Nhiều hành khách di chuyển giữa hai thành phố lớn nhất của Trung Quốc là Bắc Kinh và Thượng Hải đang lựa chọn đi tàu cao tốc thay vì máy bay.

Các hãng hàng không đang phải vật lộn để bắt kịp sự tiện lợi mà mạng lưới đường sắt cao tốc siêu hiện đại của nước này mang lại.

Sự chuyển dịch sang đường sắt đã trở nên rõ rệt trên tuyến đường Bắc Kinh-Thượng Hải đông đúc đến nỗi ngành hàng không của Trung Quốc đã cảnh báo thị trường của họ đang bị "xói mòn", khi các hãng hàng không đang cố gắng thu hút khách hàng trở lại bằng giá vé rẻ hơn và dịch vụ xe limousine miễn phí.

Theo nền tảng hàng không dân dụng Hangban Guanjia, hành khách đã thực hiện hơn 52 triệu chuyến đi bằng tàu hỏa giữa Bắc Kinh và Thượng Hải vào năm ngoái, trong khi chỉ có khoảng 8,6 triệu người đi máy bay giữa hai thành phố này.

Các chuyên gia cho biết, đặc biệt là những du khách đi công tác ngày càng coi đường sắt cao tốc là lựa chọn tốt hơn, với dịch vụ nhanh nhất của China Railway hiện có thể di chuyển trên tuyến đường dài 1.300 km chỉ trong hơn bốn giờ.

Họ cũng cho biết thêm rằng hành khách cũng đánh giá cao sự linh hoạt và tiện lợi mà đường sắt mang lại, vì các toa tàu hiện đại của China Railway cung cấp quyền truy cập internet ổn định, các điểm sạc và ghế ngồi lớn.

Được hỗ trợ bởi chi tiêu của chính phủ, mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc kết nối các phân khúc của đất nước chỉ trong vài giờ. Không có thị trường đường sắt nào phát triển hơn và có khả năng sinh lời hơn thị trường ở Trung Quốc, nơi đã và đang nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ trong nỗ lực kết nối đất nước nhanh chóng thông qua vận tải mặt đất,

Các chuyến tàu cao tốc chạy từ Bắc Kinh, thủ đô chính trị và văn hóa của quốc gia, đến Thượng Hải, thủ đô tài chính, chỉ trong hơn 4 giờ, một chuyến đi nhanh ấn tượng trong khi chuyến bay kéo dài khoảng 2 giờ.

Theo phân tích từ The Beijinger, chi phí cho hai hành trình này thực tế là gần như nhau. Ngoài ra, đi bằng đường hàng không cần thêm thời gian để đến sân bay trước khi kiểm tra an ninh. Các hãng hàng không Trung Quốc liên tục bị chậm trễ và tỷ lệ đúng giờ thường thấp.

Đường sắt cao tốc không gặp phải những vấn đề tương tự, với hiệu suất đúng giờ cao một cách ấn tượng. Do đó, hành khách tiếp tục chọn tàu hỏa thay vì máy bay trên các tuyến đường dài hơn ở Trung Quốc so với bất kỳ nơi nào khác trên hành tinh.

Có nhiều lập luận về cách địa lý của Trung Quốc tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng đường sắt cao tốc. Trong khi đường sắt cao tốc ở Nhật Bản buộc phải đào hầm xuyên qua núi và uốn cong quanh các cấu trúc địa lý, thì đồng bằng bằng phẳng của miền Trung Trung Quốc lại cung cấp địa lý lý tưởng cho các tuyến đường dài, thẳng cần thiết cho đường sắt cao tốc. Do đó, tàu cao tốc ở Trung Quốc có thể hoạt động nhanh hơn hầu hết các nước khác.

Hơn nữa, các thành phố của Trung Quốc được phân bổ theo cách khá hiệu quả cho đường sắt cao tốc. Một phân tích song song về đường sắt cao tốc và các hãng hàng không của Trung Quốc từ cuốn sách Airline Economics in Asia năm 2019 của Xiaowen Fu và James Peoples đã kết luận rằng đường sắt cao tốc thường cạnh tranh nhất với các hãng hàng không trong khoảng cách từ 500 đến 800 km. Nhiều thành phố lớn nhất của Trung Quốc nằm trong ngưỡng khoảng cách này.

Mặc dù có vị thế vững chắc trên thị trường, nhưng đường sắt Trung Quốc vẫn sẽ phải đối mặt với một số thách thức trong những năm tới, từ quan điểm chính trị ngày càng gia tăng về việc mở rộng đường sắt cao tốc; mối lo ngại về sự an toàn của các chuyến tàu ngày càng có tốc độ cao hơn; sự gia nhập thị trường của các hãng hàng không giá rẻ.

Vì vậy các hãng vận tải sẽ cần phải phân bổ lại năng lực khỏi nhiều tuyến đường đang phải vật lộn với sự cạnh tranh của đường sắt cao tốc.