảng 400 con/ngày.

Lâu nay, khách ra đảo Cồn Cỏ thường chỉ được thưởng thức một vài món dân dã từ hàu vua, phổ biến và dễ làm nhất là món gỏi hàu, cháo hàu, hàu nướng mỡ hành. 

Tuy nhiên, với những đầu bếp ưa thích sáng tạo, họ có thể nâng hàu vua Cồn Cỏ từ một món ăn dân dã thành nghệ thuật ẩm thực, mở rộng chế biến rất nhiều món hấp dẫn như hàu nướng sốt phô mai, hàu sốt Thái, hàu né…

Nhiều thực khách bình chọn hàu vua Cồn Cỏ nướng mỡ hành hoặc nướng phô mai là món ăn độc lạ, hấp dẫn, thực sự rất khó cưỡng. 

Hãy thử tưởng tượng, con hàu to bằng bàn tay được đặt lên bếp than sau khi đã phủ một lớp phô mai, nước sốt hoặc mỡ hành. Thịt hàu chỉ chiếm khoảng 0,1 kg trong tổng trọng lượng từ 1,2 - 1,5 kg, nhưng chừng đó là đủ để gây bao thương nhớ cho những người thưởng thức.

Thông thường, ngư dân khai thác loài hàu này khoảng tháng 3 đến tháng 9 hằng năm. Khu vực khai thác chính là phân khu dịch vụ - hành chính thuộc Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ.

Hàu răng cưa có tên khoa học là Hyotissa hyotis (Linnaeus, 1758), là loài động vật nhuyễn thể thuộc lớp thân mềm 2 mảnh vỏ. Loài này có kích thước cơ thể rất lớn, thịt giàu chất dinh dưỡng, trong đó hàm lượng protein trong cơ thịt chiếm tỉ lệ 67,8% - 89,6%.

Ở tỉnh Quảng Trị, hàu răng cưa được ghi nhận phân bố tại khu vực đảo Cồn Cỏ và khu vực rạn biển cách bờ khoảng 2 hải lý thuộc xã Vĩnh Thái, huyện Vĩnh Linh.

Hàu răng cưa thường được khai thác chủ yếu để phục vụ nhu cầu ẩm thực tại đảo Cồn Cỏ. Bên cạnh đó, một tỉ lệ nhỏ loại hàu này được vận chuyển vào đất liền tiêu thụ theo hình thức làm quà tặng.

Khai thác và bảo tồn loài hàu vua

Ban quản lý Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ đang triển khai đề tài nghiên cứu bảo tồn, quản lý và khai thác bền vững loài hàu răng cưa khổng lồ, còn được gọi là "hàu vua". Đề tài tập trung vào việc nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái, phân bố và hiện trạng nguồn lợi, khả năng khai thác bền vững, bản đồ khoanh vùng bảo tồn và vùng khai thác của loài hàu vua ở vùng biển đảo Cồn Cỏ. 

Đồng thời, thử nghiệm sản xuất giống nhân tạo để duy trì và bổ sung nguồn giống tại Khu Bảo tồn biển đảo Cồn Cỏ; nghiên cứu và thử nghiệm mô hình nuôi hàu vua trên bãi tự nhiên quanh đảo để phục vụ phát triển du lịch đảo Cồn Cỏ. 

Đề án cũng sẽ đề xuất một số giải pháp quản lý, bảo vệ và khai thác bền vững nguồn lợi hàu vua trên cơ sở đồng quản lý Khu Bảo tồn biển và người dân; đề xuất mùa vụ, kích thước, số lượng cá thể khai thác và phương thức khai thác hợp lý.

Việc bảo tồn và khai thác bền vững loài hàu này không chỉ giúp duy trì nguồn lợi hải sản quý giá mà còn góp phần tạo nên một nét văn hóa ẩm thực độc đáo, hấp dẫn cho Cồn Cỏ, góp phần thu hút du khách và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Với những người yêu thích ẩm thực và khám phá, hàu vua Cồn Cỏ thực sự là một trải nghiệm không thể bỏ qua. Những quả hàu to lớn, chắc thịt và thơm ngon sẽ khiến bạn nhớ mãi không quên, mang lại cảm giác thỏa mãn và ấn tượng sâu sắc. 

Và hãy nhớ rằng, mỗi con hàu vua không chỉ là món ngon, mà còn là một phần của câu chuyện về đại dương phong phú và đa dạng, về những nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững của con người.