Hành trình "bắt" na ra quả trái mùa

Đón chúng tôi tại đầu thôn Quán Thanh, xã Chi Lăng, anh Nguyễn Văn Cường – Bí thư kiêm Trưởng thôn Quán Thanh, xởi lởi khoe: Nhà báo thông cảm, hôm nay nhà mình cũng vừa đi cắt na buổi đầu. Đầu vụ mới cắt được trên 30kg thôi, nhưng được cái có bao nhiêu thương lái họ thu mua hết bấy nhiêu.

Theo chân anh Cường, chúng tôi đi một vòng quanh thôn Quán Thanh, khắp các chân sườn núi, là những vườn na xanh tốt, đặc biệt là hàng ngàn, hàng vạn quả na đều được người dân bọc túi ni lông cẩn thận từng quả.

Anh Cường vừa đi vừa giải thích: Đây là kỹ thuật bắt buộc để làm na gối vụ. Phải bọc từng quả như vậy mới đảm bảo không bị ảnh hưởng bởi côn trùng gây hại, nhất là ruồi vàng châm quả, rồi thì sương muối nữa… cẩn thận một chút nhưng chất lượng quả đảm bảo, bán được giá cao.

Câu chuyện làm na gối vụ thực sự là một kỳ công, ngoài vụ chính tháng 7-8, người dân đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật cắt tỉa cành để cây ra hoa đợt hai để tạo ra vụ na thứ hai trong năm. Vụ này đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc cao hơn rất nhiều.

Đang mải câu chuyện, chúng tôi đến nhà ông Mã Văn Lét – một trong những hộ có diện tích trồng na gối vụ nhiều và giàu kinh nghiệm nhất địa phương.

Tại khu vườn rộng lớn với trên 400 cây na, ông Lét đang cẩn thận quan sát chăm sóc từng cây na, xử lý nước đọng lại trong các túi bọc na.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Lét tỉ mỉ lật một quả na lên, giải thích: Cái khó của na gối vụ là hay gặp mưa ẩm, nước nó đọng lại ở trong quả thì sau này nó sẽ bị thối hoặc là vỏ nó sẽ bị đen, quả cũng không ngọt được... Do vậy hàng ngày chúng tôi phải thường xuyên là đi kiểm tra vườn.

Sự tỉ mỉ và kinh nghiệm đó đã được đền đáp xứng đáng. Chất lượng na gối vụ của gia đình ông Lét luôn vượt trội, quả to đều, mẫu mã đẹp, chỉ 2-3 quả đã được 1kg. Với giá bán ổn định từ 40.000 - 50.000 đồng/kg, cao hơn na chính vụ từ 10-20%, vụ na gối mang lại nguồn thu không hề thua kém vụ chính.

Ông Lét nhẩm tính: Vụ này nhà tôi ước được tầm 4 tấn. Nếu như vụ chính nhà tôi được 150 triệu thì vụ na gối năm nay cũng phải thu nhập được 150 triệu. Mà lại không phải mất nhiều công như làm na chính vụ, vì na gối vụ luôn được giá và năng suất cao hơn.

Khi cả xã cùng làm kinh tế rải vụ

Không chỉ gia đình ông Lét, mô hình na gối vụ đang lan tỏa mạnh mẽ, toàn thôn Quán Thanh hiện có khoảng 20ha na gối vụ, mang lại nguồn thu nhập khá cho người dân.

Không chỉ người dân ở thôn Quán Thanh làm na gối vụ mà nhiều hộ gia đình trên địa bàn xã Chi Lăng cũng mạnh dạn áp dụng kỹ thuật để làm na gối vụ, toàn xã đã có hơn 150 ha được sản xuất theo hướng rải vụ, năng suất bình quân đạt 10,6 tấn/ha, thu nhập ước đạt khoảng 60 tỷ đồng.

Rời Quán Thanh khi nắng đã bắt đầu lên cao, nhưng chúng tôi vẫn thấy hình ảnh những người nông dân tỉ mỉ chăm sóc từng quả na, kiểm tra từng kẽ lá… Bằng sự nhạy bén với thị trường và việc làm chủ kỹ thuật thâm canh, những người nông dân Chi Lăng đã biến sỏi đá thành "vàng ròng", bắt cây na ra quả ngọt trái mùa. Vụ na gối không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn mở ra hướng đi bền vững, giúp người dân làm giàu chính đáng trên mảnh đất quê hương.