Bán lẻ hiện đại Việt Nam bước vào giai đoạn chuyển đổi

Thị trường bán lẻ Việt Nam đang trong quá trình chuyển dịch mạnh mẽ, được thúc đẩy bởi hiện đại hóa, số hóa và sự gia tăng tiêu dùng thông minh. Theo JP Morgan, GDP bình quân đầu người của Việt Nam tăng trung bình 7,1%/năm giai đoạn 2017–2022, đạt hơn 4.000 USD và dự kiến có thể đạt khoảng 7.500 USD vào năm 2030. Cùng với đó, tỷ lệ đô thị hóa tăng nhanh, kéo theo sự thay đổi về nhu cầu sống và hành vi tiêu dùng của tầng lớp trung lưu.

Việt Nam hiện trong giai đoạn "dân số vàng", yếu tố từng tạo động lực cho tiêu dùng tại các thị trường như Trung Quốc và Thái Lan trước năm 2010. Tuy nhiên, tỷ lệ bán lẻ hiện đại (Modern Trade – MT) mới chiếm khoảng 12%, thấp hơn đáng kể so với mức 20–45% ở nhiều quốc gia ASEAN và tương đương với Indonesia vào năm 2010, thời điểm MT tại quốc gia này tăng trưởng nhanh nhờ sự mở rộng của các chuỗi nội địa như Indomaret và Alfamart.

Ngoài ra, thị trường bán lẻ còn được hỗ trợ bởi các chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân, trong đó có Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển thị trường trong nước, đa dạng hóa kênh phân phối, mở rộng thương mại điện tử, thúc đẩy tiêu dùng hàng Việt và hỗ trợ doanh nghiệp trong xây dựng thương hiệu.

Song song đó, việc áp dụng chính sách thuế khoán đối với các cửa hàng tạp hóa và hộ kinh doanh trong kênh bán lẻ truyền thống (General Trade – GT) đang làm gia tăng áp lực chi phí, thu hẹp lợi thế giá và có thể khiến một bộ phận cửa hàng nhỏ phải thu hẹp hoạt động hoặc chuyển đổi mô hình. Khi khoảng cách giá giữa GT và MT được thu hẹp, người tiêu dùng có xu hướng dịch chuyển sang các chuỗi bán lẻ hiện đại nhờ tính minh bạch về hóa đơn, các chương trình khuyến mãi và trải nghiệm mua sắm được cải thiện. Xu hướng này tạo điều kiện cho MT, đặc biệt ở khu vực nông thôn, nơi GT vốn chiếm ưu thế nhưng đang chịu tác động trực tiếp từ thuế khoán.

Xu hướng này tạo cơ hội cho các nhà bán lẻ MT như WinCommerce mở rộng thị phần, đặc biệt ở khu vực nông thôn, nơi GT vốn chiếm ưu thế nhưng đang chịu tác động trực tiếp từ thuế khoán. Về dài hạn, nếu chính sách thuế được thực thi đồng bộ, MT có thể tăng tốc nhanh hơn dự kiến nhờ sự dịch chuyển tự nhiên của người tiêu dùng từ GT sang các kênh bán lẻ hiện đại.

Tuy nhiên, việc mở rộng nhanh hệ thống MT cũng kéo theo thách thức về chi phí đầu tư ban đầu, bao gồm chi phí mặt bằng, vận hành và nhân sự, đòi hỏi các doanh nghiệp phải cân đối giữa tốc độ tăng trưởng và hiệu quả kinh doanh.

WinCommerce mở rộng mạng lưới, nông thôn là động lực tăng trưởng chính

Theo báo cáo mới nhất, WinCommerce (WCM) ghi nhận doanh thu 6 tháng đầu năm 2025 đạt 17.915 tỷ đồng, tăng 13,4% so với cùng kỳ; riêng quý 2 đạt 9.130 tỷ đồng, tăng 16,4%. Lợi nhuận sau thuế Pre-MI đạt 10 tỷ đồng, cải thiện 159 tỷ đồng so với cùng kỳ và là quý thứ tư liên tiếp WCM duy trì lợi nhuận dương.

Khu vực nông thôn – nơi chiếm hơn 60% dân số Việt Nam, đang trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng của WCM. Trong nửa đầu năm, WCM đã mở ròng 318 cửa hàng, hoàn thành khoảng 80% kế hoạch mở mới kịch bản cơ sở, giúp củng cố vững chắc vị thế là nhà bán lẻ hiện đại số một tại Việt Nam theo quy mô điểm bán, với 4.146 cửa hàng trên toàn quốc. Khoảng 75% cửa hàng mở mới thuộc mô hình WinMart+ nông thôn, nơi doanh thu trung bình hàng ngày đã đạt gần 90% so với cửa hàng tại khu vực đô thị. Đáng chú ý, phần lớn cửa hàng mới đã ghi nhận lợi nhuận dương, phản ánh hiệu quả bước đầu từ chiến lược mở rộng.

WinCommerce không chỉ mở rộng mạng lưới bán lẻ, mà còn góp phần thay đổi thói quen tiêu dùng ở khu vực nông thôn. Với hệ thống cửa hàng được vận hành chuyên nghiệp, sản phẩm đa dạng từ nhu yếu phẩm hằng ngày đến thực phẩm tươi ngon đều được niêm yết giá minh bạch, hợp lý, giúp người dân dễ dàng tiếp cận chất lượng dịch vụ như tại các đô thị lớn. Mỗi cửa hàng WinMart+ không chỉ là điểm mua sắm, mà còn mang đến trải nghiệm hiện đại, tiện nghi từ không gian sạch sẽ, thanh toán hiện đại đến các chương trình ưu đãi thường xuyên, để việc đi siêu thị trở thành niềm vui mới của người dân quê, thu hẹp khoảng cách tiêu dùng giữa nông thôn và thành thị.

Tuy nhiên, dù tiềm năng thị trường nông thôn được đánh giá rất lớn, việc mở rộng nhanh cũng đặt ra bài toán kiểm soát chi phí. Để nâng cao hiệu quả, WCM tận dụng hệ sinh thái Masan gồm Masan Consumer (hàng tiêu dùng), WinEco (rau, củ, quả), Masan MEATLife (thịt tươi và thịt chế biến) và Techcombank (giải pháp tài chính số), giúp tăng giá trị mỗi cửa hàng và phân bổ chi phí tốt hơn.

Trong bối cảnh tầng lớp trung lưu mở rộng, đô thị hóa và số hóa diễn ra nhanh chóng, bán lẻ hiện đại tại Việt Nam, đặc biệt ở khu vực nông thôn, được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng. Tuy nhiên, hiệu quả tài chính và khả năng quản trị chi phí sẽ là yếu tố then chốt quyết định sức bền của các doanh nghiệp trong cuộc cạnh tranh này.