Thống đốc Ngân hàng Nhà nước: Dự án khả thi nhưng ngân hàng vẫn từ chối cho vay

Chiều 28/10, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã có giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu liên quan đến tiếp cận tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản.

Dự án khả thi nhưng ngân hàng vẫn từ chối cho vay

Liên quan đến những phản ánh của doanh nghiệp bất động sản cho rằng khó tiếp cận tín dụng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết vốn cho bất động sản đòi hỏi giá trị lớn, thời hạn dài nên phải được huy động từ nhiều kênh, tín dụng chỉ là một trong các kênh huy động vốn của doanh nghiệp.

Khi cho vay, các tổ chức tín dụng ngoài mục tiêu lợi nhuận còn phải đáp ứng mức độ an toàn vốn, khả năng thu hồi vốn, khả năng chi trả cho người gửi tiền. Việc này không chỉ nhằm đảm bảo an toàn của tổ chức tín dụng đó mà còn để đảm bảo an toàn hệ thống tiền tệ và nền kinh tế.

"Có những dự án bất động sản khả thi, có khả năng trả nợ nhưng ngân hàng vẫn phải từ chối cho vay vốn", Thống đốc cho biết.

Lý do thứ nhất, theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, có thể là thời hạn vay của dự án không phù hợp với khả năng cân đối vốn của ngân hàng. "Hệ thống ngân hàng chủ yếu huy động lượng vốn ngắn hạn, trong khi nhu cầu cho vay của thị trường bất động sản lại là dài hạn", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu rõ.

Lý do thứ hai có thể là các tổ chức tín dụng ưu tiên mục tiêu cấp bách khác để đảm bảo an toàn của hệ thống ngân hàng.

Báo cáo của Bộ Xây dựng cho hay, nửa cuối năm 2022, việc tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp rất khó khăn, ngay cả khi có tài sản đảm bảo. Về vấn đề này, Thống đốc cho biết, sự cố rút tiền hàng loạt tại Ngân hàng SCB vào đầu tháng 10/2022 là chưa có tiền lệ, ảnh hưởng đến thanh khoản toàn hệ thống. Trong bối cảnh đó, ngân hàng nhà nước đặt mục tiêu cao nhất là đảm bảo an toàn hệ thống, đảm bảo khả năng chi trả cho người gửi tiền. Vì vậy, tại thời điểm đó, bản thân các tổ chức tín dụng cũng rất thận trọng cho vay, nhất là cho vay các dự án bất động sản có kỳ hạn dài, nhằm đảo bảo thanh khoản của mình. Đến khi thanh khoản cơ bản ổn định, cuối tháng 12/2022, ngân hàng nhà nước mới nới room tín dụng.

Phân khúc nhà ở xã hội vẫn còn hạn chế 

Báo cáo giám sát đã chỉ ra thị trường bất động sản đang tồn tại sự mất cân đối và đặc biệt là phân khúc nhà ở xã hội vẫn còn hạn chế và trên thực tế Chính phủ hiện nay đang rất quyết liệt chỉ đạo các cơ quan, bộ, ngành tập trung các giải pháp để phát triển nhà ở xã hội, kể cả việc kêu gọi xã hội hóa trong thời gian vừa qua, như nỗ lực chung tay để xóa nhà tạm, dột nát.

Tuy nhiên, để thực hiện cho mục tiêu phát triển nhà ở xã hội nó phụ thuộc rất là nhiều vào nguồn lực tài chính của Nhà nước. Thống đốc cho biết, hiện nay đang có một số chương trình cho vay nhà ở xã hội như: Cho vay theo Nghị định 100 qua các ngân hàng thương mại Nhà nước và Ngân hàng Chính sách xã hội; các chương trình cho vay nhà ở đối với hộ nghèo và đối tượng chính sách thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội; cho vay hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt ở miền Trung; cho vay xây dựng cụm, tuyến dân cư ở vùng ngập lũ Đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên; cho vay hỗ trợ đất ở theo chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển KT-XH đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Các chương trình này là đang được thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội, và các đối tượng được vay đều hoàn toàn do các bộ, các ngành xác định và quy định rất rõ. Còn Ngân hàng Chính sách xã hội chỉ thực hiện giải ngân sau khi đã thẩm định toàn bộ hồ sơ, đúng đối tượng cho vay theo quy định của các bộ, các ngành đã đưa ra. Cho nên ở đây, vấn đề không phải là do những thủ tục tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Tuy nhiên Thống đốc cho biết, trong thời gian tới sau Báo cáo giám sát này, kỳ vọng các bộ, các ngành cũng sẽ rà soát và có thể là có những điều chỉnh theo nghị quyết của Quốc hội.

Thống đốc cũng nhấn mạnh đến vấn đề nguồn vốn cho vay còn hạn chế. Đã là nhà ở xã hội chính sách hỗ trợ phải từ Ngân sách nhà nước. Tại phiên thảo luận này, nhiều ý kiến đại biểu phát biểu cũng nhấn mạnh đến vấn đề này.

Thống đốc cho biết thời gian qua trong điều kiện Ngân sách nhà nước chưa bố trí được nhiều, hệ thống ngân hàng hưởng ứng đề án hướng đến 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030, ngành Ngân hàng đã đưa ra gói 120.000 tỷ đồng và đến nay gói này đã tăng lên 145.000 tỷ đồng, và đây là nguồn vốn mà tự các tổ chức tín dụng bố trí được, với lãi suất giảm từ 1,5 - 2%/năm cho khách hàng vay; thời hạn cho vay đối với chủ đầu tư trong 3 năm và đối với người vay vốn mua nhà là trong 5 năm. Tuy nhiên số dư giải ngân đến nay vẫn còn rất ít, mới khoảng 1.700 tỷ đồng. Đây cũng mới là giai đoạn đầu của quá trình triển khai Đề án này. Đặc biệt, sau đại dịch Covid-19 vừa qua, thu nhập bị ảnh hưởng khiến nhu cầu vốn chưa cao. Trong thời gian tới khi khó khăn bớt đi, nhu cầu này kỳ vọng sẽ tăng lên.

"Tôi rất tâm đắc với phát biểu của một số đại biểu Quốc hội, đó là cần nguồn lực từ Ngân sách nhà nước và cũng cần phải khảo sát xem nhu cầu là sở hữu nhà ở hay là nhu cầu đi thuê nhà để từ đó có các giải pháp phù hợp", Thống đốc nói.