Niềm tin là lý do người Việt chưa mặn mà với các quỹ đầu tư mở?

Nguyên nhân do đâu?

Quản lý quỹ đầu tư tại Việt Nam từ khi xuất hiện đến nay đã trưởng thành và đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo Uỷ ban Chứng khoán, tính đến cuối năm 2023, có 43 công ty quản lý quỹ đang hoạt động.

Các nhà đầu tư chưa có đủ kiến thức chuyên sâu về tài chính đầu tư, không có thời gian, ít kiên nhẫn theo dõi thị trường, mong muốn đầu tư lâu dài, đa dạng hoá đầu tư... thay vì tự đầu tư chứng khoán họ có thể đầu tư tiền vào quỹ mở. Sau đó, các chuyên gia sẽ mang đi đầu tư và thu lại lợi nhuận cho người đầu tư vào quỹ.

Tuy nhiên, nhà đầu tư Việt có xu hướng tự quản lý tài chính và đầu tư. Dù trên thực tế, không phải nhà đầu tư nào cũng có đủ kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm để thực hiện một cách tối ưu. Điều này dẫn đến vô số trường hợp thua lỗ nặng trên thị trường chứng khoán.

Chia sẻ tại chương trình Hành trình Quỹ mở mới diễn ra tại TP.HCM, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh vấn đề chung của các tổ chức, công ty quản lý quỹ là niềm tin của các nhà đầu tư. Họ không biết gì về quỹ dẫn đến cảm giác thiếu tin tưởng.

Ông Nguyễn Đông Hải, thành viên Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Quản lý Quỹ Thành Công (TCAM) cũng cho biết có ba nguyên nhân hầu hết các nhà đầu tư e dè khi đầu tư vào quỹ mở.

"Thứ nhất, tâm lý tự đầu tư để giàu nhanh, đây là thứ chi phối phần lớn hành vi của các nhà đầu tư. Thứ hai, quỹ chưa được truyền thông rộng rãi khiến cho các nhà đầu tư thiếu niềm tin khi giao tiền của mình cho bên khác. Thứ ba, công ty quản lý quỹ phải tự vấn nên hành động ra sao để các nhà đầu tư chủ động tìm đến mình", ông Hải nhấn mạnh.

Trước tình hình đó, nhìn nhận về tương lai của quỹ mở trong thị trường chứng khoán, ông Võ Trung Cương, Giám đốc Quản lý Quỹ công ty TNHH Quản lý Quỹ Thành Công cho rằng quỹ mở là xu hướng tất yếu của thế giới, đặc biệt ở các quốc gia phát triển rất ít nhà đầu tư cá nhân đầu tư trực tiếp.

Trong vòng 5 năm trở lại đây, số lượng nhà đầu tư chứng khoán ngày càng tăng. Theo Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), thống kê tới cuối quý I/2024, cả nước có 7,69 triệu tài khoản đầu tư cá nhân. Ông Cương đánh giá sự quan tâm thị trường chứng khoán lớn như vậy sẽ kéo theo song hành những nhà đầu tư tham gia quỹ mở khi họ chưa đủ kiến thức hoặc không có trải nghiệm nhưng vẫn muốn đầu tư.

"Sự phát triển của quỹ mở vẫn còn quá khiêm tốn so với sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán. Vì vậy, các công ty quản lý quỹ cần tạo ra nhiều sản phẩm tài chính tốt hơn. Đồng thời truyền thông nhiều hơn để quảng bá sản phẩm", ông Cương nói thêm.

Quy tắc 4T khi đầu tư

Tổng Giám đốc Công ty TNHH Quản lý Quỹ Thành Công, Nguyễn Đông Hải, cho biết chiến lược đầu tư bài bản là điều tất yếu của các nhà đầu tư khi chưa đủ kiến thức, kinh nghiệm thực chiến thị trường chứng khoán. Ông bày tỏ quan điểm muốn lợi nhuận nhiều, rủi ro ít, nhà đầu tư ngoài chọn đúng mục tiêu, đúng thời điểm đầu tư, quan trọng nhất vẫn là quản trị rủi ro.

Với chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, nguyên tắc quan trọng bậc nhất để kiểm soát rủi ro là đa dạng hóa danh mục. Tức là các nhà đầu tư nên phân bổ tài sản mỗi nơi một ít. Ví dụ, một ít vào chứng khoán, một ít vào lĩnh vực khác.

Ngoài ra, chuyên gia kinh tế còn nhấn mạnh quy tắc "4T" để quản trị rủi ro đầu tư nói chung và chứng khoán nói riêng. Thứ nhất, thị trường luôn có những điều chỉnh để tạo chu kỳ mới. Thứ hai, tài chính vừa phải, nên có 50% vốn tự có. Thứ ba, tránh tâm lý đám đông, nhà đầu tư phải có phương án, chiến lược riêng. Thứ tư, tránh đầu cơ.

Theo ông, quá trình đầu tư nhất quyết phải minh bạch và chuyên nghiệp thì nhà đầu tư mới có thể đi được đường dài.

Thực tế, không phải nhà đầu tư cá nhân nào cũng sẵn sàng dành thời gian tìm hiểu chiến lược đầu tư. Trước bối cảnh thị trường chứng khoán luôn biến động, theo đánh giá của TCAM, các quỹ mở với quy trình quản lý chuyên nghiệp vẫn mang lại lợi nhuận cho nhà đầu tư trong dài hạn.

Ông Võ Trung Cương, Giám đốc Quản lý Quỹ công ty TNHH Quản lý Quỹ Thành Công, cho rằng lý do khi thị trường chứng khoán biến động, quỹ mở vẫn an toàn và sinh lời nhờ các chuyên gia luôn dành toàn thời gian, công sức theo dõi thị trường và biến động. Kịp thời đưa ra những phân tích và kế hoạch hành động phù hợp nhất để quản trị rủi ro.

Ông còn cho biết chiến lược đa dạng hóa danh mục được chuyên gia kinh tế Văn Lực nhắc đến ở trên cũng được các quỹ đầu tư áp dụng. Theo đó, các quỹ với nguồn tiền lớn rất dễ xây dựng danh mục bao gồm nhiều cổ phiếu ở các nhóm ngành nghề khác nhau.

"Trong trung và dài hạn, chứng chỉ quỹ sẽ có hiệu suất đầu tư ổn định hơn so với việc nhà đầu tư tự mình mua cổ phiếu", ông Cương nhấn mạnh.